Prof. Dr. Sinsi
|
İspanyol Mutfak Kültürü
ispanyol mutfağı - geleneksel ispanyol yemekleri - ispanyol mutfağının özellikleri - ispanyol mutfağının tarihçesi - ispanyol yemekleriAvrupa ile Afrika arasında önemli bir geçiş yolu olan İspanya, yüzyıllar boyu uğradığı istilalar ve aldığı göçlerle, farklı kültürlerin kaynaşma noktası haline gelmiş Günümüzde ise, geleneksel ve modem yaşam tarzlarını birarada bulunduran önemli bir turizm ülkesi İspanyollar yemeyi-içmeyi çok sevdikleri için günde iki kez kahvaltı yapıyorlar
Bir Akdeniz ülkesi olan İspanya'da kahvaltıda kızarmış ekmek üzerine zeytinyağı tüketiliyor Ardından saat 11 00 civan yapılan ikinci kahvaltıda ise, meyve suyu veya kahve yanında sosisli, peynirli sandviçlerle, "tortula a la espanola" denilen patatesli omlet yeniyor İspanya'nın en önemli lezzeti "paella" ise, çeşitli malzemelerle harmanlanan bir çeşit pilav İspanyol restoranlarında "pa'am tomaquet" (üzerine taze domates ezmesi sürülmüş ekmek) ikram ediliyor Masada daima çeşni olarak "romesco" (domates ve acı biberle hazırlanan acı bir sos) ve "el allioli" (zeytinyağı ve sarımsağın ezilmesiyle yapılan özel bir sos) bulmak mümkün
İspanya öteden beri diğer Avrupa Ülkelerinden farklı bir ülke olmuştur Öğün saatleri diğer ülkelerden tamamen farklıdır İspanyollar günde birbirinden farklı önemde, 4, 5 hatta 6 öğün yemek yerler Birazdan günlük yaşam ritmini anlattığımda bunu anlayacaksınız İspanyollarda kahvaltı çok hafiftir Çay, kahve, ekmek ve reçel gibi gıdalardan oluşur Ama İspanyollar öğleye doğru, 11 30 civarında iş yerlerinden çıkar ve yakınlardaki bir kafeteryada ikinci bir kahvaltı daha yaparlar 14 30'daki öğle yemeğinden önce ise İspanya'da "Tapas" diye adlandırılan törensel bir olaya şahit olursunuz "Tortilla*" veya başka bir Tapas çeşidi yenir Tortilla patatesten yapılır Bir nevi patates omletidir Bu İspanya'daki tüm Tapas çeşitlerinden sadece bir tanesidir Tapas, ayrıca balık, kalamar, füme balıklar, kızartılmış küçük balıklar, kroket, tavuk, jambon, salam ve beşamel sos ile değişik şekillerde de yapılır Tapas İspanyolların yaşantılarının bir parçasıdır
Öğlenleri İspanyollar, giriş, ana yemek ve salatadan oluşan kuvvetli bir öğle yemeği yerler Bu ülke halkı çok iştahlıdır Tatlı ve meyve bu öğünde fazla yenmez
Akşam yemeğinde günlük alışkanlıklar devam eder Bu yemek gece 22 00-22 30 civarındadır
İspanyollar akşam yemeğinde genellikle bir çorba ve daha çok da hafif olduğu için balık yerler İspanyol Mutfağı balığa ve deniz ürünlerine dayalı bir mutfaktır Bir Akdeniz Mutfağı olmasından dolayı sarımsak ve zeytinyağı da çok kullanılır Ayrıca et ve bakliyat da bu ülkede çok kullanılan besin maddeleri arasındadır
İspanyollar balığı ve sebzeleri genellikle kızartırlar İspanya kızartmalar ülkesidir
Diğer konularda olduğu gibi İspanya, mutfak ve yeme alışkanlıklarında da büyük bölgesel farklılıklar gösterir Kuzeyde Bask Bölgesi'nde "El bakala" veya "El pilpil" diye adlandırılan birçok yemek vardır Bu morina balığının özel bir sosla pişirilmesidir "Merlusa" da bu yöreye özgü özel yemeklerdendir Katalanya yöresinde, sahil şeridinde tipik Akdeniz Mutfağı özelliklerinden olan zeytinyağı ve sarımsak ağırlıklı yemekler dikkati çeker Örneğin meşhur "Pan con tomate" yani domates, sarımsak ve Seranon jambonu ile hazırlanan ekmek çok ünlüdür Endülüs'te ise "Gazpacho" yani buzlu domates çorbası ve balık kızartmaları, Valencia şehri civarında ise tüm dünyada tanınan "Paella" yapılır Paella'nın ana maddesi pirinçtir ve değişik deniz mahsulleri veya et ya da tavuk ve sebze ile yapılır Orta İspanya, yani Madrid'in içinde yer aldığı Kastilya'yı da bu arada unutmamak gerekir Bu yöreden sizlere "Kosido madrilenyo"yu örnek olarak verebilirim Bu yemek et, sebze, nohut ve İspanyol sosisinin çok uzun süre yavaş yavaş pişirilmesi ile yapılır İspanyollar çok ekmek yerler Masada ekmek herkese ayrı ayrı küçük bir tabakta servis yapılır
İspanyol Mutfağı yabancı mutfak etkisinde kalmamış mutfaklardan biridir Güneyde Arap etkisinde kalmış bölgelerde bile mutfakta Arap etkisi çok görülmez
İspanyol Mutfağı'nda en çok kullanılan ot ve baharatlar, biberiye, kekik, toz kırmızı biber ve safrandır
İspanyolların yeme alışkanlığı sosyal hayatlarının bir göstergesidir Bu ülke halkı dışarıya çıkmayı çok sever Onun için yaşamlarının bir bölümü aperatif içip balık ve deniz ürünleri yedikleri kafe ve restoranlar etrafında geçer Gece yarısı biten bu yemeklerden sonra İspanyollar özellikle hafta sonları dansa gitmeyi severler
*lspanyol Tortilla'sı, Meksikalıların mısır ekmeği olan Tortilla'dan farklıdır
Ağırlıklı olarak deniz ürünlerine dayanan İspanyol mutfağında kırmızı etlere ve çeşitli sebzelere rastlamak da mümkündür
Domates, patates, biberler, soğan, sarımsak, çeşitli baklagiller ve zeytin İspanyol mutfağında sıklıkla kullanılan bileşenlerdendir
Lechanzo: Fırınlanmış süt kuzusundan yapılan bir çeşit et yemeğidir
Arroz Con Leche: Sütlaç gibi pirinç ile hazırlanan bir puding türü
Paella: Safran ile hazırlanan bir çeşit pirinç pilavıdır
Pescaito frito: Cod balığı ile hazırlanan bir yemektir Derin yağda kızartılan balık, soğuk olarak servis edilir Dışı kıtırdır oldukça hafif bir tadı vardır
Migas: Ufalanmış ekmek kırıntıları ya da tortilla ile yapılan bir yemektir Sarımsak, ıspanak ve pirzola ile servis edilir
Jamón serrano: Tuzlanarak kurutulmuş sığır etine denir Genellikle ince dilimler halinde ve çiğ olarak tüketilir
İspanyol kahvaltıları oldukça hafif ve hızlıdır Kahve, ekmek, reçel ve yağ eşliğinde tüketilen taze sebzelerden oluşur
Tavuk, koyun en çok tüketilen et türlerini oluşturur Kalamar ve diğer deniz ürünleri de sıklıkla tüketilmektedir
Gazpacho: Ünlü bir İspanyol çorbasıdır Domates, zeytinyağı, sarımsak, salatalık ve ekmek kırıntıları ile hazırlanır Soğuk servis edilir
alıntı
|