Peygamberimiz (S.A.V)İn Arkadaş İle İlgili Hadisleri

Peygamberimiz (sav)in arkadaş ile ilgili hadisleri
Arkadaş
ـ1ـ عن ابن عمر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهما قال: ]قال رسول اللَّه #: لَوْ يَعْلَم النَّاسُ مِنَ الْوَحْدَةِ مَا أعْلَمُ مَا سَارَ رَاكِبٌ بِلَيْلٍ وَحْدَهُ[ أخرجه البخارى والترمذي
1(2182)- İbnu Ömer (radıyallâhu anhümâ) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "İnsanlar yalnızlıktaki (mahzuru) benim kadar bilselerdi, hiçbir atlı tek başına bir gececik olsun yol yapmazdı" [Buhârî, Cihâd 135; Tirmizî, Cihâd 4, (1673)]
AÇIKLAMA:

Hadis, tek başına seyahat etmemeyi tavsiye etmektedir Ancak şârihler: "Zaruret ve maslahat halinde yalnız başına yolculuğun câiz olduğunu belirtirler Şöyle ki bazı durumlar vardır ki bir kimsenin tek başına hareket etmesini gerektirir: Casus gönderme, öncü çıkarma gibi Sünnetten de bazı örmekler rivayet edilmiştir Kerahet bunun dışındaki hallerle ilgilidir İbnu Hacer: "Muhtemelen cevaz hali, emniyet durumunda ihtiyaçla kayıtlıdır" dedikten sonra muhtelif fırsatlarda, Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'ın yalnız başlarına yola çıkardığı kimselerden isimler verir: Huzeyfe, Nuaym İbnu Mes'ud, Abdullah İbnu Üneys, Havvât İbnu Cübeyr, Amr İbnu Ümeyye, Sâlim İbnu Ümeyr gibi
Şu halde, sadedinde olduğumuz hadis, normal şartlarda yapılacak ideal mânadaki yolculuğun âdâblarından birini beyan etmiş olmaktadır: Kişi tek başına yola çıkmamalıdır
Müteakip hadisler meseleyi daha da açacaktır
ـ2ـ وعن سعيد بن المسيب قال: ] قال رسول اللَّه #: الشَّيْطَانُ يَهُمُّ بِالْوَاحِدٍ وَا‘ثْنَيْنِ، فإذَا كَانُوا ثََثَةً لَمْ يَهُمَّ بِهِمْ[ أخرجه مالك

2 (2183)- Said İbnu'l- Müseyyeb (rahimehullah) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Şeytan tek başına olanla, iki kişi beraber olana sıkıntı verirEğer üç kişi olurlarsa onlara sıkıntı veremez" [Muvatta, İsti'zân 36, (2, 978)]
AÇIKLAMA:
1- Bu hadis Muvatta'da mürsel ise de, başka tarikten mevsul olarak Ebû Hüreyre rivayeti olarak gelmiştir
2- Bu hadis yolculukla ilgilidir Yani "Tek başına seyahat edenle iki arkadaş olarak seyahat edenlere şeytan sıkıntı verir, üç kişi beraber seyahat ederlerse sıkıntı veremez" demektir Ancak, bazı âlimler: "Tek başına (vahid)'den maksad "kendi görüşünde yalnız kalan" dır" diyerek "çoğunluğa uymak, büyüğe uymaktan evladır" prensibini getirmişlerdir Nitekim bir başka hadis de bu mânayı te'yîd etmektedir:
عَلَيْكُمْ بِسَوادِ اَعْظَمِ مَنْ شَذَّ شَذَّ الى النَّارِ "Ekseriyete uyun, yalnız kalan ateşe gider

ـ3ـ وعن عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده رَضِيَ اللَّهُ عَنْه قال: ]قال رسول اللَّه #: الرَّاكِبُ شَيْطَانٌ: وَالرَّاكِبَانِ شَيْطَانَانِ، وَالثََّثَةُ رَكْبٌ[ أخرجه مالك وأبو داود والترمذي

3 (2184)- Amr İbnu Şuayb an ebîhî an ceddihi (radıyallâhu anh) tarikinden naklediyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Bir atlı bir şeytandır, iki atlı iki şeytandır, üç atlı bir gruptur" [Muvatta, İsti'zân 25, (2, 978); Ebû Dâvud, Cihad 86, (2607); Tirmizî, Cihâd 4, (1674)]
AÇIKLAMA:
Hattâbî, hadisi şöyle açıklar: "Bunun mânası şudur: "Yalnızlık ve yeryüzünde tek başına seyahat şeytanın işidir Bu amele insanı şeytan sevkeder ve ona şeytan çağırır İki kişi için de durum aynıdır Ancak üç kişi olursa o zaman bir cemaat teşkil ederler" Hattâbî devamla der ki: "Yalnız başına yolculuk yapan kimse yolda ölecek olsa, yanında onun yıkama, teçhiz ve defin gibi cenazesi ile alakalı işleri görecek kimsesi olmaz Keza malımülkü üzerine vasiyetini tevdi edeceği ve terekesini ailesine götürecek, ölümü hakkında onlara haber getirecek birisi olmaz Keza yolculuğunda kendisine yardımcı olacak kimseden de mahrumdur Üç kişi olurlarsa bazı külfetli işlerde, korunmada birbirlerine yardım ederler, namazlarını cemaatle kılıp, cemaat sevabından hisselerini alırlar"
ـ4ـ وعن أبى هريرة رَضِيَ اللَّهُ عَنْه قال: ]قال رسول اللَّه #: إذَا خَرَجَ ثََثَةٌ في سَفَرٍ فَلْيُؤَمِّرُوا أحَدَهُمْ[ أخرجه أبو داود

4 (2185)- Ebû Hüreyre (radıyallâhu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: "Bir sefere üç kişi beraber çıkınca birini emîr (başkan) yapsınlar" [Ebû Dâvud, Cihâd 87, (2609)]
AÇIKLAMA:
Hattâbî şu açıklamayı yapar: "Bu emirden maksad işlerinin müştereken ahenkli olarak yürümesi, aralarında farklı fikirler ortaya çıkmaması ve dolayısiyle ihtilafa düşmemeleridir"
Başkan seçme sünnet-i müekkededir "Vâcibdir" diyen âlim de vardır
Üçten murad, cemaatin en azı (ekalli) üç olması sebebiyledir Daha fazla iseler evleviyetle başkan gerekli olur
Hattâbî der ki: "Bu hadiste şu hususa delil vardır: Eğer iki kişi, aralarındaki bir mesele hakkında hüküm vermesi için üçüncü bir şahsı hakem tayin etseler, bunun hükmü infaz edilir"

1- Böyle bir emîre itaat gerekir, ancak bu emîrin hudûd ahkâmını tatbik etmeye veya ta'zir cezası vermeye yetkisi yoktur Sadece yolculuk umuruyla ilgili kararlar almada şer'i izne sahiptir

2- Bazı âlimler, "iki kişi olsalar da birinin emir olması gerekir" diyerek, ikiyi de "üç" ün ahkâmına tâbi kılmıştır

KÜTUB-U SİTTE