İslam İlmihali

İslam İlmihali


Önsöz

Müslümanların her konuda bilgi sahibi olmaları bir görevdir Din konusunda bilgi ise, İlmihal (herkesin durumuna göre gerekli olan bilgiler) adını alarak en önemli yeri tutar Her müslümanın bağlı bulunduğu İslam dini konusunda yeterli bilgi sahibi olması bir borçtur Edindiği bilgilerle de üzerine düşen dinî görevleri yerine getirmiş olacaktır
Aslında bütün insanlığın manevî ruhu yerinde olan dinden, din bilgisinden hiç kimse uzak kalamaz Öteden beri ister ilkel olsun, ister medenî toplumlar, hiç biri bir dine bağlı kalmaktan dışarı çıkamamıştır
İnsanların gerçek mutlulukları ve saadetleri ilahî bir din yolu ile ortaya çıkar Sağduyulu kimselerin ruhları ve vicdanları, böyle bir din ile huzursuzluktan kurtulur, yatışır İnsanlığın yaratılışındaki yüksek amaç, ancak böyle ilahî bir dine sarılmakla gerçekleşir
Öyle ise, uyanık bir ruha, temiz bir vicdana sahib olan insan böyle gerçek bir dinden nasıl uzak kalabilir: Kendi benliğini, geleceğini ve mutluluğunu korumak isteyen bir insan, böyle yüce bir dinin inançlara, temizliğe, ibadete, helal ve harama, ahlaka dair kutsal hükümlerinden muhtaç bulunduklarını öğrenip uygulamak duygusundan nasıl habersiz kalabilir?
O mübarek dinin yaşamasına, yükselmesine, yayılmasına, medeniyet saçan şanlı tarihine ait bazı bilgileri öğrenmek isteğinden, insan nasıl gafil bulunabilir?
Hiç şüphe yok ki, benliklerini kaybetmeyen uyanık kişi ve cemiyetler bu ihtiyacı ruhlarında duymuşlardır Dinî eserleri aramayı, onları bulup okumayı gerekli görmüşlerdir
İnsanların, yaratılışlanndaki meyilleri ve ruhî ihtiyaçları sebebiyle her asırda din bilginleri tarafından sayısız dinî eserler yazılmıştır Ancak her devrin ve muhitin durumuna ve kabiliyetine göre bu gibi eserlerde bir yenilik göstermek, mana ve ruhları değişmeyecek şekilde dini meseleleri imkan dahilinde herkesin anlayabileceği bir ifadeyle yazmak, bunların birtakım hikmet ve faydalarını sade bir dille ortaya koymak da çok gereklidir
İslam dininin kapsadığı hükümler esas bakımından dört kısma ayrılır: 1- İtikada air hükümler
2- İbadetlere ve amellere ait hükümler
3- Helal-haram olan şeylere, mubah ve mekruhlara ait hükümler
4- Ahlaka ait hükümler
Bu dört kısım hükümler üzerinde çok geniş ve değerli kitablar yazıldığı gibi, özet halinde kolay anlaşılır kitablar da fazlasıyla yazılmıştır Gerçek şu ki, bu dört kısmın her biri üzerinde ayrı ayrı birer kitab yazılmış; fakat bu dört kısmı bir araya toplayan kitaplar azınlıkta kalmıştır
Biz aslında ayrıntılı eserlerden uzak kalamayız Ancak böyle geniş kapsamlı eserleri okuyup onlardan gerekli meseleleri seçip ayırmaya herkesin güce yetmez Görevleri ve zamanları buna elverişli olmaz Çok kısa eserler de ihtiyacı karşılamaya yeterli olmaz, maksadı karşılayamaz Üstelik bu eserlerin ifadesi ağır olursa, istenilen bilgileri elde etmek çok güçleşir
Çeşitli görev ve hizmetlere ayrılmış olan din kardeşlerimizin dini ihtiyaçlarını yeterince karşılayabilecek bir "İlmihal" kitabı yazılmasını çok kimseler benden isteyerek bana başvurmuşlardı Bunun üzerme kutsal dinimizin İtikat'a, temizliğe, ibadete, kerahiyet (hoş olmayan) ve istihsana (güzel olan şeylere), ahlaka dair hükümleri üzerinde ve bir kısım büyük peygamberlerin hayatları ile İslam dininin tarihçesine ait on kitabdan ibaret oldukça büyük bir "İlmihal" kitabı yazmayı bir görev saydım Yüce Allah'dan yardımlar dileyerek bu görevi yerine getirmeye başladım En güvenilir, en kıymetli din kitablarımıza başvurdum İbadetler kısmını daha uzunca hazırlamaya çalıştım İkram ve feyzi bol olan Yüce Allah'ın yardım ve ihsanı ile meydana gelen bu esere "Büyük İslam İlmihali" adını verdim
Eğer bu eserim, din kardeşlerimin faydalanmalarına hizmet ederek hayırlı dualarını kazanmaya vesile olursa, kendimi bahtiyar sayarım Bütün yazı ve çalışmaları ile yalnız Hak Teala Hazretleri'nin nzasını kazanmak isteyen aciz bir yazar için bundan büyük bir mükafat olmaz Başarı Yüce Allah'dandır

Erzurumlu Ömer Nasuhî Bilmen


Konu Başlıkları


İtikat

Taharet

Namaz

Oruç

Zekat

Hac

Kurban ve Av

Kerahet ve İstihsan

İtikat

Gerçek Dinin Esasları ve Başlıca Dinler

Gerçek Bir Dinin Vasıfları ve Yararları

İslam Dininin Genelliği ve Mutlu Sonuçları

İman ve İslamın Niteliği

İman ile İslamın Şartları

Yüce Allah'a ve O'nun Sıfatlarına İman

Peygamberlere İman

Peygamberlere Olan İhtiyaç

Semavi Kitablara İman

Semavi Kitablara Olan İhtiyaç

Kur'an'ın Nasıl Bir İlâhi Kitab Olduğu

Kur'an-ı Kerimin Taşıdığı Gerçekler

Meleklere İman

Meleklerin Varlığındaki Hikmet

Ahirete İman

Kıyametin Oluşu ve Başlangıç Alâmetleri

Ahirete Ait Olaylar

Ahiretin Varlığındaki Hikmet

Kaza ve Kadere İman

Kaza ve Kadere İman Sorumluluğa

İman'da Ehl-i Sünnet İmamları


Gerçek Dinin Esasları ve Başlıca Dinler 1- Gerçek din, Yüce Allah'ın bir kanunudur ve birtakım sağlam hükümlerin kutsal bir mecmuasıdır Allah bunu, peygamberleri aracılığı ile insanlara ikram ve ihsan, buyurmuştur Bu kanun, insanları hayırlı olan şeye götürür İnsanlar, bu Allah kanununun buyruklarına kendi güzel irade ve arzuları ile uydukça, doğru yol üzerinde bulunur ve hidayete ermiş olurlar Hem dünyada, hem de ahirette mutluluğa ve selamete kavuşurlar
2- Dinler başlıca üç kısma ayrılır:
Birincisi: Hak dinlerdir Bunlar yukardaki tarife uygun olanlardır Yüce Allah tarafından konulup peygamberler aracılığı ile insanlara bildirilen dinlerdir Bunlara "İlahî ve Semavî" dinler de denir Semavî dinlerin hepsi esas bakımından birdirler Yalnız bazı ibadetler ve hukuk kuralları bakımından aralarında ayrılık olmuşturHazret-i Adem'den Hazret-i İsa'ya kadar gelen bütün mübarek peygamberlerin insanlara bildirmiş oldukları dinler, iman esaslarında bir olup yalnız bir Allah'a iman etmeye dayalı iken, bunlar sonradan bozulmuş ve asılları kaybolmuştur Yüce Allah en son ve en büyük Peygamberi olan Hazret-i Muhammed'i Sallallahu aleyhi ve Sellem'i bütün insanlara Peygamber olarak göndermiştir Onun aracılığı ile de hak dinlerin en sonu ve en mükemmeli, olan İslam dinini kullarına Allahü Teala ihsan etmiştir İşte bugün yeryüzünde hak din olarak kıyamete kadar yaşayacak olan yalnız bu İslam dinidir
İkincisi: Asılları değişmiş ve bozulmuş olan dinlerdir Bunlar, yukarıda söylendiği gibi asılları bakımından birer gerçek din iken sonradan bozulmuş, İlahî niteliklerini kaybetmiş olan dinlerdir
Üçüncüsü: Batıl dinlerdir Bunlar asılları bakımından da gerçek din ile ilgisi bulunmayan dinlerdir Bunlar birtakım milletler tarafından ortaya konmuş olan uydurma inançlardır Bunlarda akla ve mantığa uygun olan bazı hükümler bulunsa bile konuluşları itibariyle İlahî olmak şerefinden yoksun olup hiç bir bakımdan din kutsallığını taşımazlar Ateşe, yıldızlara ve putlara tapan milletlerin dini bu türdendir

Gerçek Bir Dinin Vasıfları ve Yararları
3- Gerçek bir dinin belirgin vasıfları, kendini diğer dinlerden seçkin kılan özel nitelikleri pek çoktur Özetle diyebiliriz ki, gerçek din insanlara yalnız bir Allah'ın varlığını bildirir, yalnız bir Allah'a ibadet edilmesini emreder, bütün kainatın Allah'dan başka yaratıcısı bulunmadığını haber verir Bütün peygamberlere ve bütün semavî kitablara ayırım yapmaksızın inanılmasını ister Sonsuz olan bir ahiret hayatının varlığını anlatır İnsanları bir düzen içinde birleştirir ve aralarında bir kardeşlik meydana getirir İnsanların yaratılışında eşitlik bulunduğunu gösterir Allah katında üstünlüğün takva ve güzel ahlakla olduğunu öğütler Her yönü ile akla ve hikmete uygun bulunur, insanların kurtuluşuna ve mutluluğuna vesile olurİşte bütün bu niteliklere sahib olan din, bugün yeryüzünde var olan ve kıyamete kadar devam edecek olan yalnız İslam dinidir4- Hak dinin yararlarına gelince:Bu yararlar çoktur ve pek önemlidir Böyle bir din sayesinde insanların kazanacakları yararları ve mutlu halleri anlatmaya hiç bir kalem yeterli değildir Şu kadarını bildirelim ki, insan hak bir din sayesinde ne için yaratıldığını öğrenir, kendisini yaratıp büyüten, sayısız nimetlere eriştiren mukaddes kutsal mabudunu tanır Allah'ın seçkin kulları olan Peygamberlerin varlığına inanır ve onların güzel huyları ile hayatını aydınlatmaya çalışır Böylece insanlığa yaraşır bir yaşayışla yaşar ve ölünce de sonsuz bir mutluluğa kavuşurŞunu da arz edelim ki, gerçek bir din, insana güç verir, onu hayata hazırlar, onu en düşünceli ve en üzüntülü günlerinde teselli eder Böylece insanın gelecekteki hayatını korumuş olurDüşününce şu gerçeği anlarız: İnsan bu dünya hayatında yaratıklardan bir yaratıktır İnsan bu alemdeki yaratıkların yanında bir zerre mikdarıdır Birçok ihtiyaçlar içinde çırpınmaktadır Mevcut alemin bir takım kuvvetleri karşısında pek aciz bir durumdadır Sonra da, daha açılmadan solan çiçekler gibi bütün varlığını kaybederek ölüp gitmektedir O halde insanlık bu ölümlü hayattan ibaret olsa, insanlar kadar durumlarına acınacak bir yaratık olamazdıO halde bu maddî ve ölümlü hayat bakımından insanın yaşantısı tam bir huzur ve bahtiyarlık içinde olamaz Fakat diğer bir yönden insan çok bahtiyar ve pek mutludur Çünkü gerçek dine sarıldıkça, insan kalben huzur içinde olur Sonsuz bir mutluluğa erişme hazırlığındadır Bu geçici hayatın sona ermesi, kendisini hiç bir tasaya düşürmez Böyle bir insan, ebedî bir varlığın kendisini rahmeti ile koruyacağından emindir Hiç bir zaman kaybolmayacak olan bir hayata kavuşmakla mutlu olacağına inanmıştırİşte bütün bunlar, gerçek bir dinin insanlık alemine kazandıracağı yararların bir kısmıdırİnsan, ancak böyle bir din sayesinde hayatını kanaat üzere düzenler, büyük yaratıcısına seve seve ibadette bulunur, hakları gözetir, ebedî olan cennet mükafatına kavuşma isteği ile dindaşlarına ve bütün insanların hidayete ermelerine hizmet etmek ister Böylece cemiyetin çok kıymetli bir organı olur
Sonuç:
İnsanlığa bu yüksek ruhu veren, bu güzel yaşayış şeklini öğreten, gerçek dinden başkası olamaz

İslam Dininin Genelliği ve Mutlu Sonuçları
5- İslam dini, hak dinlerin en sonu ve en olgunudur Bu kutsal din, yalnız bir millete ve bir zamana özgü değildir Bütün insanlara kıyamete kadar gerekli olan Allah'ın tabii dinidir İnsanların yaratılışlarına ve yaşayışlarına tamamiyle uygundur Bu yüce din, bir kurtuluş ve selamete eriş yoludur, bu mutluluk kaynağıdır Allahû Teala'nın razı olduğu dindir Cenab-ı Hak buyurmuştur:
"Allah katında din İslam'dır" (Al-i İmran: 19)
6- İslamiyetin ortaya çıkışından önce, bütün yeryüzü din bakımından cehalet karanlığı içinde kalmıştır Hak dinler, sönmüş, İlahî ilim ve irfan güneşi batmış, ufukları karanlıklar kaplamıştı İnsanlar yalnız kendi hırsları uğrunda çalışıyor, çırpınıyor ve çarpışıyordu Birbirlerini esir ediyorlardı Arab yarımadasının halkı ise, büsbütün cehalet içinde kalmıştı İnsanlar kendi elleriyle yaptıkları putlara tapıyorlardı Bu davranışları onları utandırmıyordu Kız çocuklarını canlı olarak toprağa gömüyorlardı Bundan da hiç bir üzüntü duymuyorlardı Bayağılık içinde başka milletlerin hakimiyeti altında yaşıyorlardı ve bundan da bir tasaları yoktu Netice olarak güzel inançtan, iyi ahlakdan, yararlı işlerden ve yüce duygulardan hiçbir eser kalmamıştı
Fakat İslam güneşi doğmaya başlayınca, yeryüzünün birçok yerleri hemen aydınlanmaya başladı İnsanlık alemi hakdan, adaletten, eşitlikten ve kardeşlikten haberdar oldu Putlara tapan, insanların ayaklarına kapanan başlar, yalnız noksanlıklardan beri olan bir Allah'a secde etmeye başladı Ruhlar yükseldi, diller Yüce Allah'ı anmakla bezendi Gözler, büyük yaratıcımızın güzel eserlerini seyretmekten meydana gelen uyanıklık nurları içinde kaldı
Sonuç olarak;
İslam dini sayesinde gerçek bir medeniyet, sağduyulu insaniyet, yararlı bir ilerleme ve çok mutlu bir devrim oldu İnsanlık alemi bu mukaddes dine sarıldıkça şüphesiz daima yükselecektir

İman ve İslamın Niteliği


7- İman, lügat manası bakımından, bir şeye inanmak ve bir şeyi doğrulamak demektir "Bu iş böyledir, şöyledir" diye hüküm vermektir
Din teriminde ise, Yüce Allah'ın dinini kalb ile kabul edip Rasûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem'in bildirdiği şeyleri kesin olarak kalb ile doğrulamaktır
İmanın aslı bu olmakla beraber bir engel hal bulunmadığı takdirde kalb ile kabul edilip inanılan bu hükümleri dil ile söylemek ve şahadette bulunmak lazımdır Çünkü inanılması gereken şeyleri kalb ile benimseyip kabul eden kimse, bunları dili ile söylemezse, onun iman durumu insanlar tarafından bilinmez, onun müslüman olduğuna hükmedilmez
Kalb ile doğrulamak, dil ile söyleyip ikrar etmekle meydana gelen imanla beraber namaz kılmak ve oruç tutmak gibi ameller de gereklidir Çünkü biz, bu görevleri yapmakla sorumluyuz Bu görevleri yapmak imana kuvvet verir, imanın kalbdeki nurunu çoğaltır İnsanı azabdan kurtarır Yüce Allah'ın ihsan ve ikramlarına kavuşturur
8- "İslam" sözüne gelince; Lügat manası bakımından İslam, teslim olmak, boyun eğmek ve itaat etmektir Din teriminde ise, Yüce Allah'a ve O'nun peygamberine itaat etmek, Peygamber Efendimiz'in din adına bildirmiş olduğu şeyleri kalb ile kabul edip dil ile söylemek ve onları güzel görmektir İslam aynı zamanda din manasına gelir
9- Gerçek din ile İslam arasında esasta bir fark yoktur Her gerçek din İslamdır Her İslam da gerçek bir dindir; Buna müslümanlık da denir
Allah Teala'nın dinine sadece "din" denildiği gibi, millet şeriat, İslam ve İslam dini de denir Bununla beraber "İslam" sözü, bazen güzel ameller manasında, bazen da İman manasında kullanılır Şeriat sözü de, ibadetler ve insanlar arasındaki ilişkilerle ilgili olan hükümlerin tümünde kullanılır


İman ile İslamın Şartları


10- İslam dininde Yüce Allah'a, meleklere, Allah'ın kitablarına, peygamberlere, ahiret gününe, kaza ve kadere iman etmek esastır Bunları bilip kabullenmek imanın temel şartıdır Onun için imanın şartları altıdır, denilir Bu şartlar müslümanlıkta kesinlikle mevcut esaslardır Bunlara, inanılması zorunlu din ilkeleri denir Bunlara inanmak mecburiyeti vardır Bunları doğrulamadıkça iman gerçekleşemez Bunlardan herhangi birini inkar etmek -Allah korusun- insanı hemen dinden çıkarır
Biz bu imanımızı; "Amentü billahi" sözlerini okumakla daima açıklıyor ve isbat ediyoruz Bu sözleri okuyan şöyle demiş oluyor:
"Ben Yüce Allah'a, O'nun meleklerine, O'nun kitablarına, O'nun peygamberlerine, ahiret gününe, kaderin (iyi ve kötü her şeyin yaratılışı) Allah'dan olduğuna inandım Öldükten sonra dirilip mahşerde (hesab yerinde) toplanmak hakdır ve gerçektir Şahidlik ederim ki, Allah'dan başka ilah yoktur ve yine şahidlik ederim ki, Hazreti Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) O'nun kulu ve peygamberidir" 11- İslamın şartları ise, beştir Peygamber Efendimiz'in bir hadislerinin manası şudur: "İslam dini beş şey üzerine kurulmuştur: Şahadet sözünü getirmek (Eşhedü en lâ İlahe İllallah ve Eşhedü enne Muhammeden Resûlüllah, demek), namaz kılmak, zekat vermek, ramazan ayı oruç tutmak ve hac etmek"
İşte bu beş şey İslam'ın şartıdır Bu şartları gözetip onları yerine getiren insan, İslam şerefine ermiş, Müslüman rütbesini kazanmış olur
"Eşhedü en lâ İlâhe İllallah ve Eşhedü enne Muhammeden Abdühu ve Resûlühu = Allah'dan başka ilah olmadığına şahidlik ederim Yine Muhammed'in (as) Allah'ın kulu ve elçisi olduğuna şahidlik ederim" sözlerine "Kelime-i Şehadet" denir
"La İlâhe İllallah, Muhammed'ün Resûlüllah" sözüne de "Kelime-i Tevhid" denir Biz bu mübarek kelimeleri daima okuruz

Yüce Allah'a ve O'nun Sıfatlarına İman

12- Yukarda yazılı olduğu üzere imanın temelini teşkil eden altı şart vardır Bunlardan birincisi Yüce Allah'a iman etmektir Şöyle ki:
"Allah Tealâ (Yüce Allah) diye ismini andığımız şanı büyük olan Yaratıcı vardır Eşi ve benzeri olmayan o varlık bütün kemal sıfatları ile vasıflanmıştır Bütün noksanlıklardan beri (münezzeh) dir Bütün âlemleri yoktan var eden O'dur O'nun kudret ve büyüklüğüne denk hiçbir şey yoktur Bizleri ve bizim gördüklerimizle görmediğimiz sayısız âlemleri yaratan, yetiştirip besleyen ancak O'dur" Yüce Allah'ın "Rahman, Rahim, Halık, Rezzak, Hakîm, Rabb, Mübdî, Azîz, Gaffar, Tevvab, Hak" gibi daha birçok mübarek isimleri ve büyük sıfatları vardır: Özellikle Vücud (Varlık) sıfatı vardır
Bundan başka mübarek sıfatları iki kısma ayrılır:
Bir kısmı Selbi Sıfatlar'dır ki;[*]Kıdem, [*]Beka, [*]Havadise Muhalefet (hiç bir yaratığa benzer olmamak), [*]Kıyam Bizatihi (varlığı kendiliğinden oluş),[*]Vahdaniyet (ortağı olmamak) sıfatlarından ibaret olmak üzere beştir
Diğer kısmı da Sübut Sıfatları dır ki, bunlar; [*]Hayat, [*]İlim, [*]İrade, [*]Kudret, [*]Semi, [*]Basar, [*]Kelâm, [*]Tekvîn sıfatları olmak üzere sekizdir Bu sıfatların hepsine birden "Kemal Sıfatları" denir
İşte biz, böyle kemal sıfatları ile vasıflı bulunan şanı yüce bir Allah'a ve O'nun bu büyük sıfatlarına iman ederiz Bu büyük sıfatlarla ilgili biraz bilgi vereceğiz
13- Vücud: Allah Tealâ'nın varlığı demektir Allah Teala'nın varlığı hakdır ve en büyük varlık O'na mahsustur O'nun varlığı, yarattığı şeyler bakımından yaratıkların hepsinden daha açık ve zahirdir Çünkü Yüce Allah olmasaydı, hiç bir şey olmazdı Gerek bizim varlığımız ve gerekse herhangi bir şeyin varlığı Yüce Allah'ın varlığına birer şahiddir
Biliyoruz ki, bu alemde hiçbir şey kendiliğinden var olacak bir durumda değildir Bunlardan hiç biri ne kendi kendine var olabilir, ne de kendi kendine yok olabilir Başka bir deyişle, hiç bir şey kendi kendine yokluktan varlığa gelemez Varlıkdan da yokluğa gidemez Hiçbir yaratık da ne bir zerreyi var edebilir, ne de onu yok edebilir İçinde yaşadığımız bu dünya ile beraber sonsuz alemler meydana gelmiş, birbiri ardınca vücuda gelip devam etmektedir Nice şeyler de varken yok olmuştur
İşte bütün bunları yokluktan var eden ve sonra yok eden, kuvvet ve hikmet sahibi Yüce bir yaratıcının varlığından asla şübhe edilemez
14- Yüce Allah'ın varlığını isbat için Kelam (Akaid) ilminde felsefe kitablarında pek çok delil yazılıdır Bunlardan bir kısmını "Muvazzah İlm-i Kelam Dersleri" adındaki eserimizde açıklamış bulunuyoruz Şimdi burada:
"Şübhe yok ki, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün değişmesinde akıl sahibleri için (Allah'ın varlığını, kudret ve azametini gösteren) büyük işaretler vardır"
(Ali İmran: 190) ayetini okuyup yüksek anlamını düşünmek yeterlidir
Bu ayet-i kerîme güzelce düşünülürse, Yüce Allah'ın varlığına, kuvvet ve kudretinin büyüklüğüne dair sayısız deliller önümüze çıkar Bizim bu eserimiz onları açıklamaya yeterli değildir Ancak astronomi, kozmoğrafya, biyoloji, kimya, ruhiyat (psikoloji) ve anatomi gibi ilimlerin verdiği bilgileri göz önüne getirenler, bu ayet-i kerîmenin işaret ettiği delillere pek güzel akıl erdirebilirler Her sağduyu sahibi insan düşündükçe, Yüce Allah'ın varlığını kabule mecbur olur
İşte yukarda Türkçe anlamını verdiğimiz ayet-i kerîme, bu gerçekleri haber veriyor ve bizi uyarıyor Bundan sonra gelen:
"Akıl ve anlayış sahibleri o kimselerdir ki, ayakta iken, otururken, yanları üzere yatarken (her hallerinde) Allah'ı anarlar; göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde düşünürler (ve derler): Ey Rabbimiz! Sen bunları boşuna yaratmadın (Boşuna bir şey yaratmaktan) sen münezzehsin Bizi ateş azabından koru" anlamındaki ayet-i kerime, gerçek anlayış ve akıl sahibi kimler olduğunu bize bildiriyor
Bütün bu ayetler, İslam dininde aklın ve düşüncenin ne kadar büyük önem taşıdığını da bize göstermiş oluyor Bir hadisi şerifde de:
"Düşünce gibi bir ibadet yoktur"
buyurulmuştur Gerçekten İslam dininde aklın ve düşüncenin büyük yeri vardır İslam dini tamamen akla ve hikmete uygundur Muhakeme ve eleştirme, onun hak ölçülerini değiştiremez İslamiyet düşünen insanların dinidir
İşte akıllı insanlar o kimselerdir ki, gökleri, arzı, gece ve gündüzleri, göklerde parıldayan ve her biri güneşten binlerce defa daha büyük yıldızların ihtişamını düşünürler, yeryüzündeki sayısız canlı ve cansız yaratıkları göz önüne alırlar Hoş gündüzlerin, sakin gecelerin ne kadar sağlam bir düzen ve ölçü içinde yaratılış kanununa uyarak birbirini kovalayıp durduklarını düşünürler İbret bakışları ile yapılan böyle düşünceler sonunda, bu aleme bu düzen ve ölçüyü vermiş olan Yüce Allah'ın kudret ve azametini insanlar isteyerek ve teslimiyetle kabule mecbur olurlar
Hatta böyle büyük varlıkları değil, bir zerreden küçük olduğu halde büyük bir duygu ile hayat ve görevini sürdürmeye çalışan bir mikrobu, yine bir zerreden küçük olduğu halde başlıbaşına bir kuvvet hazinesi olan bir atomcuğu düşünmek bile, gerçek akıl sahibi bir insan için Allah'ın yüce kudret ve hikmetini tasdik etmeye yeterlidir
Büyük bir nizam ve intizam içinde yaratılan bütün bu güzel ve acaib varlıklar rasgele mi olmuştur? Bunlar bilgi ve hikmetten yoksun olan yahut hayal edilen bir tabiatın eseri midir? Asla böyle yanlış bir hükme hiçbir akıl sahibi varamaz
15- Yine tekrar ederek diyoruz ki, Yüce Allah'ın varlığını ve büyüklüğünü anlamak ve kabul etmek için, bundan önceki maddede anlamını yazdığımız ayet-i kerîmeyi güzelce düşünmek yeterlidir Bunun içindir ki, Peygamber efendimiz (sav) buyurmuştur:"Yazıklar olsun o kimseye ki, bu ayeti okumuş da üzerinde düşünmemiştir" 16- Kadim: Ezeliyyet, evveli olmamaktır Evveli olmayana Kadim denir Sonradan meydana gelene de Hâdis denir Allahü Teala Kıdem sıfatı ile vasıflanmıştır Çünkü Allah ezelîdir, kadîmdir, varlığının başlangıcı yoktur O'ndan önce yokluk geçmemiştir O'nun varlığı yanında milyonlarca seneler bir saniye bile sayılmaz Yine gördüğümüz alemler, milyarlarca seneden beri mevcut bulunsa, yine Yüce Allah'ın ezeliliği yanında bir saniyelik bir hayata sahib sayılmaz
Allah Kadîmdir, sonradan var olan şey Allah olamaz Yüce Allah'dan başka ne varsa bunların hepsi hâdistir (sonradan olmuşlardır) Bunlar Allah'ın kudreti ile yaratılmışlardır Artık şübhe yoktur ki, yaratılanlar yaratana mahsus Kadîm sıfatını taşıyamazlar Onun ezelî varlığı ile beraber hiçbir şey yoktur, alemler sonradan yaratılmıştır
17- Beka: Ebediyet, sonu bulunmamak sıfatıdır Sonu olana "Fânî", sonu olmayana da "Bâki" denir
Yüce Allah Beka sıfatı ile vasıflanmıştır; çünkü ebedidir, bakîdir, varlığının sonu yoktur O'nun yok olacağı bir zaman düşünülemez Sonradan meydana gelen bütün varlıklar, Allah'ın kudreti ile meydana gelmişlerdir Yine Allah'ın kudreti ile yok olurlar, yine var olurlar ve binlerce değişikliklere uğrayabilirler Fakat Yüce Allah Bakî'dir, değişiklikten ve yok olmaktan beridir Çünkü O, başkasının kudret eseri değildir ki, onun kudreti ile yokluğa gitsin veya değişikliğe uğrasın Aksine bütün varlıklar O'nun kudretinin birer eseridir Onun için Yüce Allah'ın şanında yokluk ve değişiklik nasıl düşünülebilir Her şey yok olmaya mahkumdur; ancak azamet ve ikram sahibi Allah'ın varlığı kalıcı ve süreklidir
18- Havadise Muhalefet: Sonradan var olmuş şeylerden ayrı olmak sıfatıdır Yüce Allah havadise (sonradan var olan şeylere) aykırı ve muhalif bulunmak sıfatı ile vasıflanmıştır Çünkü Allahü Teala yaratılmış şeylerden hiçbirine hiçbir yönden benzemez, hepsine muhaliftir Hatırlara gelen her şeyden Allahü Teala mutlak surette başkadır
Mükevvenat ve mümkünat (yaratılan ve yaratılabilen) dediğimiz şeyler değişirler, başkalaşırlar, birbirine benzeyebilirler ve sonunda yok olurlar Bütün bu ölümlü varlıklar, her hal ve şekilleri ile asla Allah'a benzemezler Hiç birinde İlah ve Mabud olma sıfatlarından en küçük biri bile bulunmaz Hiç yaratılan, yokluğa mahkum olan aciz şeyler, yok olmaktan beri bulunan yaratıcı Yüce Allah'a benzeyebilir mi? Hiç sonradan meydana gelmiş bir nesne Kadîm olan hikmet sahibi Allah'a ortak olabilir mi? Böyle sapık bir düşünceye kapılanlar, kendi ölümlü varlıklarını İlah olmaya yükselterek Allah'ın yüce varlığını da, kendi değersiz varlıkları derecesine düşürmeye varacak kadar küstahlıkta bulunuyorlar
İnsanların ve diğer yaratıkların birçok ihtiyaçları vardır Bunlar mekana, zamana, yeyip içmeye, gezip dolaşmaya, doğmaya, doğurmaya ve benzeri hallere muhtaçtırlar Allah ise, bütün bunlardan beridir O'nun Arş ve Kürsî'si, yedi kat sema denilen daha nice alemleri vardır Fakat o, bunlardan hiç birine muhtaç değildir Bunlar yok iken O, yine vardı
Başkasına muhtaç olan ve yaratıkların ölümlü vasıfları ile vasıflanan bir insan İlah olamaz Yüce dinimiz bu gibi yanlış düşüncelerden ve inançlardan kesin surette bizleri yasaklamıştır (Allah'ın benzeri hiç bir şey yoktur; O, her söyleneni işitendir, her yapılanı görendir)
19- Kıyam Bizatihi: Varlığı ve durması kendi zatıyla olmak manasında bir sıfattır Bu sıfat da Yüce Allah'a mahsustur Öyle ki, Hak Teala'nin ezelî ve ebedî olan varlığı kendi zatıyla kaimdir Kendi varlığı mukaddes zatının gereğidir, asla başkasından değildir Bunun için Allahü Teala'ya Vacibü'l-Vücud (varlığı kendinden dolayı gerekli) denilir O'nun varlığı, başka bir var edene muhtaç olmaktan beridir Allah'ı var eden bir varlık olsaydı, o zaman var eden o varlık Allah olurdu Onun için "Allah'ı kim yarattı?" diye sorulmaz; çünkü O, kendiliğinden vardır, kadîmdir Başkasının var etmesine muhtaç değildir Eğer böyle olmasaydı, ne kainat bulunurdu, ne de başka bir şey Bu gerçek kabul edilmeyince, içinde yaşadığımız alemin varlığını izah etmeye imkan kalmaz Allah'dan başka var olan (mümkünat dediğimiz) şeyler ise, hem var olmaya, hem de yok olmaya bağlı oldukları için, bir var ediciye muhtaçtırlar
Sonuç olarak denilir ki, Yüce Allah'ı var eden bir varlık düşünülemez ve O'ndan başka bir yaratıcı varlık da olamaz
"Allah'dan başka bir yaratıcı olur mu?" 20- Vahdaniyet: Birlik, yalnız başına olmak, benzeri olmamak; çoğalmaktan, parçalara ayrılmaktan ve eksilmekten beri bulunmak gibi manaları ifade eden bir sıfattır Bu sıfatları taşıyana "Vahid" denir ki, gerçekte var olan, parçalara bölünmekten ve cüzlerin bir araya gelerek toplanmasından beri bulunan zat demektir Bu sıfat da Yüce Allah'a mahsustur Onun için denir ki, Yüce Allah zatında, ulûhiyetinde, mabudiyetinde ve diğer bütün sıfatlannda birdir Ortaktan, eşi ve benzeri bulunmaktan beridir Kendisinde artmak, eksilmek, cüzlere ayrılmak, başka şeylerle birleşmek gibi haller asla bulunmaz
Allahü Teala her yönü ile birdir Nasıl düşünülürse düşünülsün, sağduyulu bir insan, anlayış ve hikmet sahibi bir kimse Allah'tan başka bir İlah bulunduğuna inanamaz Başkasının İlah ve Mabud olma imkanına yer veremez İki ve daha çok ilahın bulunamayacağı kesin delillerle sabit bulunmaktadır Şu gördüğümüz kainatın varlığı, onun devamı ve intizamı hep Allahü Teala'nın birliğine şahiddir
Yüce Allah ulûhiyetinde, zatında ve mabudiyyetinde bir olduğu gibi, yaratıcı olmasında da birdir Yaratılmaya ve yok edilmeye mahkum olan ve böylece mümkün adını alan her şeyi yaratan ve yok eden ancak Allah'dır O'ndan başka yaratıcı yoktur İşte mümkünatı yaratıp yaşatmaya ve yok etmeye gücü yetmeyen bir zat ise Allah olamaz Bunun için ikinci bir İlah'ın varlığına asla imkan yoktur Çünkü iki İlah düşünüldüğü takdirde, bunlardan biri kendi başına mümkünatı yaratmaya kadir ise, diğeri fazladan olmuş olmaz mı? Fazladan olan yahut aciz bulunan bir zat ise nasıl Allah olabilir? Bu bakımdan akıl sahibi hiç kimse, Allahü Teala'nın zat ve sıfatlarında eşit ve benzeri bulunmadığından, bir olduğundan şüphe etmez Birden çok yaratıcıların ve mabudların varlığına inanan milletler ise, akla ve hikmete aykırı bir inancın esiri olmuştur Böylece gerçeği anlama bakımından büyük bir cehalet içinde kalmışlardır
21- Hayat: Dirilik demektir Allah kendi şanına mahsus bir hayat sıfatı ile vasıflanmıştır Allah'ın ilim, irade ve kudret sıfatları ile vasıflanmasının bir gereği olarak hayat sıfatı da vardır Hayatı olmayan bir şey, bilmekten, dilemekten ve yapabilmek gücünden yoksun olur Bu ise, yaratıcı için büyük bir noksandır
Bu sıfatlardan mahrum olan bir varlık, kendi kendine hiç bir şey yaratamaz Hele bilgi, düşünce, dileme ve güç sahibi olan varlıkları yaratmaya asla kabiliyetli bulunamaz Çünkü hiçbir eser, yaratıcısında bulunmayan bu gibi vasıfları taşıyamaz Onun için doğa adı verilip gerçekte ilim, irade ve kudretle nitelenmeyen ve varlığı nesnelere bağlı olarak düşünülüp, onun dışında varlığı bulunmayan şuursuz bir varlık asla bir yaratıcı sıfatını taşıyamaz Özellikle böyle bir varlık, akıl, irade ve kudret sahibi milyarlarca yaratığın mucidi hiçbir şekilde olamaz
Sonuç şudur ki, kainatın yaratıcısı olan Allah, Hayat sıfatı ile vasıflanmıştır Hayyü'l-Kayyûm'dur (Hem kendisi diri hem de her şeyi dirilten ve ayakta tutandır)
22- İlim: Bilmek, idrak etmek sıfatıdır Allahü Teala ilim sıfatı ile vasıflanmıştır O'nun ilmi, yaratıkların ilmi gibi basit ve sınırlı değildir, bütün kainatı çevreler Allah her şeyi bilir Onun bilgisinden hiçbir zerre hariçte kalmaz Hiçbir varlık da düşünce ve hareketini Yüce Allah'dan saklayamaz Zira her şeyi bilmeyen, her hareket ve düşünceden haberi olmayan bir varlık Allah olamaz, bu kadar güzel ve acaib nesneleri meydana getiremez, bu kadar yaratığı idare edemez
Allah'ın böyle her şeyi bildiğini güzelce düşünüp doğrulayan bir insan, elbette daima uyanık bulunur, her söz ve hareketini bir edeb üzere düzenler Fena sözler söylemez, fena işler düşünmez, başkasına sarkıntılık etmez, hiç bir kimsenin görüp bilmeyeceği bir yerde bile Allah'ın buyruklarına aykırı bir iş yapmaz Çünkü her yaptığını bilen Yüce Allah'ın varlığına imanı vardır
23- İrade: Dileyebilmek, ihtiyar edebilmek sıfatıdır Yüce Allah irade sıfatı ile vasıflanmıştır O'nun iradesi ezelîdir Allah yaratacağı şeyleri bu irade sıfatı ile hikmetine göre meydana getirmeyi diler ve dilediği şey mutlaka olur O dilemedikçe hiç bir şey vücuda gelmez Hiç bir şey kendiliğinden var olmaz ve kendiliğinden yok olmaz Ancak Allah'ın dilemesiyle var olur ve yine O'nun dilemesiyle yok olur
Allah bütün bu kainatı ezelî olan iradesi üzere yaratmıştır Yaratılmış şeylerin milyonlarca cins ve nevilere, ayrı ayrı vasıflara sahib olması, çeşitli özellikleri taşımış olması, hele bir topraktan, bir sudan, bir havadan yararlanan sayısız ağaçların, ekinlerin, meyvelerin çiçeklerin ve canlıların başka başka renklerde ve tadlarda meydana gelmesi ezelî bir iradenin neticesinden başka değildir
İşte bütün bunlar, Allah'ın irade sıfatı ile vasıflı bulunduğuna birer şahiddir Yüce Allah hakkında mecburiyet düşünülemez; O, her şeyi kendi dilemesiyle yaratır Hiç bir şeyi yaratmaya veya yok etmeye mecbur değildir Mecburiyet bir acizlik halidir ki, Allah'ın şanına uygun olmaz
"Allah dilediğini hemen yapar"(Hûd: 107) 24- Kudret: Güç ve kuvvet manasında bir sıfattır Ezelî ve ebedî kemal üzere bir kudret Allahü Teala'ya mahsustur Allahü Teala her mümkün varlık üzerinde dilediğini yapmaya kadirdir Onları yaratmaya ve yok etmeye güçlüdür O'nun kudretine nihayet yoktur Bu büyük kainat, O'nun kudretine çok açık ve kuvvetli bir şahiddir
Yüce Allah dilerse bir anda binlerce alemi yoktan var eder ve dilerse onları bir anda yok eder Çünkü dilediğini bir anda yerine getiremeyen, istediğini yapamayan bir varlık kainatın İlah'ı olamaz
Yüce Allah'ın bu büyük kudretini iyi düşünen bir mü'min, O'nun büyüklüğü önünde eğilir, O'nun kudretinden titrer, O'nun kutsal emirlerini yerine getirir ve yasaklarından sakınır
"Allah her şeye kadirdir" 25- Semi': İşitme kuvvetidir Allah, Semi' (işitme) sıfatı ile vasıflanmıştır O'nun işitmesi, yaratıkların işitmesi gibi noksan ve hudutlu değildir Yüce Allah her şeyi vasıtasız olarak işitir, ancak vasıtalardan ve vasıtalar vasıtasiyle işiten de O'ndan başkası değildir O, gizli ve aşikar söylenenlerin hepsini işitir, hiçbir şey O'nun işitme sıfatının dışında kalamaz Kullarının dualarını ve zikirlerini, gizli-aşikar dilek ve yalvarışlarını işitip kabul eder ve onları mükafatlandırır Yüce Allah'ın böyle her şeyi işittiğine iman eden uyanık bir insan, daima güzel konuşur, her zaman Allah'ı anar, O'nu yüceltir Her sözünü ve işini Allah'ın rızasına uygun yapar
26- Basar: Görme kuvveti demektir Yüce Allah kendi şanına uygun bir halde Basar (görme) sıfatı ile vasıflanmıştır Allah alet ve vasıta olmaksızın her şeyi görür Fakat alet ve vasıta ile görenlerin gördüklerini de görür Her gözden gören O'dur Bazı şeyleri görmesi, diğer şeyleri görmesine engel olmaz ve O'nun görmesinden hiç bir şey gizli kalmaz En karanlık gecelerde, karıncaların ve daha küçük yaratıkların kımıldamalarını, hareketlerini görür ve bilir Şübhe yok ki, görememek ve bilememek büyük bir noksanlıktır Böyle noksanlıklara sahib olan kör kuvvetler, İlah ve yaratıcı olamazlar Yüce Allah ise böyle bütün noksanlıklardan beridir ve bütün kemal sıfatları ile vasıflanmıştır
Kalbi iman dolu bir insan, Yüce Allah'ın kendisini görüp gözetmekte olduğunu bilir ve üzerinde düşünür Böylece durumunu düzeltir, edebe aykırı hiçbir harekette bulunmaz, melekler gibi temiz bir hayat içinde yaşamaya çalışır durur
"Biliniz ki, Allah bütün yaptıklarınızı görür" (Bakara: 233) 27- Kelam: Bir manayı belirten, bir maksadı anlatan söz demektir Yüce Allah Kelam sıfatı ile de vasıflanmıştır O'nun kelamı (sözü) harf ve sesden beri ve kadîmdir (başlangıcı yoktur)
Yüce Allah, kendi kadîm kelamını, dilediği zaman şanına uygun bir şekilde meleklerine işittirir, bildirir ve anlatır
Allahü Teala'nın peygamberlerine dilediği şeyleri vahy ve ilham etmiş olması da bu kelam sıfatının bir tecellisidir Semavî kitablar hep bu Kelam sıfatı ile meydana gelmiştir "Kelâm-ı Kadîm" dediğimiz Kur'an-ı Kerîm de bu sıfatlarla Peygamberimize inmiş ve asırlardan beri hidayet rehberliği yapmıştır
28- Tekvîn: Var etmek, yaratmak manasınadır Bu da Allah'ın bir sıfatıdır Yüce Allah bu tekvin sıfatı ile dilediği herhangi bir şeyi yoktan var eder veya var iken yok eder
Yüce Allah'ın bu alemleri yaratıp yok etmesi, kullarını yaratıp yaşatması, onları beslemesi sonra da öldürüp başka bir aleme onları götürmesi, hep bu tekvîn sıfatının tecellisi ile olur
"Allah bir şeyin olmasını dilediği zaman, ona "ol" der, o da oluverir"(Yasin: 82) 29- Yüce Allah'ımızın kutsal sıfatlarına ait verdiğimiz bilgiye bir özet yaparak deriz ki: Yüce Allah'ın varlığı ve birliği büyüklüğü ve kudreti, ezelî ve ebedî oluşu ve diğer yüce sıfatları apaçıktır Bunları inkar etmeye, düşünüp de doğrulamamaya imkan yoktur
Bir düşünelim: Bu kainatta hiç bir şeyin kendiliğinden var ve yok olamayacağını kendiliğinden kımıldanamayacağını ilim ve fen haber vermiyor mu? Biz ise, milyonlarca alemin, milyonlarca parlak yıldızların varlığını, bunların hareket ve sükun hallerini görüp biliyoruz Artık bunları var eden ezelî ve ebedî eşsiz bir Allah'ın varlığından nasıl şübhe edilebilir?
Yine biliyoruz ki, bilgisi olmayan, kudret ve iradesi bulunmayan bir şeyin, bir gaye ve hikmete yönelik birtakım güzel ve üstün eserleri var etmesi mümkün değildir Oysa ki biz bu alemde her neye bakacak olsak, onun bir gayeye, bir hikmet ve düzene bağlı bulunduğunu görürüz En büyük varlıktan en küçük varlığa varıncaya kadar bakılırsa, bunların öyle gelişi güzel bir raslantı eseri olmadığı görülüyor, bunların boşuna yaratılmadığı anlaşılıyor Bu varlıkların her birinde üstün bir sanat ve letafet eseri, bir irade ve ihtiyar alameti görülmüş oluyor
Artık bu kadar yararlı olan bu güzel eserlerin, ilim, kudret ve hikmet sahibi olan ezelî bir yaratıcıya muhtaç olmadığını kim söyleyebilir?
Şimdi biz, bütün bu dış alemdeki varlıklardan bakışlarımızı çevirip kendi nefsimize ve duygularımıza bakalım Vücudumuzun her parçası ve hücresi, vicdanlarımızın bütün duygu ve kavramları, şanı çok yüce olan büyük bir Allah'ın, yaşatıp rızık veren bir yaratıcının varlığına daima şahidlik edip durmuyor mu?
O halde şübhe yok ki, kendi varlığını ve sorumluluğunu yitirmedikçe, hiç kimse, Allah'a iman inancından, bir yaratıcının var olduğu düşüncesinden asla yoksun olamaz
"Gökten ve yerden size rızık veren Allah'dan başka bir yaratıcı var mı?"

Peygamberlere İman

30- Bütün Peygamberlere iman etmek müslümanlıkta esastır Lügat manası bakımından peygamber, haber veren kimse demektir Dini teriminde ise, Allah Tealâ'nın kullarına dinlerini bildirmek için görevlendirdiği seçkin insanların her birine "Peygamber" denir Bu zatlar Yüce Allah'ın birer elçisi demektir Bunların Allah'ın Peygamberleri oldukları, kişiliklerindeki yüksek vasıflardan ve Allah tarafından kendilerine verilen mucizelerden sabit olmuştur
31- Mucize: Başkalarının meydana getiremeyeceği olağanüstü şeylerdir Bir peygamberin gerçek peygamber olduğunu doğrulamak için Yüce Allah o işi Peygamberinin eliyle ortaya çıkarır
32- Keramet: Bir kısım olağanüstü işlerdir Yüce Allah'ın kudretiyle veli kulları tarafından meydana getirilir Bu kerametler de, o velinin bağlı bulunduğu Peygamber için bir mucize sayılır Çünkü o Peygamber gerçek Peygamber olmasaydı, kendisine bağlı olanlardan böyle kerametler ortaya çıkamazdı
33- Meunet-İstidraç: Peygamberlik davasına kalkışmayan ve Peygamberin sünneti üzere yürümeyen bazı bayağı kimselerden meydana çıkan ve olağanüstü bir halde görülen birtakım olaylardır ki, o şahsın büyüklüğünü göstermez ve hiç bir zaman keramet ve mucize derecesine varamaz
Fakat yalan yere peygamberlik davasına kalkışan kimselerin elinden ne mucize, ne keramet ve ne de başka olağanüstü işler çıkar Böyle yalancı kimselerin mucize veya harika diye meydana koyacakları şeyler, bir gözbağcılıktır veya bazi ilmî kurallara dayanan bir san'at eseridir Bunların asıl maksadları hemen meydana çıkar Onların yaptıklarından daha güzelini başkaları da yapabilir
Yalan yere peygamberlik davasında bulunanların nasıl bir sonuçla karşılaştıkları, yalanlarının nasıl meydana çıktığı tarihlerde bellidir
34- Peygamberlere Nebî de denir Resûl de denir Bununla beraber yeni bir kitab ve şeriatla bir ümmete gönderilmiş olan zata Resûl, başka bir Peygamberin şeriatına bağlı olarak gelen Peygambere de Nebî denmiştir Buna Resûl veya Mürsel denmez Nebî isminin çoğulu Enbiya'dır Resûl'ün çoğulu Rusül'dür Mürsel'in çoğulu da Mürselîn'dir
35- Yüce Allah'ın ilk Peygamberi Hazret-i Âdem aleyhisselâm'dır Son ve en büyük Peygamberi de, bizim sevgili Peygamberimiz Hazret-i Muhammed aleyhisselâm'dır Son Peygamber olduğu için Peygamber Efendimize Hatemu'l-Enbiya (Peygamberlerin sonuncusu) denmiştir Bu iki Peygamber arasında, sayılarını ancak Allah'ın bildiği çok Peygamber bulunmuştur Kur'an'da bu Peygamberlerden sadece şu yirmi beş Peygamberin adı geçer:
Âdem
İdris[*]Nuh [*]Hud[*]Salih [*]İbrahim [*]Lût [*]İsmail [*]İshak [*]Yakub [*]Yusuf [*]Eyyüb [*]Şuayb [*]Musa [*]Harun [*]Davud [*]Süleyman [*]İlyas [*]Elyase [*]Zülkifl [*]Yunus [*]Zekerriya [*]Yahya [*]İsa [*]Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)Bunlardan başka Kur'an-ı Kerimde adları geçen Üzeyr, Lokman ve Zülkarneyn isimli üç zat daha vardır ki, bunların Peygamber veya velî oldukları ihtilaflıdır Bunların da pek büyük kimseler olduğuna şüphe yoktur Bu saygıdeğer peygamberlere ait bilgi, kitabımızın onuncu bölümünde verilecektir
36- Peygamberler her türlü güzel sıfatlara sahibdirler Onlardan her birinin varlığı bir olgunluk ve üstünlük örneğidir Özellikle onlarda doğruluk, emanet, seziş ve anlayış, günahlardan korunmuş olma ve şeriatı tebliğ etme vasıfları vardır Şöyle ki:
1- Peygamberler sadıktırlar; her hususta doğru sözlüdürler Kendilerinden asla yalan çıkmaz 2- Peygamberler emindirler Gerek peygamberlik konusunda, gerek diğer konularda her türlü güvene sahibdirler Kendilerinde asla hainlik bulunmaz 3- Peygamberler son derece yüksek bir anlayışa, tam akla ve kuvvetli bir görüşe, üstün bir zekaya sahib bulunmuşlardır Onlarda gaflet, yüksek duygu ve kavramlardan yoksunluk düşünülemez 4- Peygamberler masumdurlar Onlar gizli ve aşikâr her türlü günahlardan, küçük düşürücü bayağı işlerden tamamen beridirler, iffet ve ismet sahibidirler 5- Peygamberler tebliğ sıfatına sahibdirler Emrolundukları şeriat hükümlerini, olduğu gibi ümmetlerine bildirirler Şeriat hükümlerinden herhangi birini saklamış veya unutmuş olmaları asla düşünülemez Böyle bir şey peygamberlik şanına yakışmaz Böyle bir tutum, peygamber olarak gönderildikleri hikmete ve Allah'ın iradesine uygun düşmez Sonuç

Bütün peygamberler şu yazdığımız beş sıfatı tamamen kendilerinde bulundurmuşlardır Çünkü bu büyük huylara sahib olmayan kimseler, insanları aydınlatıp onlara öncü olamazlar İşte bütün peygamberlerin böyle tanıyıp doğrulamak imanımızın sıhhatı için şarttır
37- Peygamberlerin insanları yola getirmek ve onların kötü hallerini düzeltmek için Yüce Allah tarafından görevlendirilmiş oldukları güzelce düşünülünce, onlara iman etmenin gereği ve önemi kendiliğinden anlaşılmış olur
Gerçek şu ki, peygamberlere iman etmek, onların yüksek huy ve vasıflarını bilip doğrulamak, onlara son derece saygılı olmak bizim için kesin bir görevdir
Peygambelere iman etmeyen bir kimse, Yüce Allah'a iman etmemiş sayılır Çünkü Yüce Allah'a, O'nun razı olacağı bir şekilde iman etmenin yolunu insanlara bildiren ancak peygamberlerdir Kendi değersiz akıllarını öncü edinmek isteyenler, gerçeğe ve Allah'ın rızasına ulaşamazlar, sapıklık içinde kalırlar Yüce Allah'ın, peygamberlere iman edilmesi yolundaki emirlerine de aykırı hareket etmiş olurlar Bu bakımdan hidayetten yoksun kalırlar Öyle ki, peygamberlerden yalnız birine iman etmemek, tümünü inkar etmek gibidir Böyle bir inanç, insanı imansız yapar Hele Allah Tealâ'nın en büyük peygamberi ve peygamberlerin sonuncusu olan Hazreti Muhammed'in (sallallahu aleyhi ve sellem) yaşadığı tarih gün gibi meydandadır, insanlar alemi tarafından bilinmektedir Artık bugün hiç bir millet, din konusundaki bilgisizliğinden ötürü özürlü sayılamaz Bugün her millete düşen en önemli görev, bu büyük Peygamberin dinini kabul etmektir Onun gösterdiği doğru yola koyulmak ve kurtuluşa ermektir Bu görev tam manası ile yerine getirilirse, insanlık alemi o zaman dünya felaketlerinden ve ahiret azabından kurtulur Gerçek medeniyete ve ahiretin sonu olmayan mutluluğuna ermiş olur

Peygamberlere Olan İhtiyaç


38- Bilindiği gibi, Yüce Allah, kendisinin kutsal varlığını ve birliğini bilmeleri, kendisine ibadet ve itaatta bulunmaları için insanları yaratmıştır İnsanları diğer birçok yaratıklar arasında akıl ve düşünce ile seçkin kılmıştır Onun için bir insan aklını güzel kullandığı takdirde, kendisini yaratıp da ona düşünüp anlama gücünü veren bir yaratıcının varlığını sezer Kendisinin ve çevresindeki varlıkların öyle rasgele kendiliklerinden var olmadıklarını anlar Böylece kendisinde İlahî bir düşünce doğar ve büyük bir kudret sahibi yaratıcının var olduğu inancına ulaşır
Fakat o Yüce yaratıcıyı hiç kimse şanına uygun bir şekilde bilemez O'nun peygamberine uymayan kimse, Allah'ın razı olmadığı ibadetlerin hangileri olduğunu kestiremez, yaratılış hikmetinin ne olduğunu anlayamaz, insanlar arasındaki ilişki ve karşılıklı hakların nelerden ibaret bulunduğunu ve görevlerin ne olduğunu gereği üzere belirleyemez Nihayet yaratılış gayesinin dışında yürür de bundan haberi olmaz Cehalet içinde bulunduğunun farkına varamaz Böylece ebedî mutluluktan yoksun kaldığını anlayamaz
Peygamberlerin varlığından haberi bulunmayan veya peygamberlerin yoluna inanmayıp gerçekleri bozarak değiştiren nice milletler sapıtmışlar, insanlığa yakışmayan hallere düşmüşlerdir Aralarında her türlü vahşet hareketleri türemiş, insanlara, ağaçlara ve taşlara tapınıp durmuşlardır
İşte insanları bu gibi çirkin hallerden kurtarmak, onlara din ile dünya görevlerini öğretmek ve böylece hem dünya, hem de ahiret mutluluğuna ermelerini sağlamak için Allah'ın elçileri olan peygamberlere ihtiyaç vardır
Onun için Yüce Allah kendi ihsan ve ikramı ile insanlara peygamberler göndermiştir Böylece insanlara karşı "İlahî hüccet" tamam olmuştur Artık hiç kimse, "Ben görevimi bilmiyordum; onun için sana ibadet edemedim" diye özür beyan edemeyecektir Çünkü Yüce Allah insanlara görev bildiren peygamberleri göndermiştir Bunlar Allah'ın hüccet ve delilleridir
39- Daha önce söylediğimiz gibi, peygamberlerin en büyüğü ve sonuncusu, bizim peygamberimiz Hazret-i Muhammed'dir (sallallahu aleyhi ve sellem) Hazret-i Muhammed, yeryüzündeki bütün milletlere gönderilmiş bir peygamberdir Peygamberliği kıyamete kadar devam edecektir; en son peygamberdir Onun yaymış olduğu din, bütün insanlara aittir Onun getirdiği İslam dini, bütün insanlığın dinidir, yaratılış gayesine en uygun olan bir dindir Her zaman için ihtiyaçlara cevab verecek olan hikmet dolu ebedî bir dindir O mübarek peygamberin getirdiği kitab (Kur'an) tümü ile hiç bir değişikliğe uğramaksızın kıyamete kadar Allah tarafından korunmuş olacaktır
Sonuç
Beşeriyet öteden beri peygamberlere muhtaç bulunmuştur Peygamberlere uymaksızın hak yolu bulacağını ve Hakka ereceğini savunan bir gafile soralım:
Eğer peygamberlerin varlığından habersiz bir bölgede yetişmiş bulunsaydı, kendisinde Allah'ın varlığı ve O'na karşı görevleriyle ilgili fikirler gerçek şekli ile bulunabilecek miydi?
Din ve dünya işlerine ait görevleri belirleyebilecek miydi?
Kendi vicdanında yüksek duygulara karşı bir çekicilik bulabilecek miydi?
Zavallı İnsan!
Kendi ruhunda sönük bir şekilde parıldamaya başlayan bazı yüksek fikirlerin kendisine nereden geldiğini hiç düşünmemektedir En kolay işlerde ve tenlerde bile bir hocaya, ustaya ve yol göstericiye insan muhtaç olur da, en önemli olan din konusunda gerçekleri öğrenmek için bir öğreticiye, bir yol göstericiye nasıl muhtaç olmaz? Doğrusu, sağduyulu hiç bir düşünür, peygamberlere olan ihtiyacı inkar edemez
"Hiç bir ümmet yoktur ki, onlar içinden bir uyarıcı (peygamber) gelip geçmiş olmasın" (Fatır: 24)