Tataristan Cumhuriyeti

Tataristan Cumhuriyeti Coğrafyası - Nerededir - Tataristan Cumhuriyeti Hakkında - Tataristan Cumhuriyeti Nüfusu




Bu madde Halen var olan bir devlet ile ilgilidir Eski bir devlet için, Tataristan (1990-1994) sayfasına bakınız

Tataristan Cumhuriyeti
Респу́блика Татарста́н
Татарстан Республикасы — Tatarstan Respublikası


Bayrak Arma

Milli Marş: Tataristan Cumhuriyeti Millî Marşı
Konum


Tataristan
Yönetim
Ülke: Rusya
Federal Bölge: Volga Federal Bölgesi
Ekonomik Bölge: Volga Ekonomik Bölgesi
Başkent: Kazan
Cumhurbaşkanı: Rustam Minnikhanov
Yasama organı: Tataristan Cumhuriyeti Devlet Şûrası
Anayasa: Tataristan Anayasası
Genel bilgiler
[b]Yüzölçüm: 67836 km² (26192 sq mi)
Nüfus: [b]3779265 (12/2002)
- Şehir nüfusu: 2790661
- Köy nüfusu: 988604
- Yoğunluk: 56 /km² (144 /sq mi)
Diğer bilgiler
Dili: Tatarca, Rusça
Kuruluş tarihi: [b]30 Ağustos 1990
Kodu: 90
ISO 3166-2:RU: RU-TA
Tataristan Cumhuriyeti (Tatarca: Tatarstan Respublikası; Rusça: Респу́блика Татарста́н), 30 Ağustos 1990 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiştir Ancak, bağımsızlığı Rusya tarafından kabul edilmeyen Rusya Federasyonu’na bağlı bir Türk cumhuriyetidir 3780000 nüfusu olan petrol ve maden zengini, bir Türk devletidir
6 yüzyılda Hazar Türkleri tarafından kurulmuş Hazar İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla batıya ve kuzeye göç eden Kıpçak boyuna dahil bir Türk kavmi olan Bulgarlar Kağan Asparuk komutasında batıya giderek bugünkü Bulgaristan'ın temelini atarak Tuna Nehri havzasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nu, kuzeye giden Bulgarlar ise Volga Bulgarya devletini kurmuşlardır Bu iki devleti kuran Türklerin ataları bugünkü Tatarlar ve Çuvaşlar sayılmaktadır Tataristan bölgesi 1922 yılına kadar Bulgaristan olarak anılmaktaydı Kazan Tatarları Tataristan'ın isminin Bulgaristan veya Bulgaria olarak değiştirilmesini, kendilerinin Volga Bulgarları olarak anılmasını savunmakta ve Bulgarism akımını desteklemektedirler





Tataristan Adı

Tataristan devletinin adına kaynaklık eden “Tatar” adını, tarihte asıl meşhur eden Altın Orda Devleti olmasına rağmen, bu ad, komşuları (bilhassa Ruslar) tarafından ve eski, batılı yazarlar tarafından, bazen Asya’daki bütün Türkleri adlandırmak üzere kullanılmıştır İşte bu devletin yıkılması ile ortaya çıkan hanlıklar da (Kazan, Kırım, Kasım, Astrahan, Nogay, Sibir hanlıkları) Avrupalılar ve Ruslar tarafından, genellikle Tatar hanlıkları olarak bilinse de, bu bölgedeki Türkler, bu adı, ancak 19 asır sonunda kullanmaya başlamışlardır[4] [5] Hakas Türkleri de Tatar anlamında kendilerine "Tadar" demektedirler
Etimoloji

Tatar + istan: Tatar “Halk adı”; -stan “Farsça son ek; ülke, bölge” bu ek Türkçeye istan olarak geçmiştir
Konum

Tataristan Cumhuriyeti, Doğu Avrupa’da, Çulman ile İdil (İtil, Volga) nehrinin birleştiği yerde bulunmaktadır
Ülke, İdil Nehri (Tatar Türkçesi: İdél) havzasının orta kesiminde yer almaktadır Moskova'nın yaklaşık 800 kilometre doğusunda, 68 bin kilometrekare büyüklüğünde, İdil ile Çulman nehirlerinin birleştiği noktanın çevresinde yer alır
Tarih



İdil Bulgarlarından kalma küçük minare




Kazan’ın düşüşünden (13 Ekim 1552) önce hanlığın başkenti Kazan şehri


Eski Tarih

Bir Türk boyu olan Bulgarlar, Büyük Bulgarya devletinin parçalanmasıyla MS 7 asırda (665 yılı ve civarı)[6] bu bölgeye yerleşmeye başladılar Bölgenin halklarından Fin-Ugorları (Çeremiş, Mordva, Zuryen, Votyak kavimleri vb) da idarelerine alan Bulgarların bu bölgede Hunlardan, Sabarlardan, Uzlardan ve Hazarlardan da bazı kalıntılar buldukları muhakkaktır Bulgarlar bölgede dokuzuncu asırda bir devlet kurdular 922 yılında İslamiyet’i resmen kabul ettiler



Tatarlar, İdil boyunda kurulan Bulgar devletinden başlayarak, Altın Orda ve onun devamı olan hanlıklar içinde, bilhassa Kıpçak Türklerinin karışımı hâlinde teşekkül etmişlerdir

Altın Orda ve Hanlıklar



Altın Orda Devleti’ne ait seramik işçiliği örnekleri olan kap kacak
(Devlet Tarih Müzesi, Moskova)


13 yüzyılda Moğol istilasından sonra bölgede Altın Orda Devleti’nin hâkimiyeti kuruldu On altıncı asrın hemen başında Altın Orda Devleti yıkıldı ve hâkim olduğu bölgelerde Kazan, Kırım, Kasım, Astrahan, Sibir hanlıkları ve bağımsız Nogay Uruğları ortaya çıktı Uzun mücadelelerden sonra Ruslar, Kazan Hanlığı’nı yıkarak bölgeye hâkim oldular (13 Ekim 1552)[9] 1552 tarihi başta Tatar Türkleri olmak üzere, Kuzey Türkleri için önemli bir tarihtir Bu tarihten sonra evre evre Rusların doğuya doğru ilerleme hareketleri sistematik bir şekilde devam etmiştir 1552'de Kazan'ın düşmesiyle başlayan Rus yayılması 1885'te Batı Türkistan'ın işgaliyle tamamlanmıştır

On sekizinci asırda Müslüman Tatarlar içinden hatırı sayılır bir kesim, Rusların siyasî, iktisadî ve dinî baskıları yüzünden yurtlarını terk ederek bugünkü Başkurdistan'a Urallar’a ve ötesine göç etmek mecburiyetinde kaldı 1552 yılında Kazan Hanlığı'nın Korkunç İvan tarafından yıkılmasından beri, Tatarların Kazan'a nehir ve ulaşım yollarına yakın yerlere yerleşmeleri yasaklanmıştı Müslümanlıktan vazgeçmeyen Tatar halkı, köylerde yaşamaya mahkûm edilmişti Bu dönemde kontroldan uzak olması sebebiyle Tatarlardan bazı gruplar Başkurt ve Mordovların yaşadığı bölgelere yerleştiler Buralarda gizli mektepler açtılar


Kazan Hanlığı ve başlıca şehirleri




Kazan’da bulunan Süyembike Kulesi




Tataristan millî kahramanı Kazan hanlarından Süyembike





1774'te çıkan Pugaçev İsyanı sonunda Tatarlar, Ruslardan birtakım dinî ve ticarî serbestlik aldılar 1789'da yayınlanan bir kararnameyle Orenburg'da müftülük kuruldu ve İslamiyet resmen Ruslar tarafından tanınmış oldu Bu durum ancak yarım asır sürdü 1860'lı yıllarda Tatarlar devletin Hristiyanlaştırma ve Ruslaştırma politikalarına ufak çapta isyanlarla cevap verdiler Bir kısmı da çeşitli bölgelere ve Anadolu'ya göç ettiler Fakat buna taviz vermediler
Aydınlanma Yılları



İlahiyat âlimi, tarihçi Şehabeddin Mercani





Ünlü şair, yazar ve yayımcı Abdullah Tukay



19 yüzyılda Tataristan'ın da bulunduğu İdil muhiti, Türk Dünyası içinde Ceditçilik yani yenileşme, aydınlanma hareketlerinin merkezi konumuna gelmiştir İdil-Ural Tatarları arasında aydınlanma fikirlerini başta Abdunnasır Kursavi, Abdurrahim Utız-İmeni, İbrahim Helfin gibi kültür ve eğitim adamları öne sürmüşlerdir Lakin 18 yüzyıl sonlarıyla 19 yüzyıl başlarında aydınlanma fikirlerinin yaygınlık kazanmasını sağlayacak sosyal-iktisadî ve kültürel-ideolojik şartlar gerekli derecede oluşmadığından, bu fikirler halk arasında yayılmamış, geniş bir yankı bulmamıştır 19 yüzyılın ortasında Tatarlar arasında aydınlanma fikirleri, yeniden gelişmeye başlamış ve bu devrede yaygınlık kazanmıştır Bu yıllarda Tatar aydınlanmasının Şehabeddin Mercani, Hüseyin Feyzhanov ve Kayyum Nasıri gibi temsilcilerinin fikirleri ve uygulamaları yaygınlık kazanmıştır

İdil bölgesi Türk toplumunun yenileşmesi için fikirler gelişmiştir Batılı tarzda eğitim görenler, Tatar halkının eğitimde ilerlemesi için batılı tarzın Tatar mektep ve medreselerine sokulması için girişimlerde bulundular "Usul-i Cedit" denen Avrupa'daki okullar gibi yazı tahtası, öğretmenin kürsü ve sandalyesi, öğrencilerin de sıraları olmalı, sınıflar gerekli olan tablo ve haritalarla donatılmalıydı Bu fikri savunanlara "ceditçi" dendi

1917 İhtilali

1917 İhtilali Rusya'da çarlığın devrilmesine ve geniş politik faaliyetlere sebep oldu Bütün Rusya Müslümanlarının İttifakı toplandı ve ilk defa çarın tayin etmediği bir müftü seçildi 1917 Haziran ayında Kazan'da toplanan kurultaydaysa “İç Rusya ve Sibirya Müslüman Türk-Tatarlarının” medeni muhtariyeti ilan edildi Ardından 120 kişilik Millet Meclisi için seçimler yapıldı Bu meclis 29 Kasım 1917'de İdil Ural Devleti projesini ilan etti Bu devlet 1918'de Bolşevikler tarafından ortadan kaldırıldı
[b]İhtilalden sonra, diğer bazı alanlarda olduğu gibi Tatar yazılı kültürü de kan kaybetmeye başlar Millî bağımsızlık duygusuyla yazdıkları eserlerle halkı aydınlatmayı amaçlayan ve ihtilali tasvip etmeyen Ayaz İshaki, Sadri Maksudi Arsal, Abdullah Battal Taymas, F Tuktar gibi aydınlar ülkelerinden göçmeye mecbur kalırlar Bu durum Tataristan’da birçok alanı etkileyecek büyük kayıplar doğuracaktır
Bolşevikler Tatar-Başkurt ÖSSC'ni kurduklarını açıkladılar 23 Mart 1919'da Başkurt, 27 Mayıs 1920'de de Tatar ÖSSC kuruldu Böylece Tatar-Başkurt ÖSSC'nin yerine iki ufak muhtar cumhuriyetin kurulması bölgede Türk birliğinin parçalanmasına sebep oldu Yirmili yılların başında ülkede diktatörlüğün güçlenmesi ve bütün hayatın zorla ideolojik zincirler altına alınması neticesinde, yazarların da sanat hürriyeti günden güne daralır, yazılan eserlerin değeri sadece sınıf mücadelesi ilkesi gözlüğünden değerlendirilmeye başlanır



Bugünkü Tataristan



Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılması sürecinde, 30 Ağustos 1990'da
Tataristan da, tam siyasî bağımsızlığını ilan etti Rusya'dan ayrılma niyetini bildirince, Rusya Parlamentosu buna ret cevabı verdi Bu bağımsızlık hâlen hiçbir devlet tarafından tanınmamıştır Ülke, Rusya Federasyonu içerisinde Tataristan Cumhuriyeti olarak bulunmaktadır

1992 yılında ülkede referandum ile yeni anayasa oylanmış ve % 62 kabul oyu ile kabul edilmiştir
15 Şubat 1994 tarihinde Tataristan Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu arasında kurumların konu ve yetkilerinin sınırlandırılmasına dair antlaşma imzalanmıştır

Coğrafya



Tataristan Cumhuriyeti


Tataristan Cumhuriyeti, federasyon içinde Kirov Oblastı (kuzey); Udmurtya Cumhuriyeti (kuzey/kuzeydoğu); Başkurdistan Cumhuriyeti (doğu/güneydoğu); Orenburg Oblastı (güneydoğu), Samara Oblastı (güney); Ulyanovsk Oblastı (güney/güneybatı); Çuvaşistan Cumhuriyeti (batı); Mari El Cumhuriyeti (batı/kuzeybatı) bölge ve cumhuriyetleriyle komşudur Güneydoğu yönünde Kazakistan ile Tataristan arasında Orenburg Oblastı yer almaktadır
Tataristan toprakları genelde alçak ve engebelidir İdil Nehrinin batısında yüksekliği 235 metreye ulaşan arazi İdil Tepelerinin en kuzey ucunu meydana getirir Doğuda Ural Dağları’na doğru yükselen bölgenin güneydoğusunda, yaklaşık 338 m yükseklikteki Bögelme-Belebey Platosu yer alır İdil Nehri bölge topraklarının batı ucundan kuzey-güney doğrultusunda akar Toprakların büyük bölümünü İdil'in bir kolu olan Çulman Nehri sular Nokrat ve Ak İdil nehirleri Çulman Nehri’nin en önemli kollarıdır
Zaman Dilimi


Tataristan Cumhuriyeti, Moskova zaman diliminin (UTC+3) içindedir
Nehirler




Dünyaca ünlü İdil Nehri




Kuybışev Baraj Gölü
(Kazan yakınları)


Tataristan’da yer alan en büyük akarsulardır İdil ve Çulman, bu akarsular içinde en büyükleridir

• Ak İdil
• Ik
• Çulman
• İdil (Volga)
• Nokrat

Göller

• Kuybışev Gölü
• Tüben Kama Gölü
• Yakın Kaban Gölü
• Uzak Kaban Gölü
• Yukarı Kaban Gölü

Tepeler

• Bögelme-Belebey Yaylası
• İdil Yaylası
• Vyatskie Yükseltisi

Doğal Kaynaklar

Tataristan, petrol, doğal gaz, alçı kaynakları bakımından oldukça zengindir Ülkede bir milyar ton petrol rezervi bulunduğu tahmin edilmektedir
İklim

Tataristan'da kara iklimi hâkimdir Kışlar uzun ve sert, yazlar ise sıcak geçer Senelik yağış miktarı ortalama 420-510 mm'dir En çok yağış yaz aylarında görülür Kar kalınlığının 60 santimetreye ulaştığı olur
Cumhuriyet topraklarının % 16'sı ormanlarla kaplıdır Nehir kenarlarındaki taşkın ovalarında geniş çayırlar yer alır

• Ocak ayı sıcaklık ortalaması: −16 °C (32 °F)
• Temmuz ayı sıcaklık ortalaması: 19 °C (662 °F)

İdari Birimler

Ana madde: Tataristan'ın idari yapılanmasıTataristan Cumhuriyeti idarî yapılanmasında 43 rayon (idarî bölge) ve 20 civarında şehir bulunmaktadır Başkent Kazan, 1000 yıllık bir şehirdir ve ilginç mimarîsiyle ilgi çekmektedir Ülkede nüfus ve etkinlik olarak öne çıkmış başlıca şehirler şunlardır:


Kazan’da Sultan Camii



Tramvay ve Troleybüs (Kazan)




Yar Çallı şehri girişi




Tüben Kama’daki en büyük cami




Elmet şehrinden görünüm



Şehirler

• Alabuğa
• Arça
• Aznakay
• Bavlı
• Bolgar
• Bögelme
• Bua
• Çistay
• Elmet
• Kazan
• Leninogorsk
• Nurlat
• Tüben Kama
• Yar Çallı
• Yeşil Üzen
• Zey

Demografi [değiştir]

• Nüfus: 3,779,265 (2002)
  • Şehir: 2,790,661 (%738)
  • Kırsal: 988,604 (%262)
  • Erkek: 1,749,050 (%463)
  • Kadın: 2,030,215 (%537)
• 1 erkeğe karşılık kadın sayısı: 1,161Yaş ortalaması: 365 yıl
  • Şehir: 357 yıl
  • Kırsal: 387 yıl
  • Erkek: 338 yıl
  • Kadın: 388 yıl
  Ev sahibi sayısı: 1,305,360 (3,747,267 kişide)
  • Şehir: 970,540 (2,762,818 kişide)
  • Kırsal: 334,820 (984,449 kişide)
• Hayata dair istatistikler

Kaynak: Rusya Federal Devlet İstatistik Servisi

Doğum Ölüm Doğum oranı Ölüm oranı
1970 47,817 25,622 152 81
1975 55,095 29,686 166 90
1980 54,272 32,758 157 95
1985 64,067 34,622 181 98
1990 56,277 36,219 154 99
1991 50,160 37,266 136 101
1992 44,990 39,148 121 106
1993 41,144 44,291 110 119
1994 41,811 48,613 112 130
1995 39,070 48,592 104 129
1996 38,080 45,731 101 121
1997 37,268 46,270 99 123
1998 37,182 45,153 98 119
1999 35,073 46,679 93 123
2000 35,446 49,723 94 131
2001 35,877 50,119 95 132
2002 38,178 51,685 101 137
2003 38,461 52,263 102 138
2004 38,661 51,322 103 136
2005 36,967 51,841 98 138
2006 37,303 49,218 99 131
2007 40,892 48,962 109 130
2008 44,290 48,952 118 130
Etnik Gruplar



Ülkede bugün en büyük oran açısından 2 milyon Ön Bulgar kökenli, bir buçuk milyon kadar Rus kökenli insanın yaşadığı belirtilmektedir Bu iki etnik yapı dışında ülkede, çoklukla Tatarca konuşan Çuvaşlar, Çirmişler ve Udmurtlar yaşar Ukrainler, Mordvinler ve Başkurt Türkleri de Tataristan’daki hatırı sayılır azınlık gruplarındandırlar
Tatarlar

Bölgede yaşayan Tatarlara, Kazan veya İdil Tatarları ismi de verilir Dünyada kendisini bu halkın üyesi sayan yedi milyon kadar kişi bulunmaktadır Ancak bunların dörtte biri (1/4'ü) Tataristan'da yaşamaktadır
1989 sayımına göre Tataristan’da 1765404 olan bu sayı, bütün SSCB’de toplam 6645588’dir

Tataristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Tataristan’ın millî fikrini Buldırabız! (Oldururuz: Biz yapabiliriz/Bizim elimizden her şey gelir!) şeklinde belirtmiştir
Dinler



Başkent Kazan’daki Kul Şerif Camii


Tatarların tamamına yakını Müslüman’dır Kereşenler olarak bilinen küçük bir Tatar grubu ise Ortodoks’tur Ülkede özellikle tarihten günümüze dek Tatarlar üzerine sağlanmaya çalışılan bölünme ve Ruslaştırma, Ortodokslaştırma girişimlerinin pek başarılı olamadığı; Tatarların her şeye rağmen dil ve dinleri bağlı kaldıkları söylenebilir[25] Tataristan’da yaşayan farklı etnik grup olarak Karatay Mordvinleri gösterilebilir 100 civarında bir sayıda olan Karatay Mordvinleri, Mordvince sözler barındıran bir Tatarca konuşurlar
Rusya Federasyonu 2002 Nüfus Sayımı’na göre Tataristan Cumhuriyeti’ndeki nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: • Tatar Türkleri %5292 • Ruslar %3949 • Çuvaşlar %335 • Udmurtlar %064 • Ukrainler %064 • Mordvinler %063 • Çirmişler %050 • Kereşenler %050 • Başkurt Türkleri %039 • Azerbaycan Türkleri %026 • Beyaz Ruslar %016 • Ermeniler %016 • Özbek Türkleri %013 • Tacikler %010 • Yahudiler %009 • Almanlar %008 • Kazak Türkleri %005 • Gürcüler %005 • Moldovlar %003 • Romlar %002 • Lezgiler %002 • 800 kişiden az olan gruplar • %002 Bilinmeyenler

Geçmişten günümüze nüfus dağılımının sayımlardan yansıması şu şekildedir:

1926 Sayımı 1939 Sayımı 1959 Sayımı 1970 Sayımı 1979 Sayımı 1989 Sayımı 2002 Sayımı
Tatarlar 1,263,383 (%487) 1,421,514 (%488) 1,345,195 (%472) 1,536,430 (%491) 1,641,603 (%476) 1,765,404 (%485) 2,000,116 (%529)
Ruslar 1,118,834 (%431) 1,250,667 (%429) 1,252,413 (%439) 1,382,738 (%424) 1,516,023 (%440) 1,575,361 (%433) 1,492,602 (%395)
Çuvaşlar 127,330 (%49) 138,935 (%48) 143,552 (%50) 153,496 (%49) 147,088 (%43) 134,221 (%37) 126,532 (%33)
Diğerleri 84,485 (%33) 104,161 (%36) 109,257 (%38) 112,574 (%36) 140,698 (%41) 166,756 (%46) 160,015 (%42)
Diller

Tataristan Cumhuriyeti’nin resmî dilleri Tatarca ve Rusçadır Ülkede 2002 Rusya Federal Yasasına (Rusya Federasyonu İnsanlarının Dillerinde) göre resmî alfabe Kiril alfabesidir Tatarlar içinde yüksek bir orandaki kesimin Kiril harflerine karşı olduğu belirtilmektedir

Ülkede az olmakla beraber halk arasında Başkurt Türkçesi, Çuvaşça, Mordvince de kullanılmaktadır
Eğitim


Kazan Devlet Üniversitesi ana binası


Eğitim Rusça ve Tatarca yapılmaktadır İlk ve orta öğretimde Rusça ile Tatarca, yüksek öğrenimde ise Rusça kullanılır Ülkede okuma-yazma bilmeyen yoktur Ülkede 13 üniversitede, 70000 öğrenci bulunmaktadır Kazan Devlet Üniversitesi, Rusya Federasyonu'nun ikinci en eski üniversitesidir Kazan Devlet Üniversitesi 1804'te kurulmuştur Üniversiteye bağlı 17 fakülte vardır
Tataristan'da büyük öneme sahip yükseköğrenim kurumları Kazan Devlet Üniversitesi, Kazan Devlet Tıp Üniversitesi, Kazan Devlet Teknoloji Üniversitesi, Kazan Devlet Teknik Üniversitesi, Kazan Devlet Finans ve Ekonomi Enstitüsü ve Rusya İslam Üniversitesi'dir Bu üniversite ve enstitülerin hepsi Kazan'da yer alır
Ayrıca bakınız: Tatar-Türk Lisesi‎ Siyasî Yapı [değiştir]



Mintimer Şeymiyev Tataristan'ın birinci cumhurbaşkanıdır


Cumhurbaşkanlığı

Tataristan yönetiminin başında cumhurbaşkanı yer alır Tataristan Cumhurbaşkanı Rustem Minnikhanov'dur 25 Mart 2010’da görevine başlamıştır
Tataristan Anayasası’na göre cumhurbaşkanı sadece Tataristan halkı tarafından seçilebilir Ancak Rusya Federasyonu yasalarına göre bu yasa belirsiz bir tarihe kadar askıya alınmıştır Rusya’daki cumhurbaşkanlığı seçim yasasına göre yöneticiler, yerel meclisler tarafından seçilebilirler ve söz konusu yönetici adayları sadece cumhurbaşkanlığı olarak seçilebilirler
Meclis

Tek kamaralı, 100 sandalyeli cumhuriyet meclisi olan Tataristan Cumhuriyeti Devlet Şûrası’ndaki (Tatar Türkçesi: Tatarstan Respublikasınıŋ Devlet Şurası) yerlerden 50’si siyasî partilere, diğer 50’si yerel yönetime aittir Tataristan devlet şûrasının başkanlığını 27 Mayıs 1998’den beri Ferit Muhammetşin (Tatar Türkçesi: Ferit Möhemmetşin) yürütmektedir
Siyasî Statü

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu’nun anayasal cumhuriyetidir Tataristan Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki ilişkiler, yetki düzenlemeleri, idarî düzenlemeler Tataristan Cumhuriyeti Anayasası’nda hassas bir şekilde belirtilmiştir
Cumhuriyet, geçmişten günümüze gelen üç kültür (Türk, Slav, Fin-Ugor) ve iki dinin (İslam, Ortodoksluk) tarihî ve kültürel mirasına sahiptir Bu miras bugün ülkedeki üniversitelerde, müzelerde, tiyatrolarda, kütüphanelerde çeşitli boyut ve yönleriyle irdelenmektedir
Ülkedeki ana kütüphaneler Kazan Devlet Üniversitesi Bilim Kütüphanesi ve Tataristan Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi’dir Cumhuriyet çapında öneme sahip iki, yerel olarak da 90 müze bulunmaktadır Yakın geçmişte açılmış birkaç müze söz konusudur
Tataristan’da 12 tiyatro enstitüsü/kurumu vardır Tataristan Millî Orkestrası, ülkenin millî orkestrasıdır

Ekonomi


Ülkede Tupolev Tu-214 tipi uçak üretimi yapılmaktadır




Kamaz üretimi bir kamyon




Petrol: Tataristan’ın zenginliği
(Bir Tatneft benzin istasyonu)


Tataristan, Rusya Federasyonu’ndaki ülkeler içinde ekonomik gelişkinliği en üst düzeyde olan cumhuriyetlerden biridir Cumhuriyet, federasyon içinde büyük endüstri kuruluşlarının, otoyolların, doğu ve batı, kuzey ve güney bağlantı yollarının bulunduğu bir konumda bulunur



Yakıt ve petrokimya endüstrisi (ham petrol, sentetik kauçuk, lâstikler, polietilen ve petrol ürünleri) Tataristan’ın endüstriyel görünümünü belirler Ülkede helikopter, uçak, uçak motoru, TIR, otomobil, kompresör ve petro-gaz pompalama donanımları, yüksek teknolojiye sahip elektrikli cihaz üretimi yapan mühendislik girişimleri, şirketler bulunmaktadır Tataristan Cumhuriyeti yılda yaklaşık 32 milyon ton ham petrol üretmektedir Kamaz markasının kamyon üretiminin %24’ü Tataristan’a aittir Ülkenin petrokimya şirketlerinin polietilen, sentetik kauçuk ve otomobil lâstiği üretim miktarı Federasyon içinde üçüncü sıradadır

2008 yılında Tataristan Cumhuriyeti’nin gayri safi bölgesel hasılası %71 (karşılaştırılabilir fiyatlarda) oranında artarak 930 milyar Ruble olmuştur 2008 yılı endüstri sonuçları, yerli mal üretimi iş ve hizmetlerinde %43 artışla yaklaşık 910 milyar Ruble olduğu belirtilmiştir 2008 yılı, ülkede büyük bir atılımın olduğu yıldır Brüt tarım üretimi %93 oranında artarak 124 milyar Ruble olmuştur Federasyonda fiyatlar açısından Krasnodar Krayı’ndan sonra ev eşyası sevkinde, 62 milyon ton ile ikinci sırada yer almıştır[30] Tataristan’ın ülke dışına yaptığı ekonomik bağlantılar, ülke ekonomisi açısından büyük bir önemdedir

Ülkenin en büyük tabii zenginliği petrol ve doğal gazdır Petrol ve doğal gaz Elmet, Leninogorsk, Alabuğa, Mendeleyev şehirlerinde çıkarılır Çıkarılan petrol boru hattıyla Moskova, Perm, Gorkiy, Kuybişev, Yaroslavl, Rezon ve Başkurdistan'daki rafinerilere gönderilir Petrol ve doğal gaz sanayisinin yanında kimya ve petrokimya sanayisi de gelişmiştir Kimya fabrikalarında polietilen, aseton, sentetik kauçuk, film gibi dört bine yakın kimyevi madde imal edilmektedir Ayrıca Kazan'da uçak, bilgisayar, kamyon ve dizel motor fabrikaları vardır

Ülkede tarım faaliyetleri eski Sovyetler Birliği’nin diğer bölümlerinde olduğu gibi devlet çiftliği (Sovhoz) ve kollektif çiftlikler (Kolhoz) tarafından yürütülür Başlıca tarım ürünleri çavdar, buğday, mısır, keten, şeker pancarıdır Ayrıca sebzecilik ve meyvecilikle, hayvancılık ve buna bağlı olarak mandıracılık gelişmiştir