Yavuz Sultan Selim'in Sol Kulağında Küpe

Yavuz Sultan Selim'in sol kulağında küpe bulunan bir resmi mevcuttur Bu doğru mudur?

Yazar: Ahmet Akgündüz (Prof Dr), 30-4-2009

Konuyu bir kaç açıdan ele almakta yarar vardır:

1) İslâm Hukukuna göre kulakların küpe takılmak üzere delinmesi ve küpe takılması, kadınlar için caiz görülmüş; ama erkekler için caiz görülmemiştir Bazı hukukçular, erkek çocukların da kulaklarının delinebileceğini ve bu tür bir olayın Hz Peygamber zamanında yapıldığı halde yasaklanmadığını ileri sürmektedirler Her hal ü kârda ergen erkeklerin kulaklarını deldirmeleri ve küpe takmaları, çoğu hukukçulara göre haram ve bazılarına göre ise mekrûhtur; yani kısaca caiz değildir

İşte bu şer'î hükmü bilen Yavuz Sultân Selim'in kulağını deldirip küpe taktığına ihtimal dahi vermiyoruz Zira Yavuz, Mısır Seferi dönüşünde oğlu Süleyman'ın süslü elbiselerini görünce, 'Bre Süleyman, sen böyle giyinirsen, anan ne giysin?' dediğini biliyor ve onun şahsî hayatında sade ve süsten uzak olduğunu kaynaklardan öğreniyoruz Yavuz, süs ve ihtişamdan hoşlanmayan bir padişahtır Doğru olan resimlerinde, pala bıyıklar vardır; ancak küpe yoktur

2) Şu anda Topkapı Sarayı'nın Portreler Bölümünde 17/66 numara ile 70 x 65 cm ebadında bulunan küpeli Yavuz Portresi ile Macar bir ressama ait olduğu söylenen küpeli resme gelince; evvela, Yavuz'un minyatürlerde ve elimizde bulunan resimlerinde, bunun gibi küpeli olan üçüncü bir resmi bulunmamaktadır Kaldı ki, bu resimler arasında resmî nakkaşlar tarafından yapılanları vardır

İkincisi, Yavuz'a isnad olunan, ama tamamen hayalî ve uydurma olan Avrupalı ve İranlı ressamlara ait resimler çokça bulunmaktadır Tarih kaynakları bu noktanın altını çizmektedirler Bu küpeli resmin de, uydurma resimlerden biri olması kuvvetle muhtemeldir Zira Sultân'ın kulağında küpe, boynunda incili madalyon, sarığında taç bulunmaktadır

Osmanlı Padişahlarının kıyafetleri ile bağdaşmayan bu süsler, tablonun yakın tarihlerde yapıldığını göstermektedir Zaten 1926 yılında Dolma Bahçe Sarayı'ndan getirilmiştir Dolma Bahçe Sarayı'na ne zaman konulduğu da bilinmemektedir

Üçüncüsü, bazı araştırmacılara göre, bu küpeli resim Şah İsmail'e aittir Zira başında Şii Mezhebinin alâmeti olan kızıl börk ve bunun üzerinde İran Şahlarına mahsus taç vardır Ayrıca küpe de Şi'a mezhebinde caiz görülmektedir

3) Küpeli resmin Yavuz'a ait olmadığı ortadadır Ait olsa bile, son zamanların bazı ahlaksız insanlarının bunu, gay'liğe yorumlamaları, en az bu resmin Yavuz'a isnad edilmesi kadar yanlıştır Doğru olsa bile böyle yorumlanmasının mantıksızlığını, iç oğlanı meselesinde uzun uzadıya açıklamış bulunuyoruz Kaldı ki, bazı kölelerin, kölelik alâmeti olarak kulaklarına küpe taktıkları bilinmektedir Tek kulağında olduğu hiç mevzubahis dahi edilmemiştir Bazı yazarlar, Yavuz'un bu küpesini Allah'a kul olma özelliği olarak taktığını ve bununla Cihan hâkimi olmasına rağmen âciz bir kul olduğunu göstermek istediğini anlatmaya çalışmışlardır Bize göre bu yorumlar kısmen zayıf yorumlardır Zira küpeli resim hadisesi doğru görünmemektedir Fakat kölelerin küpe taktıkları doğrudur

Kaynaklar: İbn-i Âbidin, Redd'ûl-Muhtar, c VI, sh 420, Heyet, Resimli-Haritalı Mufassal Osmanlı Tarihi, İstanbul 1958, c II, sh 717, 719, 725, 731, 739, 788; Gönenç, Halil, Günümüz Meselelerine Fetvalar, İstanbul 1983, c II, sh 164; Dirler, Ayten, "Yavuz Selim Küpeli miydi?", Zafer Dergisi, Haziran 1995, sayı 222, sh 28-29; Kuşoğlu, M Zeki, Tılsımdan Takıya, İstanbul 1998, sn 52 vd