İhlâssız Amel, Abdestsiz Namaz Gibi Olur

Ihlâssız Amel, Abdestsiz Namaz Gibi olur
Sözlükte, “bir şeyi içine karışmış ve değerini düşürmüş olan başka şeylerden temizleyip arındırmak, saflaştırmak, seçmek, sevgi dostluk” gibi anlamlara gelen “ihlas” kelimesi, İslamî literatürde genellikle, şirk ve riyanın zıddı olarak, insanın batıl inançlardan, kötü duygulardan, çıkar kaygılarından ve gösteriş arzusundan kalbini temizlemesi, her türlü faaliyetlerinde temiz bir niyet taşıması ve yalnızca Allahın rızasını taşıması/hoşnutluğunu gözetmesi anlamında kullanılmaktadır (DİA 21/5356; Isfehânî, Müfredât, 221; Cürcânî, Ta’rifât, 1314; Gazâlî, İhyâ, 4/680685)

İhlâs; kalp temizliğinin ve sağlamlığının bir delilidir Yalnız Allah’ın rızasını arayan bir niyettir Kişinin bütün varlığı ve benliği ile Allah’a kulluk etmesi ve bu kulluğunda, O’nun rızasından başkasını düşünmemesidir İhlâsta hakkın rızası talep edilir, yapılan işlerde riya, gösteriş, menfaat ve şöhret gayesi güdülmez

Kur’anı Kerim’de ihlâs ile aynı kökten olan çeşitli kelimeler geçmektedir Kuran’da on defa tekrar edilen “Muhlisîne lehü’ddîn=Dini Allah’a has kılanlar” ifadesinde geçen ihlâs; saf dindarlık, tevhit inancının saflığını batıl itikatlarla zedelemekten sakınma, yalnız Allah’a inanıp O’na kulluk etme, O’na güvenip O’ndan dilekte bulunma anlamını ifade eder Yine Kuran’da bildirildiğine göre şeytan, sadece böyle ihlâslı kişilere zarar vermeyecektir (Hicr, 40; Sâffat, 74, 128, 160, 169) Bu sebeple Kuran’da ihlâs peygamberlerin başlıca niteliklerinden sayılmış, bazı peygamberlerin isimleri de anılarak bu hususa işaret edilmiştir (Yusuf, 24; Meryem, 51; Sâd, 4546; Zümer, 11)

İhlâs, fenalığı ve kötülüğü gideren bir fazilettir Züleyha’nın Yusuf (as)’la mücadelesinde, Hz Yusuf’un kazanmasının sebebi, ihlâslı bir kul olmasıdır (Yusuf, 24)

İhlâs tevhit inancının özü olduğundan, Allah’ın birliğini en güzel ve özlü bir biçimde anlatan Kur’anı Kerim’in 112 suresine “”İHLÂS” adı verilmiştir

İhlâsla ilgili ilimleri öğrenmek farzdır (İbni Abidin, ReddülMuhtar Ale’dDürri’lMuhtar 1/4041; Sühreverdî, Avârifü’lMaârif, 35) İslâm üç parçadır: İlim, amel ve ihlâs Bu üçü gerçekleşmedikçe İslâm tam olmaz

Fıkıh kitaplarında ibadetlerin abdest, niyet, tekbir, kıraat, kıyam, rükû, secde gibi zâhirî/haricî şartlarının yanında birde huşû, hudû ve ihlâs kavramıyla ifade edilen batınî şartları vardır Buna göre abdestsiz kılınan namaz geçerli olmadığı gibi, ihlâssız yapılan ibadet de makbul değildir Sadece ibadetlerde değil, diğer amel ve hizmetlerde de ihlâs aranır

İHLÂS BOŞ BİR İDDİA DEĞİLDİR!

İhlâs, boş bir iddia değil, hoş bir İslâmî yaşantıdır Zira o, kâlde (sözde) değil, halde ispatlanır Hz Peygamber (sav) “Kim ihlâs ile ‘Lâ ilahe İllallah’ derse cennete girer” buyurdu

“Onun ihlâsı nedir?” diye soruldu

“Allah’ın haramlardan kişiyi korumasıdır” diye cevap verdiler (Aclûni, Keşfû’lHafâ, 2/372; Müdâvî, Feyzü’lKadir, 6/189)

Hadisi Kudsî’de de yüce Rabbimiz şöyle buyurur: “Ey insanlar! Amellerinizi sırf Allah için yapınız Çünkü Allah sırf kendisi için yapılan ameli kabul eder” (Münzirî, etTerğîb ve’tterhîb, 1/55)

Peygamberimiz (sav) de şöyle buyurmuştur: “Dinî hayatında ihlâslı ol, (öyle olursan) az amel yeter” (Münâvî, age, 1/26) “Kim Allah için verir, Allah için men eder, Allah için sever, Allah için buğzeder ve Allah için bekârları evlendirirse, imanını kemale erdirmiş olur” (Tirmizî, Kıyamet 60; Ahmed, Müsned, 3/438, Ebû Dâvud, Sünnet, 15)

“Kim yaptığı hayrı şöhret maksadıyla insanlara duyurursa, Allah da onun niyetini açığa çıkarır Yine her kim de işlediği hayrı takdirlerini kazanmak için gösterirse, Allah da onun riyakârlığını açığa vurur” (Müslim, Zühd 4748; Buharî, Rikak 36, Ahkâm 9; Tirmizî, Zühd 48; İbni Mâce, Zühd 21) “Kim ihlâsla Allah’tan şehit olmayı dilerse, yatağında bile olsa Allah ona, şehitlik mertebesini ihsan eder” (Müslim, İmare 157; Tirmizî, Fedâilü’lCihâd 19; İbni Mâce, Cihâd 15)

Resûllullah (sav) kendisi ve ailesi için Allah’tan ihlâs talep ederek şöyle niyazda bulunurdu: “Ey bizim ve her şeyin Rabbi olan Allah’ım! Beni ve ailemi dünya ve ahirette devamlı olarak sana karşı ihlâslı eyle, ey celâl ve ikram sahibi Allah’ım!” (Ebû Dâvud, Vitr 25; Ahmed, age, 4/369; Tirmizî, Daavât 30)

Hz Ebubekir (ra) bir hutbesinde şöyle der: “Biliyorsunuz ki, malum bir ecelin peşinde gecegündüz koşuyoruz Allahü Teâlâ’nın rızası için söylenmeyen hiçbir şeyde hayır yoktur Aziz ve Celil olan Allah’ın yolunda harcanmayan hiçbir malda hayır yoktur Bilgiçlik taslayarak gurura kapılanlarda hayır olmadığı gibi, Allah (cc) için yaptıklarında insanların kınamasından endişeye düşenlerde de hayır yoktur” (Risalei Kuşeyrî, s3, 7)

Müminler bütün söz ve işlerinde Allah’ın rızasını gözetmek zorundadırlar Eğer gösteriş, menfaat, şöhret niyetiyle amelde bulunurlarsa amelleri boşa gider Nitekim Uhud savaşında Müminlerin en önde savaşanlarından biri de Kuzman idi Medine’deki hurmalıklarını korumak niyetiyle savaştığı için, cehennemlik olmuştur (İbni Kesîr, Tefsîru’lKur’ânilAzîm, 4/342)

Amel bir cesetse, ihlâs onda can; amel bir kanatsa, ihlâs da diğer kanattır Ne ceset cansız olabilir, ne de tek kanatla bir yere varılabilir Hz Mevlana ne güzel söyler: “Sana bütün davranışlarında ihlâs gerektir; ta ki; Rabbi Ecell senin amelini kabul ede… Zira ihlâs, itaat kuşunun kanadıdır; kanatsız felâh semtine nasıl uçabilirsiniz ki!

Ribat Dergisi