Overclok (O/C) Nasıl Yapılır?

Günümüzde bilgisayar yapılış teknolojisi ve sahip oldukları özelliklere göre belli saat frekanslarında çalışmaları için üretiliyorlar Bu saat frekansları bazen, çalıştığı hızdan çok daha yüksek hızlara kadar çıkabiliyor Tabi bunda bazı sitem bileşenlerinin de bu zorlanmalara dayanıklı olması gerekiyor Kısacası bilgisayarda yapılan ve normalden daha fazla bir hızda çalışması için yapılan hızlandırma çalışmalarına overclock (Türkçeye çevirirsek: Hız Aşırma) diyoruz O/C yapabildiğimiz başlıca sistem elemanları :

1-) CPU
2-) Ram
3-) Ekran Kartı

Ben bu yazımda CPU, RAM ve Ekran Kartına O/C Yapmayı anlatacağım

Kullandığımız Bazı Kısaltmalar :

FSB : İngilizce açılımı “Front Side Bus” Türkçeye çevirirsek Önyüz Veri yolu gibi bir kelime ortaya çıkıyor
HT (Hyper Transport) : İşlemci ile Kuzey köprüsü arasındaki hızdır
GPU Core (Ekran Kartında O/C): Ekran Kartının chipset’inin hızıdır
Memory (Ekran Kartında O/C ): Ekran kartının kullandığı ram’lerin hızıdır
BH–5,TCCD… : Ram’ların üzerindeki kodlardır O/C potansiyelini belirleyen en önemli etkenlerden biridir
PSU : Bilgisayarın güç kaynağıdır Tüm bileşenlere elektrik sağlar Kaliteli olması sistemin kararlılığını doğrudan etkiler
AGP/PCI : AGP ve PCI hızı normalde 66/33Mhz de çalışır O/C için sabitlenmesi gerekir FSB artımında bu hızda artacağından belli bir limitten sonra stabiliteyi bozabilir

Basit bir örnekle de açıklarsak: AMD64 3000+ Modelli bir işlemcinin default saat hızı 1800Mhz’dir Bunu 2000Mhz yada başka bir hızda çalıştırdığımızda o/c yapmış oluruz

Dikkat: Hız aşırma sırasında yapılan her türlü çalışmadan kullanıcı sorumludur Doğabilecek sistem sorunlarından Editör yada sitenin yönetici bir üyesi sorumlu değildir

O/C yaparken sistemimizin kararlı olması çok önemlidir Kullandığımız sistem elemanlarının da o/c’a el verişli olması, yapacağımız işlemin stabilitesini ve çıkacağımız hızın ne kadar yüksek olacağını belirler Öncelikle aşağıda saydığım parçaların olması sizin için daha iyi olacaktır

1-) Kaliteli bakır tabanlı bir CPU fanı İşlemcinizin ısısı artacağından soğutmak biraz daha zorlaşabilir
2-) O/C yapmaya elverişli sistem elemanları bunlar;
a) İşlemci: Çekirdeği ve üzerindeki kodlara göre çıkabildiği saat hızı değişmektedir
b) Anakart : Anakart o/c’ta önemli bir yeri vardır Stabiliteyi belirleyen en önemli etkenlerden biridir o/c’a gönül verdiyseniz anakart'a biraz daha fazla para harcamalısınız Önerilen anakartlar: Abit, DFI ve Epox
c)Ram: Kullandığı ram’a göre o/c potansiyeli değişir CL2 gibi düşük zamanlarda çalışan ramlar tercih edilmelidir BH–5, TCCD gibi kodlu ram’lar güzel o/c olmaktadır
d) PSU: Amper değerleri ve verdiği voltaj değerleri önemlidir O/C yaparken sistem normalden daha fazla güç harcayacaktır Buda kalitesiz power’ların sisteminize zarar vermesi demektir O/C yapmasanız bile kaliteli bir PSU almanızda yarar var


VOLTAJLAR
FSB arttırırken yada çarpanda değişiklik yaparken CPU, NB yada ram’e fazladan voltaj vermezin gerekebilir Bunları arttırırken sıcaklık değerlerine dikkat ederek voltajı arttırın Voltajı arttırdığınızda sistem bileşenlerinin sıcaklıklarıda artacaktır

1- ) İşlemcinizin default voltajının %20’sinden daha fazla voltaj vermeyin En üst limitiniz %20 olsun
2- ) Bazı ramler O/C için özel olarak üretilir Bu tür ramler yüksek voltajda iyi iş çıkartırlar Ancak günlük kullanımda 3,2V’u geçmemeye çalışın Ram’inizde bir headskin olursa sıcaklığıda biraz daha aşağı çekmiş olursunuz

TAVSİYE: Bilgisayara O/C yaparken, Bios’tan o/c yapmak daha iyidir Windows altından yapılan o/c, sadece Windows başladığında geçerli olacaktır Ve bu o/c bios’tan yapılan o/c’a göre daha sağlıksız bir yöntemdir Ayrıca bilgisayarınızın kapağınında açık olması tavsiye edilir Çünkü acil bir müdahale gerektirdiğinde parçalara kolay ulaşılabilmelidir

Hadi Başlayalım…

İŞLEMCİYE O/C YAPMAK


İşlemciye yada Ram’e O/C yapmanın bazı yolları vardır Bu yollar;

1-) Çarpanda Değişiklik Yaparak
2-) FSB Arttırarak

1-) Çarpanda Değişiklik Yaparak : Bu yöntemle işlemcimizin sahip olduğu çarpanı değiştirerek Mhz’de yükselmeler yapabiliyoruz Günümüz işlemcilerinin birçoğunda artık çarpan kilidi konulmaktadır Bunların bazıları yukarı doğru kilitli, bazıları da aşağı doğru kilitlidir Yani bazılarında üst limit 9 iken, bazılarında alt limit 9 olabilir Bu işlemcinizin model ve hafta numarasında göre değişebilir İşlemcilerdeki bu kilit nedeniyle artık çarpan arttırma yöntemi pek kullanılmıyor Ancak yinede öğrenelim:


Ör: Elimizde çarpanı kırık bir AMD 2000+ işlemcimiz olduğunu farz edelim;
Formül = FSB x Çarpan = Çalıştığı Hız

FSB hızı: 133Mhz
Çarpanı : 12,5x ‘olsun
Çalıştığı Hız : 133 x 12,5 = 1667Mhz olacaktır

Biz bunu çarpan değiştirerek o/c yaparsak;
FSB Hızı : 133Mhz
Çarpanı : 14x (çarpanı yükselttik)
Çalıştığı Hız : 133 x 14 = 1862Mhz olacaktır


2-) FSB Arttırarak : Bu yöntem en çok kullanılan yöntemdir Sebebi FSB artımında bellek ve çeşitli sistem bileşenlerininde hızı arttığından sistemin genel performansınıda arttıracaktır Çarpan değişimlerinde ise sadece işlemcinizin çalışma hızında değişiklik meydana geliyor FSB her işlemcide ve her sistemde kolayca yapılabiliyor Kilit gibi bir engeli olmadığı için sisteminizin el verdiğince yükseltme yapabilirsiniz


Dikkat: FSB arttırırken AGP/PCI hızı da artacağından stabilite bozulacaktır Bunun için anakartınızın bios’undan AGP/PCI hızını default hızı olan 66/33Mhz’de sabitlemeniz gerekmektedir

Bunuda bir örnekle açıklarsak:

Ör: AMD64 3000+ işlemcimiz olsun Değerleri;
Formül = FSB x Çarpan = Çalıştığı Hız

FSB Hızı : 200Mhz
Çarpanı : 9x
Çalıştığı Hız : 200 x 9 = 1800Mhz ’dir

FSB arttırarak o/c yaptığımızda:
FSB Hızı: 250Mhz
Çarpanı: 9x
Çalıştığı Hız: 250 x 9 = 2250Mhz olacaktır

İsterseniz O/C yaparken hem çarpan değiştirerek hemde FSB arttırarakta o/c yapabilirsiniz Herhangi bir dezavantajı bulunmamaktadır


HT (HYPER TRANSPORT ) : Birde AMD64 gibi yeni çıkan AMD işlemcilerde birde HT (HYPER TRANSPORT) hızı dediğimiz bir hızda var Bu hız maksimum 2000Mhz’dir Bu hızı düşürebilir ve bazende biraz daha yukarı çıkabilirsiniz Bu hızı arttırdığınızda çokta bir performans artışı gözlenmez O nedenle 2000Mhz’de tutmakta yarar var Bunuda bir örnekle açıklayalım:

Ör: AMD64 3000+ İşlemcimiz olduğunu varsayalım Değerleri aşağıdaki gibidir

FSB Hızı : 200Mhz
Çarpanı : 9x
HT Çarpanı : 5x
Çalıştığı Sistem Hızı : 200 x 9 = 1800Mhz
Çalıştığı HT Hızı : 200 x 5 = 1000Mhz (Bu değer gerçek hızıdır Teorik olarak gidiş ve geliş olduğundan 2 ile çarpılır Yani 1000 x 2 = 2000Mhz HT Hızımız)

HT’yi arttırmak yada azaltmak için HT çarpanında yada FSB’de değişiklik yapıyoruz
Formül = FSB x HT Çarpanı = HT Hızı

FSB Hızı : 200Mhz
Çarpanı : 9x
HT Çarpanı : 4x
Çalıştığı Sistem Hızı : 200 x 9 = 1800Mhz
Çalıştığı HT Hızı : 200 x 4 = 800Mhz (800 x 2 = 1600Mhz)


Bu HT hızı 2000Mhz’den yüksek değerlere karşı anakartın o/c’a yatkınlığına göre değişir DFI anakartlarda bu hızı rahatça biraz daha yukarı çekebilirsiniz Değişik marka ve modeldeki anakartlarda bunun yükseltilmesinde stabilite sorunları ortaya çıktığı görülmektedir

RAM’E O/C YAPMAK


Amacımız o/c yapmaktı İşlemciye o/c yaptık ancak bu bizi pekte yüksek seviyelere taşıyamadı Çünkü işlemcimiz hızlandı ancak işlemcinin yaptığı işler, ram’in yavaş olması nedeniyle o/c’un pek bir faydası görülmüyor Bu nedenle ram’a da bir o/c yapmak gerekiyor Şimdi birde ram’e o/c yapmak istiyoruz RAM’a o/c yaptıktan sonra stabiliteyi test etmek için Memtest kullanmanızı tavsiye ederim Bu programla sisteminizi saatlerce teste tabii tutabilirsiniz Test ne kadar uzun olursa o kadar iyidirO/C yaparken sadece Mhz ile yada zamanlama ile yetinmeyin İkisini birden yaparsanız sizin için çok daha iyi olur Amacımız yüksek Mhz’de düşük zamanlamalarda sistemimizi çalıştırmak

Ram’e iki şekilde o/c yapabiliriz Bunlar ;

1-) Mhz’i yükselterek
2-) Zamanlamaları Düşürerek


1-) Mhz’i yükselterek

Bazı anakartların bioslarında ram hızları bölenli olarak, bazılarında ise çalışma hızını göstericek şekilde bulunabilir Çalışma hızı gösterilirse işimiz kolay İstediğimiz hızı yazmamız yeterli Ancak bölenli ise iş biraz daha karışık

Eğer ram hızınız FSB hızı ile 1/1 (birebir) olarak ayarlanmış ise FSB hızınız kaç ise Ram hızınızda o olacaktır Eğer bölenli ise aşağıdaki gibi hızınızı ayarlayabilirsiniz Benim anakartımda bu hız bölenli olarak gösteriliyor Ama hemen alttaki formülle kolayca hesaplayabilirsiniz
Ayrıca sisteminizdeki işlemci ile ram’in birbiri ile senkron çalışması her zaman daha iyidir

Formül : FSB / Bölenin ilk sayısı x ikinci sayısı yada CPU Hızı / Bölen Sayısı (Tam Sayı)

Örnek :

FSB Hızımız : 200Mhz
Ram bölenimiz : 3/4
Ram hızımız : 200 / 3 * 4 = 266Mhz (266 x 2 = 533Mhz )

Örnek :

CPU Hızımız : 1800Mhz
Ram bölenimiz : 9
Ram hızımız : 1800 / 9 = 200Mhz (200 x 2 = 400Mhz )

2-) Zamanlamaları Düşürerek

Kullandığınız ram’in chiplerine bağlı oralar fabrika çıkış zamanlamaları bellidir Bu zamanlamaların CL değerleri genelde 2 yada 2,5 ‘dur Özel üretim ramlarda bu değer 1,5’e kadar inebilir Ancak bu ramlerin fiyatları 2 yada 2,5’luk ram’e göre pahalıdır
Zamanlamaları düşürmekteki amacımız ram’in işlem yaparken harcadığı zamanı düşürmektir CL değerini düşürmek için Mhz’i düşürmeniz yada voltaj vermeniz gerekebilir Bu düşürdüğünüz zamanlamaya göre değişir

Ram Zamanlamalarının Yazılışı: 2,5 -3 -3 -8

1 Değer : CL değeridir ( 2,5 )
2 Değer : RCD Değeridir ( 3 )
3 Değer : RP ( 3 )
4 Değer : RAS Değeridir ( 8 )

Örneğin;
Elimizde bir 2x256’lık 400Mhz’lik bir dual kit ram olsun Değerleri 2,5-3-3-8 CL 2,5’u CL 2 yapmak için voltaj vermeye yada Mhz’i düşürmeye gerek kalmayabilir, ancak 1,5’e çekmek için Mhz’de ve voltajda oynama yapmanız gerekecektir

CL değerleri ram’in hızını en çok etkileyen değerlerden birdir Ama RAS değerinin pek bir önemi yoktur ancak siz yinede düşük tutmaya çalışın