Anayasa Nedir - Anayasanın Tanımı

Anayasa Nedir - Anayasanın Tanımı

Anayasa, bir devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirleyen, bazı ülkelerde yazılı, bazılarında ise yazısız genel kabul görmüş kurallar bütünüdür Anayasa ile ayrıca kişilerin temel hak ve özgürlükleri güvence altına almıştır

Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirtir Devletin temel kanunudur Vatandaşların temel hak ve görevlerini bildirir


Türkiye'nin de aralarında bulunduğu çoğu ülkede anayasa, yazılı ve bütünsel bir belgedir Bu tip ülkeler "şekli" anlamda anayasaya sahiplerdir Oysa İngiltere'de yazılı bir anayasa yoktur Buna ise "teamüli anayasa" denmektedir Bu ülkede temel kurumların işleyişi yüzlerce yıllık geleneklere, yasalara ve belgelere göre düzenlenir
Ayrıca "anayasalı devlet" ve "anayasal devlet" ayrımına gitmek gereklidir Bu ayrımda ise şekli anlamda bir anayasası olan devlet bu belgede modern anayasanın gereklerini yerine getirmiyorsa yani devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceği muğlak ve daha da önemlisi kişi temel hak ve özgürlükleri tam anlamıyla güvence altında değilse devlet anayasal bir devlet sayılmamakta sadece anayasa sahibi bir devlet anlamına gelen "anayasalı devlet" sıfatını almaktadır Buna karşın ister teamüli ister şekli anayasa sahibi olsun eğer bir devlet temel hak ve özgürlükleri güvence altına almış ise bu devlet anayasal sayılmaktadır


Son ayrım ise "çerçeve anayasa" ile "düzenleyici anayasa" ayrımıdır
Eğer anayasa normlarında devletin temel yapılanması hakkında ayrıntılı bilgilere giriliyor ve düzenlemeler yapılıyorsa bu düzenleyici anayasadır
Anayasa normları sadece devletin temel yapılanmasını çiziyor ve düzenlemeyi kanunlara bırakıyorsa bu ise çerçeve anayasadır


Türkiye'de ilk anayasa, 1876'da yürürlüğe giren Osmanlı Devleti'nin anayasasıdır O tarihten Osmanlı Devleti’nin sona erişine kadar anayasaya kanun-i esasi deniyordu 1876 tarihli Kanun-i Esasi, padişahın yetkilerini kısıtlamamıştı Yurttaşlara düşünce, toplantı ve dernek kurma özgürlüğü, bireylere dokunulmazlık hakları tanımıyordu II Meşrutiyet'in ilanından sonra, 1909'da bu anayasada değişiklikler yapılarak padişahın yetkileri kısıtlandı Kişisel hak ve özgürlükler tanındı, basın üzerindeki sansür kaldırıldı Hükümet artık padişaha değil, meclise karşı sorumluydu