Ramazan-I Şerif-İyilik Ve Sadaka

Ramazan-ı Şerif-İyilik ve Sadaka






Her yapılan iyilik, nasıl sadaka olarak kabul ediliyor?


PROF DR ABDULHAKIM YÜCE*


Sadaka, nafile olarak yapılan her türlü hayır ve hasenâtı, insan ve hayvanlara yapılan iyilik, lütuf ve ihsanları, hatta insanların gönlünü hoş eden güzel söz ve çeşitli davranışları kapsar



Sadakanın kapsamını özetle şu hadiste görmek mümkündür: “İçinde güneş doğan her gün, insanların her bir mafsalı (eklem) için kendilerine bir sadaka gerekir

Meselâ; iki kişinin arasında adaletle hükmetmen bir sadakadır Hayvanına binmek isteyen bir kimseye yardım ederek, hayvana bindirmen veya eşyasını hayvana yüklemen bir sadakadır

Güzel söz bir sadakadır Namaza giderken attığın her adım sadakadır Gelip geçene sıkıntı veren şeyleri yoldan kaldırman bir sadakadır” (Buhârî, Sulh, 11)

Bu hadiste, “sülâmâ” parmak kemikleri demektir Ancak burada vücuttaki tüm kemik ve mafsallar kastedilmiş, kemiklerin insanın oturup kalkması ve hareket etmesi için ne kadar gerekli olduğuna dikkat çekilmiştir

İşte böyle bir nimete karşılık farz olan sadaka yerine, günlük birtakım hayra yönelik hareket ve davranışların bu nimetin sadakası olduğu belirtilmiştir Burada nimetin şükür borcunun hafifletildiği görülür Namaza giderken her adımın sadaka sayılması, her adım karşılığında bir derece yükseltme ve bir günah affetme anlamındadır

(A Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, V, 374)

Diğer bir hadis-i şerifte şu ifadeleri görüyoruz: Hz Peygamber (sas): “Her Müslüman üzerine sadaka vermek gereklidir” buyurdu Orada bulunanlar tarafından, “Ey Allah’ın Resulü! Eğer sadaka verecek bir şey bulamazsa ne yapar?” denildiğinde, Allah Resulü (sas), “Çalışır! Elinin emeği ile kazandığını hem kendisi harcar hem de sadaka verir” buyurdu “Çalışmaya gücü yetmezse ne yapar?” denildiğinde, “Yardıma muhtaç, zor durumda kalan kimseye yardım eder” buyurdu “Böyle bir yardıma da gücü yetmezse ne buyurursunuz?” denildiğinde, “İyilik ile veya hayır ile emreder” buyurdu “Bunu da yapmaya kudreti yoksa ne dersiniz?” denilince Allah Resulü (sas), “Kötülüklerden uzak durur, bu da onun için bir sadakadır” buyurdu” (Müslim, Zekât, 55)

Efendimiz (sas) şu ifadesi ile adeta bütün sadaka çeşitlerini özetlemiştir: “Her iyilik sadakadır” Hadiste geçen ve “iyilik” diye tercüme ettiğimiz “ma’rûf” kelimesi, Allah’a itaat sayılan her şeyi, Allah’a yakınlaşmayı, insanlara iyilik etmeyi, dinin yapmayı emrettiği iyilikleri yapmayı, yasakladığı kötülüklerden uzak kalmayı ifade eden ve güzel sıfatları ihtiva eden çok kapsamlı bir kelimedir Kısacası insanın iyi niyetle ve ihlâsla yaptığı her iyilik kendisine sadaka sevabı kazandırmaktadır


——————————————————————————–
Neler sadakadır?

İnsanlara iyiliği emretmek

Allah’a hamd etmek ve O’nu tesbih etmek

Bir kimseye yol / adres tarif etmek

Gönül alıcı yumuşak söz söylemek

Diktiği ağacın meyvesinden insan veya hayvanların yemesi ya da yararlanması

Hasta ziyareti

Cenazeye katılmak

Allah yolunda olanlara yardım

Su ikram etmek veya suyu olmayan bir yere su götürmek

İnsanlara tebessüm etmek

İhtiyacı olana Allah rızası için borç vermek

Borçluya mühlet vermek

Misafire ikram etmek

Dargınları barıştırmak

İlim öğrenmek