Premenstrüel Sendrom (Adet Dönemi)

Premenstrüel sendrom (adet dönemi)


Adet kanaması yaklaşırken kadınların %75′inde değişen hormon düzeylerine

bağlı olarak bazı şikayetler ortaya çıkarBu kadınların yarısında yakınmalar

hafiftir ve kişinin günlük yaşantısını etkilemez Diğer yarısında ise

depresyon da dahil olmak üzere çok daha ciddi şikayetler ortaya çıkar

Premenstrüel şikayetler fizyolojik ya da psikolojik olabilir ve kültürel

farklılıklardan etkilenebilir PMS hem fizyolojik hem de psikolojik

olayların bileşkesidir Çalışmalar değişik kültürlerden gelen kadınlarda

farklı şikayetlerin ortaya çıktığını göstermektedir Uzakdoğulu kadınlarda

en sık rastlanılan şikayet ağrı iken gelişmiş batı toplumlarında depresyon

en sık karşılaşılan bulgudur Kişinin sosyal yaşamını olumsuz etkileyen ve

her ay görülen yakınmalar kadının kendine olan güvenini yitirmesine dahi

neden olabilir

Fiziksel belirtiler

PMS bulguları veren kadınların hemen hemen hepsinde memelerde hassasiyet ve

hafif geçici kilo artışı saptanırDiğer belirtiler ise sindirim sitemi

bozuklukları, baş ağrısı, döküntüler, kas ve eklem ağrıları, halsizlik, diş

eti kanamaları, çarpıntı, denge bozuklukları, sıcak basmaları, ses ve

kokulara aşırı hassasiyet, ajitasyon, uykusuzluk olarak sayılabilir Adet

kanamasının ağrılı ya da fazla olması yani dismenore PMS olarak

değerlendirilmez

Duygusal belirtiler

Duygusal hipersensitivite PMS de çok sık görülür depresyondan endişeye ve

aşırı sinirliliğe kadar pek çok değişik duygu durumu olabilir Bazı

kadınlarda hafif hafıza kaybı görülebilir Konsantrasyon bozukluğu PMS’de

nadir olmayan bir durumdur Bazı kadınlarda görülen depresyon hali,

huzursuzluk ve gerginlik tablosuna premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) adı

verilir

Nedenleri

PMS nedenlerini bulmaya yönelik çalışmalar bu tablonun altında yatan

faktörleri tam olarak ortaya koyamamıştırAncak bazı teoriler mevcuttur

Ovülasyonu baskılayan bazı hormonların verilmesi halinde PMS belirtilerinde

gerileme olmaktadır Buna göre üreme hormonları PMS’ye neden olabilir, ancak

bu rolün ne olduğu açıklanamamıştır PMS’nin bu hormonlar ile sinirlerde

iletimi sağlayan bazı maddelerin ortak hareket etmesi sonucu ortaya çıktığı

yönünde güçlü bulgular vardır En çok suçlanan maddeler GABA ve serotonin

adı verilenlerdir Bazı araştırmacılar ise kalsiyum ve magnezyum

dengesindeki bozukluğun PMS tablosuna yol açtığına inanmaktadırlar Bu iki

mineralin vücuttaki dağılımı sinir hücreleri arasındaki iletişimi

etkileyerek tabloya neden olabilir Bu araştırmacılar PMS’li kadınlarda

magnezyum eksikliği ya da kalsiyum fazlalığının şikayetleri yarattığını öne

sürmektedirler PMS etiyolojisinde öne sürülen bir diğer neden de stress

hormonlarıdırBu hormonların fazlalığı şikayetlerin daha yoğun yaşanmasına

neden olabilir PMS etiyolojisinde vücutta salgılanan hemen hemen tüm hormon

ve maddeler suçlanmaktadır Ancak kanıtlanmış bir neden bulunamamıştır

Kimlerde görülür

PMS tüm dünyada bütün kültürlerde rastlanılan bir durumdurYapılan bir

çalışmada kadınların %88′inde değişik düzeylerde PMS bulgularına

rastlanmıştır Yaş arttıkça şikayetlerin şiddeti azalmakta ancak çocuk

sayısı ile birlikte şiddet artmaktadırAnnesinde PMS olan kadınlarda da

şikayetlere daha sık rastlanmaktadır PMS bazı hastalıkların da şiddetini

arttırabilir Örneğin migreni olan kadınlarda atakların büyük bir kısmı adet

öncesi döneme rastlamaktadır Yine şeker hastalarında kan şekeri düzeyleri

ve insülin ihtiyacı adet öncesi dönemde değişiklikler gösterir Astım

atakları daha sık görülür ve pek çok kronik hastalık alevlenmeler gösterir

Bu dönemde kişinin çevresi ile olan uyumu bozulur işte veya evde ilişkide

bulunduğu kişiler ve çocukları ile arası bozulabilir Ergenlik dönemindeki

genç kızlarda intihara olan eğilim artabilir Yeme bozukluklarına

rastlanabilir

Tanı

PMS tanısı pozitif bulgulara dayanmaz Tanı için en güvenilir yol 2-3 ay

süre ile şikayetleri kaydetmek ve şiddetlerini skorlamaktır Şikayetler

fiziksel ve ruhsal olarak ayrılmalı ve ne zaman başlayıp ne zaman bittiği

düzenli şekil de kaydedilmelidir

Tedavi

PMS nedeni tam olarak bilinmediği için tedavisi de kesin değildir Bu konuda

çok değişik tedavi yaklaşımları mevcuttur

Diet: Azar azar ve sık sık yemek yemenin şikayetleri azalttığı yönünde

raporlar vardırAdet öncesi dönemde taze meyve ve sebze tüketilmesi, kırmızı

et ve donmuş yağlardan uzak durulması, içinde katkı maddesi içeren

besinlerin tüketilmemesi bazen yararlı olabilmektedir Aynı şekilde kafein

ve alkol tüketiminin azaltılması da faydalı olabilmektedir

Egzersiz: yapılan bir çalışmada egzersiz yapmayan kadınlarda PMS’ye daha sık rastlandığı bulunmuştur Her gün yapılan 30 dakikalık bir yürüyüş yararlı olabilir

Kalsiyum ve Magnezyum: Günlük 1200 mg kalsiyum alımının 3 ay sonunda

şikayetleri yarı yarıya azalttığını bildiren bir çalışma vardır Bazı

kadınlarda ise magnezyum desteğinden fayda sağlanmıştır Ancak bu konuda kesin bulgular henüz yoktur

Vitaminler: A, E ve B6 vitaminlerinin PMS’ye neden olduğu ileri sürülmüş

olsa da kesin olarak kanıtlanmış bir bulgu yoktur

Diğer tedavi seçenekleri arasında seratonin :-):-):-):-)bolizması ile ilgili

ilaçlar, hormon ilaçları, antidepresan ve anksiyete gibi psikiyatrik

ilaçlar, idrar söktürücüler, erkeklik hormonları sayılabilir ancak bunlardan

hiçbirinin kesinleşmiş faydası yoktur

Diğer nadir tedavi yaklaşımları arasında ise psikoterapi ve akupunktur

bulunur