İslam Öncesi Türk Devletlerinde Devlet Yönetimi

Türk devletlerinde devlet teşkilatı,
Türk devletlerinde devlet anlayışı,
İslam öncesi türk devletlerinde devlet yönetimi,




1 Toplum; aile (oğuş), oba, oymak, boy, budun, gibi birimlere ayrılmıştır


2 Devlet il yada el sözcüğü ile ifade edilirdi


3 Hükümdar; Han, Hakan, Kağan, İdikut, İlteber, Şanyü, Tan-hu gibi unvanlar alırdı


5 Kağana devleti yönetme yetkisinin Gök Tanrı tarafından verildiğine inanılırdı (Kut inancı)


6 Hanedan üyeleri taht üzerinde hak iddia edebilirdi Bu durum taht kavgalarının yaşanmasına neden olmuştur (yani veraset düzenli değildir)


7 Devlet yönetimiyle ilgili kararların verildiği meclise Toy yada Kurultay denirdi


8 Eski Türkler de gerek danışma meclisine gerekse bu iş için toplanan meclise Kengeş veya Keneş denirdi


9 Kurultaya Kağan başkanlık yapardı Kağan olmadığı zamanlarda bu işi Aygucu veya Üge yapardı


10 Kurultaya katılma hakkına sahip olan kişiye Toygun denirdi Boy beyleri kurultaya katılmak zorundaydı Aksi halde isyan ettiği kabul edilirdi


11 Hatun (Katun) denilen Hükümdar eşleri kurultaya katılabilir, elçi karşılamalarında ve uğurlamalarında yer alabilirlerdi


12 Devlet iki idari birime ayrılarak yönetilmiştir (ikili teşkilat)


13 Hükümdarın oturduğu başkente Ordu denirdi


Yabgu; Kağan adına devletin bir bölümünü yöneten hanedan soyuna mensup kişidir
Şad; Devlet yönetiminde tecrübe kazanmalarını sağlamak amacıyla Oymak yada Boyların başına gönderilen hanedan soyuna mensup kişilere verilen unvandır
Buyruklar (bakan), Apa (sivil yönetici), Tarkan (askeri yönetici), Tudun (vali), Tekin/Tigin (şehzade), Ağıcı/Ağılığ (hazine görevlisi), Bitikçi (katip), Yargucu (yargıç) gibi askeri ve sivil yöneticiler vardır


Ordu;
1 Ordu millet anlayışı vardır Eli silah tutan herkes asker sayılırdı


2 Onluk sistemi ilk kez Mete Han uygulamıştır


3 Ordunun en büyük birimi on bin kişiden oluşan tümendir En önemli birimi ise atlı birliklerdir


4 Türkler savaşlarda Sahte Ricad ve hilal (Turan) taktiğini kullanmışlardır


5 Türk ordu teşkilatı Roma, Bizans ve Çin ordularını da etkilemiştir


Özgür Kangallı'dan alıntıdır