B12 Vitamini Hangi Bitkilerde Bulunur?

B12 vitamininin eksikliğinde görülen rahatsızlıklar, eksikliğinin belirtileri, tedavisi ve B12 vitaminin hangi besinlerde bulunduğuyla ilgili tüm önemli bilgileri bu yazımızda okuyacaksınız


Yapısında kobalt metali bulunduğundan B12 vitaminine kobalamin ismi de verilir Multivitamin ilaçlarda B12 vitamini siyanokobalamin adıyla bulunur B12 vitamini sinir dokusunun sağlığı ve kırmızı kan hücresi (eritrosit) ve hücrelerimizde bulunan DNA?nın yapımı için gerekli olan bir vitamindir


Diyetle alınan B12 vitamini mideden salgılanan intrensek faktör adındaki bir proteinle birleşerek bağırsaklardan emilir
Besinlerde bulunan B12 vitaminin bağırsaklardan iyi emilmesi, mide, pankreas ve bağırsakların iyi çalışmasına bağlıdır
Günlük B12 vitamini ihtiyacı 24 mikrogram kadardır


Bulunduğu Gıdalar


B12 vitamini hayvansal besinlerde yani kırmızı et, tavuk, hindi eti ve balıkta ve çok az oranda sütte ve yoğurtta bulunur Bitki ve mayada bulunmaz Bir bardak pastörize sütte 09 mikrogram B12 vitamini vardır


B12 Vitamini Eksikliği


B12 vitamin eksikliği pernisiyöz anemi denen kansızlık durumunda görülür Pernisiyöz anemi B12 vitaminin bağırsaklardan emiliminin bozulması nedeniyle oluşan bir hastalıktır Bu hastalık 60 yaş üzerindeki kişilerde % 2 oranında görülür ve tedavisi için B12 vitamini iğnesi (enjeksiyonu) yapılır B12 vitamin eksikliği varsa kırmızı kan hücrelerinin büyüdüğü megaloblastik anemi görülür


B12 eksikliği genellikle et yemeyenlerle (vejetaryenlerde), mide ve bağırsak hastalığı olanlarda görülür Bunun nedeni de B12 vitamininin çoğunlukla hayvansal besinlerde bulunmasıdır Midelerinde atrofik gastrit hastalığı olanlarda veya midesi ameliyatla alınanlarda özellikle B12 vitamin eksikliği sık görülür Bir çalışmada midesinde helikobakter pilori bakterisi olanlarda B12 vitamini eksikliğinin sık görüldüğü ortaya konmuştur Bazen nadiren kalıtımsal olarak B12 vitamini yetmezliği görülebilir Yaşlılık ise önemli bir B12 vitamin yetmezlik nedenidir Yaşlılarda B12 vitamini yetmezliği sık görülür B12 vitamini eksikliğinde kanda ve idrarda metil malonik asit aratraken kanda ayrıca homosistein yükselir


B12 vitaminin emilmesini engelleyen ve azlığına neden olan hastalıklar şunlardır:
· Midede atrofi, asit olmaması
· Midede helikobakter pilori bakteri varlığı
· Antibiyotik sonrası bağırsakta aşırı bakteri çoğalması
· Uzun süre şeker hastalığı ilacı olan metformin kullanmak
· Antiasit, H2 reseptör antagonist ve protom pompa inhibitörü denen mide ilaçları kullanmak
· Kronik alkol kullanımı
· Mide ameliyatı geçirenler
· Pankreas bezinin iyi çalışmaması
· Sjögren sendromu
· AIDS hastalığı veya HIV pozitif kişiler




B12 yetmezliği olan kişilerin sadece % 29?unda anemi ve % 64?ünde kırmızı kan hücrelerinde büyüme görülür O nedenle B12 yetmezliği her kişide kansızlıkla karşımıza çıkmaz B12 yetmezliği nedeniyle bu kişilerde dilde yanma (glossit), vajende atroatrofi ve bağırsaklarda emilim bozuklukları olabilir Birlikte demir eksikliği veya talassemi varsa kırmızı kan hücrelerinde büyüme olmayabilir Bu hastaların bazılarında uyuşma, hissizlik, halsizlik, hafızada zayıflama ve kişilik değişiklikleri olabilir




B12 vitamin eksikliği yapan bazı ilaçlara dikkat edelim:


· Mide ve on iki parmak bağırsağı (duodenum) ülseri veya gastrit hastalığının tedavisinde omeprazol türü ilaç alan hastalarda B12 vitamin eksikliği veya kan düzeylerinde azalma olabilir


· Kloramfenikol ve neomisin gibi antibiyotikleri kullananlarda
· Gut hastalığıı denen kanda ürik asit yüksekliği ile kendini gösteren hastalığın tedavisinde kullanılan Kolşisin ilacı B12 vitamini eksikliği yapabilir
· Şeker hastalığı tedavisinde kullanılan metformin (Glukofaj veya glukoformin) ilacı B12 vitamini eksikliği yapabilir
· Ameliyat sırasındaki anestezide kullanılan nitröz oksit de B12 vitamin eksikliği yapabilir


B12 yetmezliği 60 yaşın üzerinde %10-15 oranında görülür Yaşlılardaki B12 vitamini eksikliği multivitamin ilaçlarla tedavi edilebilir


B12 Eksikliği Belirtileri:


B12 vitamin eksikliğinin hematolojik (kan hastalığı-anemi), nörolojik (sinir sistemi) ve iskete üzerine etkileri vardır B12 eksikliğinde kırmızı hücrelerde büyüme (makrositoz) ile karakterize anemi vardır Bu kişilerde ayrıca kanda LDH ve ve bilirubin yükselebilir Bazen lökosit ve trombosit sayısı düşebilir Nörolojik yani sinir sistemiyle ilgili olarak ise omurilik arka ve yan kısımlarında sinir hasarı ve buna bağlı özellkle bacaklarda simetrik nöropati gelişir Uyuşma ve ataksilerle başlayan bu durum denge kaybıyla devam eder İler aşamada ileri halsizlik, spastisite, klonus, felç, idar ve gaita kaçırmaya kadar ilerler B12 vitamini ksikliği olan kişilerde osteoporoz sıklığının fazla olduğu da saptanmıştır


B12 vitamini eksikliği olan kişilerde şu belirtiler görülür:


· Yorgunluk
· Halsizlik
· Bulantı
· Kabızlık
· Gaz
· İştah kaybı
· Kilo kaybı
· Kansızlık
· Yürümede zorluk ve denge bozukluğu
· Unutkanlık
· Demans
· Dilde ağrı
· Bacaklarda his kaybı ve uyuşma
· Kansızlık
· Kulakta çınlama


B12 vitamini eksikliğinde sinir sistemi bozuklukları da görülebilir


B12 vitamini şu kişilerde ilave olarak verilmelidir:


Pernisiyöz anemi
Midesi ameliyatla alınanlar
Vejetaryenler
Yaşlılar
Gebe ve bebekler
Bağırsak hastalığı olanlar




50 yaşın üzerindeki kişiler, vejetaryenler, gebe kalmayı planlayan kadınlar B12 vitaminini multivitamin ilaç olarak, günde 6-30 mikrogram almalıdırlar Pernisiyöz anemi yoksa B12 vitamini ağızdan tablet şeklinde alınmalıdır Pernisiyöz anemi durumunda ve mide ameliyatlılarda enjeksiyon şeklinde alınmalıdır


Bazı hastalıkların tedavisinde veya önlenmesinde B12 vitamini kullanımı:


· Kanda homosistein denen damar sertliği yapıcı madde yüksekse tedavi için B12 vitamini 05 mg/gün dozunda folik asit ile birlikte (05-5 mg/gün) alınabilir


· B12 eksikliği varsa gebelerde çocuktaki sinir dokusu anormalliğini önlemek için folat tedavine ilave olarak verilmelidir
· Alzheimer hastalarında B12 vitamini eksikliği sık olarak bulunur Bu hastalarda B12 vitamini eksikliğinin giderilmesi gerekir


· Depresyondaki hastalarda da sıklıkla B12 vitamini eksikliği görülür Bu hastalara da B12 vitamini verilmesi gerekir
· Kulak çınlaması olan hastaların bir kısmında B12 eksikliği görülmüş ve tedaviyle şikayetleri azalmıştır






B12 Vitamini Fazlası zararlı mı?
B12 vitamini fazlalığı zararlı değildir




Prof Dr Metin Özata