İslâm’Da Aklın Önemi Ve Değeri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

İslâm’da Aklın Önemi ve Değeri

Kur’an-ı Kerim’e göre insanı insan yapan, onun her türlü davranışlarına anlam kazandıran ve ilâhî emirler karşısında sorumluluk altına girmesini sağlayan şey aklıdır

Din, akıllılara gönderilmiştir

Kur’an’da akıl kelimesi kırk dokuz yerde ve hep fiil şeklinde geçmektedir

Bu ayetlerde genellikle akletmenin, yani aklı kullanarak doğru düşünmenin önemi üzerinde durulmaktadır

Kur’an’a göre akıl “bilgi edinmeye yarayan bir güç” ve “bu güç ile elde edilen bilgi” şeklinde tarif edilmiştir

Dinin sorumluluk yüklediği akıl, birinci anlamdaki akıldır

Kur’an’da akıl; düşünmek, ibret almak, öğüt almak, hidayete ermek, cehaletten kurtulmak, kâinattaki ve kendi içindeki hakikatleri anlamak, gönülden kör, sağır, dilsiz olmamak için Kur’an’da akla vurgu yapılmaktadır

Aklın önemi, özellikle Kur’an’ın manasının, İslam’daki emir ve yasakların ve bunların hikmetlerinin anlaşılması içindir

Düşünmek, doğruyu bulup ona teslim olmak içindir

Kur’an birçok ayetinde insanları düşünmeye, anlamaya, zikretmeye davet etmektedir

Tüm bu faaliyetler aklın birer fonksiyonudur

Allah’a hakkıyla kulluk edebilmek için, Kur’an’ın ne dediğini anlamak, neleri yapmak ve nelerden kaçınmak gerektiğini bilmek gerekir

Bu ise ancak akıl sayesinde mümkündür

Bu anlamda akıllı olmak, aklı kullanıp Kur’an’ı anlamaya çalışmak kadın - erkek her müslümanın görevlerindendir

İnsan aklı sayesinde taklitten kurtulur

Neye, niçin inandığını kavrar

İslam dini akıl sahibi insanları muhatab alır ve onlara sorumluluk yükler

“Aklı olmayanın dini de yoktur” ifadesini bu anlamda düşünmek gerekir

Bütün İslâm âlimleri aklı, insanın dinin emir ve yasaklarıyla sorumlu tutulmasının temel şartı olarak söylemişler, akıldan yoksun olanlara hiçbir sorumluluğun yüklenemeyeceği görüşünde birleşmişlerdir

Mesela; namaz, oruç, zekât, hacc gibi ibadetleri yerine getirebilmenin ilk şartı âkıl-bâliğ olmak, yani deli olmamak ve ergen olmaktır

Ayrıca zamanının en akıllısı olmayı (fetânet) peygamberlerin temel vasıflarından kabul etmişlerdir

İslâm âlimleri, imandan sonra en büyük nimet olarak gördükleri akla, dünya ve âhiret mutluluğunu kazanmaya vesile olması dolayısıyla büyük değer vermişlerdir

[color="Red"]

[635] Ahmet Kalkan, Kur’an Kavram Tefsiri

iqra islam ansiklopedisi

08-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İslâm’Da Aklın Önemi Ve Değeri İslâm’da Aklın Önemi ve Değeri Kur’an-ı Kerim’e göre insanı insan yapan, onun her türlü davranışlarına anlam kazandıran ve ilâhî emirler karşısında sorumluluk altına girmesini sağlayan şey aklıdır Din, akıllılara gönderilmiştir Kur’an’da akıl kelimesi kırk dokuz yerde ve hep fiil şeklinde geçmektedir Bu ayetlerde genellikle akletmenin, yani aklı kullanarak doğru düşünmenin önemi üzerinde durulmaktadır Kur’an’a göre akıl “bilgi edinmeye yarayan bir güç” ve “bu güç ile elde edilen bilgi” şeklinde tarif edilmiştir Dinin sorumluluk yüklediği akıl, birinci anlamdaki akıldır Kur’an’da akıl; düşünmek, ibret almak, öğüt almak, hidayete ermek, cehaletten kurtulmak, kâinattaki ve kendi içindeki hakikatleri anlamak, gönülden kör, sağır, dilsiz olmamak için Kur’an’da akla vurgu yapılmaktadır Aklın önemi, özellikle Kur’an’ın manasının, İslam’daki emir ve yasakların ve bunların hikmetlerinin anlaşılması içindir Düşünmek, doğruyu bulup ona teslim olmak içindir Kur’an birçok ayetinde insanları düşünmeye, anlamaya, zikretmeye davet etmektedir Tüm bu faaliyetler aklın birer fonksiyonudur Allah’a hakkıyla kulluk edebilmek için, Kur’an’ın ne dediğini anlamak, neleri yapmak ve nelerden kaçınmak gerektiğini bilmek gerekir Bu ise ancak akıl sayesinde mümkündür Bu anlamda akıllı olmak, aklı kullanıp Kur’an’ı anlamaya çalışmak kadın - erkek her müslümanın görevlerindendir İnsan aklı sayesinde taklitten kurtulur Neye, niçin inandığını kavrar İslam dini akıl sahibi insanları muhatab alır ve onlara sorumluluk yükler “Aklı olmayanın dini de yoktur” ifadesini bu anlamda düşünmek gerekir Bütün İslâm âlimleri aklı, insanın dinin emir ve yasaklarıyla sorumlu tutulmasının temel şartı olarak söylemişler, akıldan yoksun olanlara hiçbir sorumluluğun yüklenemeyeceği görüşünde birleşmişlerdir Mesela; namaz, oruç, zekât, hacc gibi ibadetleri yerine getirebilmenin ilk şartı âkıl-bâliğ olmak, yani deli olmamak ve ergen olmaktır Ayrıca zamanının en akıllısı olmayı (fetânet) peygamberlerin temel vasıflarından kabul etmişlerdir İslâm âlimleri, imandan sonra en büyük nimet olarak gördükleri akla, dünya ve âhiret mutluluğunu kazanmaya vesile olması dolayısıyla büyük değer vermişlerdir[color="Red"] [635] Ahmet Kalkan, Kur’an Kavram Tefsiri iqra islam ansiklopedisi