Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-31-2012

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961)

1960 hükümet darbesinden sonra hazırlanarak 9 Temmuz 1961'de kabul edilen 1961 Anayasası1924 Anayasası'nı yürürlükten kaldırmıştır

1961 Anayasası, genç subayların yaptığı 27 Mayıs askeri müdahalesinin ardından, 37 yıllık bir dönemde gelişen politik yaşamın ve özellikle de çok partili siyasi ortamın ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilecek bir anayasaya gerek olduğu düşünülmüştür

Bu anayasa Soğuk Savaş dönemine aykırı olarak özgürlükleri arttıran bir anayasaydı

Türkiye'nin en demokratik anayasasıdır

olarak bilinen anayasa değişikliği, 9 Temmuz 1961'de halkın oyuna sunularak oylamaya katılanların %60

4'ü tarafından kabul edilmiştir

1982 Anayasası'na kadar yürürlükte kalmıştır

1961 Anayasası ile,

Güçler ayrılığı sağlanmıştır ( Yasama-Yürütme-Yargı )
Yasama gücü: Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi olmak üzere iki meclistir
Yürütmenin dışında bağımsız yargı organları kurulmuştur
Yasamadan çıkan yasaların anayasaya uygunluğunu kontrol eden Anayasa Mahkemesi kurulmuştur
Yürütmenin, yönetimin tüm eylemleri, kararları anayasal bir kuruluş olan Danıştay denetimine verilmiştir Yani TBMM egemenlik hakkını kullanan tek organ olmaktan çıkıp Anayasa'da sözü edilen yetkili organlardan biri olmuştur
Kişinin temel hak ve özgürlükleri Anayasa ile güvenceye alınmıştır

1961 Anayasası ile tam bir parlamenter sisteme geçilmiştir

Demoratik, sosyal ve hukuk devleti anlayışı gelmiştir:

Demokratik devlet anlayışı: Çoğulcu Demokrasi ilkesi benimsenmiştir Yani çoğunluğun yönetim haklarının sınırı azınlığın temel haklarıdır Bununla birlikte TRT ve üniversitelersiyasi partiler vezgeçilmez olmuştur özerkleşmiş,

Sosyal-demokratik devlet anlayışı (Sosyal Demokrasi): Ekonomik ve sosyal haklar tanınmıştır İşçilere grev hakkı tanınmış, işci ve memura sendika kurma ve toplu sözleşmeDevlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur hakkı verilmiştir

Hukuk devleti anlayışı: Anayasa Mahkemesi kurulmuştur Yasama yorumu kaldırılmıştır Hakimlik teminatı getirilmiştir Kuvvetler ayrılığı vardır ve yargı bağımsızlaşmıştır Danıştay'ın görev alanını daraltan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kurulmuştur

07-31-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1961) 1960 hükümet darbesinden sonra hazırlanarak 9 Temmuz 1961'de kabul edilen 1961 Anayasası1924 Anayasası'nı yürürlükten kaldırmıştır 1961 Anayasası, genç subayların yaptığı 27 Mayıs askeri müdahalesinin ardından, 37 yıllık bir dönemde gelişen politik yaşamın ve özellikle de çok partili siyasi ortamın ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilecek bir anayasaya gerek olduğu düşünülmüştürBu anayasa Soğuk Savaş dönemine aykırı olarak özgürlükleri arttıran bir anayasaydı Türkiye'nin en demokratik anayasasıdır olarak bilinen anayasa değişikliği, 9 Temmuz 1961'de halkın oyuna sunularak oylamaya katılanların %604'ü tarafından kabul edilmiştir 1982 Anayasası'na kadar yürürlükte kalmıştır 1961 Anayasası ile, Güçler ayrılığı sağlanmıştır ( Yasama-Yürütme-Yargı ) Yasama gücü: Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi olmak üzere iki meclistir Yürütmenin dışında bağımsız yargı organları kurulmuştur Yasamadan çıkan yasaların anayasaya uygunluğunu kontrol eden Anayasa Mahkemesi kurulmuştur Yürütmenin, yönetimin tüm eylemleri, kararları anayasal bir kuruluş olan Danıştay denetimine verilmiştir Yani TBMM egemenlik hakkını kullanan tek organ olmaktan çıkıp Anayasa'da sözü edilen yetkili organlardan biri olmuştur Kişinin temel hak ve özgürlükleri Anayasa ile güvenceye alınmıştır 1961 Anayasası ile tam bir parlamenter sisteme geçilmiştir Demoratik, sosyal ve hukuk devleti anlayışı gelmiştir: Demokratik devlet anlayışı: Çoğulcu Demokrasi ilkesi benimsenmiştir Yani çoğunluğun yönetim haklarının sınırı azınlığın temel haklarıdır Bununla birlikte TRT ve üniversitelersiyasi partiler vezgeçilmez olmuştur özerkleşmiş, Sosyal-demokratik devlet anlayışı (Sosyal Demokrasi): Ekonomik ve sosyal haklar tanınmıştır İşçilere grev hakkı tanınmış, işci ve memura sendika kurma ve toplu sözleşmeDevlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur hakkı verilmiştir Hukuk devleti anlayışı: Anayasa Mahkemesi kurulmuştur Yasama yorumu kaldırılmıştır Hakimlik teminatı getirilmiştir Kuvvetler ayrılığı vardır ve yargı bağımsızlaşmıştır Danıştay'ın görev alanını daraltan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kurulmuştur