Şakile (Kişiliğin Öznel Yanı)

ŞAKİLE (KİŞİLİĞİN ÖZNEL YANI)


Kişilik bütünlüğü çerçevesinde her insanın öteki insanlardan farklı olmasını sağlayan, kendine özgü özellikleri vardır İnsan, kendine has özellik ve karakterleri bakımından yegânedir Her insan diğerlerinden farklıdır, hiçbir insan diğerlerinin aynı değildir İnsanın fizyolojisini, biyolojik yapısını düşünelim İnsanlar arasında sayısız ortak özelliğe rağmen her insan tek ve kendisi olabileceği özelliklere sahiptir Hiçbir insanın parmak izinin, diğerlerinin parmak izlerine benzememesi gibi Tıpkı bu örnekte olduğu şekilde her insan diğerleriyle ortak yönleri bulunuyor olmasına rağmen öznel bir kişiliğe, sırf kendine ait bir benliğe sahiptir
Farklı değerlere, farklı sosyal çevreye, kalıtım yoluyla kendine intikal eden değişik mizaca sahip olmak bireysel farklılıklara neden olurlar Kabul edilen değerlerin değişik olması kişiliğin değişik olmasında önemli rol oynar Sosyal çevrelerin, kültürlerin çeşitli oluşu kişilik üzerinde de çeşitliliğin sebepleri arasında yer alır Mizaç olgusu ise, bireysel kişilik farklarını iyice belirginleştirir Bütün bu faktörlerin neden olduğu kişilik farklılaşmasının ötesinde her fert tek tek ayrı bir benliğe, kendine özgü bir kişiliğe sahiptir Bireysel farklılıkların nedenleri genel olarak ortaya konulmakla birlikte, tek tek her ferdin diğerlerinden katî bir ayırımını tesbit etmek imkânsızdır
İnsanların duygusal tepkileri birbirinden farklıdır Meselâ bazı insanlar diğerlerine göre daha neşeli veya kederli, korkak veya cesur, alıngan ya da umursamaz olabilirler Yani duygusal tepkilerin az çok değişmeyen ve adına "mizaç" denen yanları vardır Kalıtsal olan bu mizaç farkları fizyolojik nitelikte olan iç salgı bezleri ve otonom sinir sisteminin çalışmasıyla ilgilidir
"Şâkile", özellikle mizaç olgusunu kapsamına almak suretiyle bireysel kişilik farkını ortaya koyan önemli bir Kur'an kavramıdır: "De ki: Herkes, kendi mizaç ve meşrebine göre iş yapar" Tabiat, âdet, din, hulk, niyyet, seciyye, yol, mezhep "şâkile" kavramına yüklenen manalar olmuştur Ayette herkesin kendi hal ve mizacına uygun olan yolda hareket ettiği vurgulanıyor Hidâyet ve dalâlet olarak onun durumunun aldığı şekil, ruhunun cevheri, mizacına bağlı durumu belirtiliyor Tutum ve davranışların değişik olması, mizaç ve alışkanlıkların değişik olmasından kaynaklanıyor

AKasapoğlu