Namazı Terkedenin Amellerinin Döküleceği Faslı

Namazı Terkedenin Amellerinin Döküleceği Faslı

Dördüncü meseleye gelecek olursak; bu da: “Namazı terketmekle ameller 5boşa gider) dökülür mü?” sorusudur Nitekim bunun cevabı önceden geçmişti Ancak biz bu meseleyi, hususuyetinden dolayı hakkında biraz konuşacağız Deriz ki:
“Namazı tamami ile terketmeye gelince; işte bununla beraber diğer amelleri ondan kasul edilmeyecektir tıpkı şirkle bir amelin birlikte kabul edilmediği gibi Çünkü İslam4ın direği namazdır Sahih hadiste belirtildiği gibi, Rasulullah (sav) -bir çadırın ayakta kalması- ile ilgili, çadırın diğer paçlarının olduğu ipleri ve kazıkları vs’nin bulunduğu (Ancak çadırın bunlarla ayakta kalamayacağı) şayet çadırın direkleri bulunmayacak olursa diğer paçları o çadıra bir yara sağlamaz Dolayısı ile diğer amellerin kasul edilmesi de namazın kabulüne bağlıdır Eğer kılınmayacak olsa diğer amellerde kabul edilmez Bunun hakkındaki delil geçmişti
Namazı bazen terketmeye gelince; Buhari “sahihin”de Bureyde hadisinden rivayete göre; Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:
“İkindi namazını erkenden kılın Çünkü her kim ikindi namazını terkedecek olursa ameli boşa gider”111
(111) Buhari: 2/26, Mevakit: ikindi namazını kim terkederse babında ve bulutlu bir günde namazı erkene almak ile ilgili babda; Nesai: 1/236, Namaz bölümünde: Kim ikindi namazını terkederse babında rivayet etmişlerdir
Bu hadisin manası hakkında bazı kimseler konuşmuştur ve hiç hasıl olmayacak şeyleri öne sürmüşlerdir
Mühelleb şöyle demiştir:
“Bu hadisin manası namazı zai eden, eda etmeye gücü yettiği halde, alttan alarak vaktinden oldukça ileri ertelemektir Sadece namazda ameli dökülür Yani vaktinde kılmış olduğu gibi ecir olamaz ve meleklerin kaldırıp götüreceği bir amel gibi de değildir”
Bu hadisin hasılı şudur:
“Her kim bu namazı terkedecek olursa emcirini yitirmiş olur” Çünkü hadisin lafzı ve manası bunu red etmektedir Bu amelin döküleceğini ifade etmemektedir Nitekim, muhakkak ki, sabit oldu ki, yaptı ki lafızları kesinlik ifade etmektedir
İşte şeriatteki ve lugatteki dökülme olayının hakikatı bu sigalarla gelmesidir Dolayısı ile amellerinden bir amelin sevabını kaçırana “muhakkak ki ameli döküldü” denmez ancak “bu amelin ecrini kaçırdı” denilir
Bir taife ise şöyle demiştir:
“O zaman kılmadığı zaman o günün amelleri dökülmüştür öbür günlerinki değil Sanki onlar önceki geçen amellerinin hepsinin düşmesindeki zorlukları bir vakit namazın terki ile olmaktadır Bunun terki de onlara göre mürtetlik gibi değil ki amelleri silip yok etsin işte bu onlarda problem konusu olarak belirmektedir Bu da o günün amellerinin dökülüşnde aynı ile onlara varittir”
Hadisten zahiren anlaşılan -elbetteki allah (cc) Rasulullah’ın (sav) muradını daha iyi bilendir- terk konusunun iki tane olduğudur:
1- külli terk: Namazı ebediyyen kılmamak gibi Bu kişinin bütün amellerini yok eder

2- Muayyen bir günde muayyen terk: Bu da sadece o günde ameli dökmesidir Dolayısı il genel olan birşeyin dökülmesi genel terkin mukabilindedir Muayyen dökülme de muayyen terkin mukabilindedir
şayet: Mürtedliğin dışında ameller nasıl dökülür? diye sorulacak olursa buna cevap verme şöyle olur: Evet! Nitekim Kur’an, sünnet ve sahabelerden nakedilmiştir ki; şüphesiz kötülükler iyilikleri götürür tıpkı iyiliklerin kötülükleri götürüp, sildikleri gibi
Allahu Teala şöyle buyurmuştur:
“Ey iman edenler! Malını sırf insanlara gösteriş olsundiye infak eden, Allah’a ve ahiret gününe inanmayan bir kimse gibi sadakalarınızı başa kakmakla ve eziyet vremekle boşa çıkarmayın” (Bakara: 2/264)
Bir ayette de:
3Ey iman edenler! Sesinizi Peygamberin sesinden fazla yükseltmeyin; birbirinize yüksek sesle hitap ettiğiniz gibi ona da yüksek sesle hitap etmeyin Yoksa haberiniz olmadan amelleriniz dökülür” (Hucurat: 49/2)
diye buyurmuştur
Aişe (ra), Zeyd b Erkam’ın annesine:
3Zeyd’e haber ver! Kendisi veresiye olarak (faizle alış-verişi) terkedip bundan dolayı tevbe etsin, aksi taktirde Rasulullah (sav) ile beraber gitmiş olduğu savaşları o (yüce Allah) iptal eder”112
(112) Darekutni: 2/311; Beyhaki: 5/330; Hadisin senedinde Aliye bulunmaktadır Darekutni: Meçhuldür demiştir “Cevher en-Nuka” adlı eserde Türkmani bunu red etmiştir aliye bilinmektedir sözü ile Nitekim önden kocası ve oğlu da rivayet etmişlerdir ikisi de imamdırlar Bunu ibni Hibban “sigat” adlı eserinde rivayet etmiş ve onun hadisine Sevri, Evzai, Ebu Hanife ve ashabı, Malik, ibni Hanbel, Hasan b Salih gitmiştirler “Nasbur-Raye” 4/16, adlı eserde Zeylai zikretmiş ve: “Tenkih” adlı eserde sahibi: Bu ceyyid bir hadistir demiştir aliye meçhul bir kadındır Haberi kabul edilmez Biz de dedik ki: Bilakis aliye bilinen ve çok takdire şayen bir kadındır Nitekim bunu “Tabakaat” adlı eserde ibni Sa’d rivayet etmiş ve: “Aliye binti eyfa bin Serahil, ebu ishak es-Sebii’nin karısıdır Aişe’den işitilmiştir demiştir
Nitekim imam-ı ahmed de bunun hakkında böylece görüş belirtmiştir Kendisi şöyle demiştir:
3Bir kimsenin bu zamanda kendisine helal olmayanlara bakması için borç (para) alıp evlenmesi gerekir (Günah) amelizene ayeti de buna delalet etmektedir Nitekim kötülük kendisinden büyük bir iyilikle gider iyilikte kendisinden büyük olan bir kötülükten dolayı ecrini döker”
şayet: “Sadece ikindi namazının terkinde amelin döküleceği, başkasının zikredilmemesindeki tahsis (özelleştirme) konusunun ne gibi bir faydası olabilir?” diye sorulacak olursa; şöyle denilir: Hadis ikindinin dışındakilerinde döküleceğini nefy etmez ancak lakap mefhumu ile hariç Bu da gerçekten çok zayıf bir mefhumdur113
(113) Lakabın mefhumu şudur: ismi cins ya da ismi ilmin kendisinin dışındaki mezkur isimlerin nefy üzerine konuşulma delaletidir Nitekim bunu sadece bazı dakik olan şaafiiler ile bazı Hanbeliler söylemiştir ancak Cumhur ulema buna ihtilaf etmiştir Çünkü lakap mefhumu ile konuşmak zahir bir mezheptir Bunun ne bir lugatte ne akılda ne de şeriatte dayanağı yoktur Nitekim arap: “aliyi gördüm” denilince bu sözü her türlü edebi uslupları ile de onlar Eğer bu cümlede bir başka sanat yapılmamışsa o zaman o kişi bunun doğrusunu şüphesiz onlar aynı zamanda Rasulullah’ın (sav): “Kim ikindiyi kılmazsa ameli boşa gider” hadisi de böylecedir Bunun manası dolayısı ile; ikindi namazının dışındakiler kılınmayacak olursa ameller dökülmeyecek (manasında) değildir Bu, düşünülsün
“Diğer namazlardan ayrı olarak ikindi namazının zikredilmes onun tahsisi, ikindinin şerefinden dolayıdır Bu yüzden de bunama Salatı Vula’dır Sahih ve açık olarak gelen rasulullah’ın (sav) nassı ile Bu yüzden de yine başka bir hadiste bu namazı özel kılmıştır O hadiste şöyledir:
3ikindiyi kaçıranın konumu sanki ehlini ve malını yitirmiş kimse gibidir”114
(114) Buhari: 2/24, Mevakit: İkindiyi kaçıranın günahı babında; Müslim : 626, Mesacid İkindinin kaçırılması hakında ağır tehditler babında; Malik “Muvatta”sında 1/11, 12, Namazın vakitleri bölümünde: Vakitleri cem etme babında; ebu Davud: 414, 415, Namaz bölümünde: ikindi vakti babında; Tirmizi: 175, Namaz’da: ikindi namazını sehv etmek hakkında bab; Nesai: 1/238, Namaz bölümünde: Seferde ikindi namazının sayısı babında rivayet etmişlerdir
Yani malını ve ailesini kaybetmiş gibidir Malsız ve ailesiz kimsedir İşte bu benzetme; ikindinin terkedilmesi sonucu amelinin düşmesini göstermektedir Sanki salih amellerle, hem metalanmak hem de faydalanmak hususunda ehli ve ailesi ile benzetilmiştir Dolayısıyla ikindi namazını terkedecek olursa, bu kimse malı ve ehli olup, ihtiyaçtan dolayı dışarıya çıktığında orada malını ve ehlini (görür) ve geri döner Nitekim aile ve mala da ihtiyaç duyduğu zaman o kişi olarsız dona kalıverir, onlarsız tek başına kalıverir şayet salih amelleri onda kalacak olursa o zaman benzetme mutabık olmaz

(Amellerin) dökülmesi iki kısımdır: Genel ve özel
Genele gelince: Bütün iyiliklerin mürtedlikle yok olup dökülmesi, bütün kötülüklerin de tevbe ile silinip gitmesidir
Özele gelince: Kötülüklerin ve iyiliklerin bazısının bazısı ile dökülmesi Bu nitekim cüzi olan mutayyed (kayıtlanmış) dökülmedir şüphesiz bunun hakkında, Kur’an’dan, sünnetten, aser’den ve imamların görüşlerinden deliller geçmişti
küfür ve imandan her birisi öbürünü iptal ederken, her ikisiden birisinin şubeleri, öbürünün gitmesinde, bazı şubelerinin yok olmasına tesiri bulunmaktadır şayet şube büyüyecek olsa mukabilinde birçok şubeyi de götürmektedir Dolayısı ile mü’minlerin annesinin, (faizli alışveriş hakkında Zeyd’in bu davranışının) imkansızlığını iyi hatırla! Nitekim onun (Zeyd’in) aksi takdirde, Rasulullah (sav) ile beraber yaptıkları cihadı batıl kılmıştır115 Dolayısı ile Allah’ın savaşına ve Rasulün savaşına, kafirleri mahf etmek için (olduğu halde), bunu iptal eden bir şey nasıl olurda o şubeyi kuvvetli kılar Mekruh harpler istenilen harpleri iptal etmiş oluyor Tıpkı buğz ettikleri halde, muharebe olunmalarını isteyen düşmanlarına karşı savaşmayı iptal ettiği gibi Allah (cc) kendisine sığınılandır
(115) Tahrici için sayfa: 65’e bakınız