Başkurtistan

Başkurtistan Coğrafyası - Başkurtistan Nerededir - Başkurtistan Hakkında







Başkurtistan
Республика Башкортостан



Bayrak Arma

Milli Marş: Başkurtistan Cumhuriyeti Millî Marşı
Konum


Başkortostan
Yönetim
Ülke: Rusya
Federal Bölge: Volga
Ekonomik Bölge: Volga
Başkent: Ufa
Cumhurbaşkanı: Rahimov Murtaza
Genel bilgiler
Yüzölçüm: 143600 km² (55444 sq mi)
- Rusya içinde: 30
Nüfus: 4192300 (12/2002)
- Rusya içinde: 35
- Yoğunluk: 29 /km² (76 /sq mi)
Diğer bilgiler
Dili: Rusça, Başkurtça
Kuruluş tarihi: 3 Temmuz 1991
Kodu: 02
Resmi
internet sayfası: wwwbashkortostanru
Başkurtistan ya da Başkurdistan (Başkurtça: Башҡортостан - Başqortostan; Rusça: Башкортостан - Başkortostan, ya da (halk ağzında) Башкирия - Başkiriya), ya da resmî adıyla Başkurtistan Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu'na bağlı federe bir Türk cumhuriyetidir 11 Ekim 1991 tarihinde özerkliğine kavuşmuştur

• Yüzölçümü :143600 km2
• Nüfusu : 4105000
• Başkenti : Ufa

Başkurtistan Özerk Cumhuriyeti Güney Urallardan batıya doğru Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır 1552'de Kazan Hanlığı'nın yıkılmasından sonra Başkurtlar ve Tatarlar Ruslara karşı birlikte ayaklanmış ancak, XVIII yy'ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır Başkortlar Tatarlarla iç içe yaşamışlardır Başkurtça daha çok konuşma dilinde kullanılmıştır 1926'da ise ilk Başkurtça kitap yayınlanmıştır Etnik yapı olarak Tatarlara yakındırlar İlk kez 1919'da SSCB içinde Başkurt SSC kurulmuştur
Başkurtların ana dili olan Başkurtça, Tatarca'ya yakın olup hemen hemen bu Türkî dille aynıdır Başkurtların % 68'i Özerk Başkurdistan'da yaşamakta olup, geriye kalan % 32'si Ural bölgesindedir Başkurtlar daha çok kentsel yörelerde değil kırsal bölgelerde yerleşiktirler Başkurt halkının yaşamında Mitolojinin ve destanların ayrı bir yeri bulunmakladır Başkurdistan'ın dışında, Başkurtlar, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ukrayna ve Rusya Federasyonu'nun diğer bölgelerinde yaşamaktadırlar Ülke Asya ile Avrupa'nın birleştiği bölgedir


Bulunduğu Zaman Dilimi




Başkurdistan resmi imgesi Salavat Yulaev


Başkurdistan, Yekaterinburg zaman dilimindedir (YEKT/YEKST) UTC'e göre saat farkı +0500 (YEKT)/+0600 (YEKST)
Başkurdistan çok milletli bir Cumhuriyet Cumhuriyet'te yüzden fazla millet ve ulus yaşamaktadır En yaygın milletler: Ruslar, Başkurtlar ve Tatarlar Başkurdistan Cumhuriyeti, Rusya Federasyon'un nüfus sayısı ve ekonomik potansiyeli bakımından en büyük Cumhuriyetlerinden biridir Başkurdistan coğrafi yerleşimi bakımından rahat, doğa ve işgücü kaynakları zengin, sanayisi güçlü ve ziraatı gelişmiş, politik ve milletlerarası ilişkileri istikrarlı, dolayısıyla Rusya'nın ekonomik hayatında önemli bir yerdedir Başkurdistan, Ural Federal Bölgesi'nde yer almaktadır Bölgenin komşuları batısında Tataristan ve Udmurtiya, kuzeyinde Perm ve Sverdlovsk, doğusunda Çelyabinsk, güneyinde ise Orenburg bulunmaktadır Cumhuriyet'in yüzölçümü: 143,6 bin km Nüfus sayısı: 4,192,300 kişi Şehir sayısı: 21 İdari bölge sayısı: 54 Başkenti: Ufa şehri, nüfusu 1,043,400 kişi En büyük şehirleri: Ufa, Sterlitamak, Salavat, Neftekamsk,Ve Oktyabrskiy
Ekonomik Durum

Başkurdistan Cumhuriyeti Rusya'nın gelişmiş, sosyal yöneltimli piyasa ekonomili ve istikrarlı bir bölgesidir Rusya Federasyonu bölgelerin çoğunun arasında çok dallı yapısı, sahip olduğu güçlü sanayii potansiyeli, gelişmiş ziraat ekonomisi ve zengin doğal kaynaklarıyla fark edilmektedir Cumhuriyet federal bütçe'ye ve ülkenin ekonomik gelişmesine büyük bir katkıda bulunmaktadır Gayrı safi Bölge hâsılatın yapısı: Sanayi % 395 İnşaat % 62 Ulaştırma % 75 Ticaret % 112 Ziraat % 108 Diğer dallar % 24,8
Başkurdistan gayrisafi bölge hâsılatı hacmi bakımından Rusya Federasyonu bölgeleri arasında ilk on bölgenin içinde yer almaktadır
Petro Kimya

Başkurdistan Cumhuriyeti petrol üretim ve rafine, kimya ve petrokimya ürünleri, enerji üretimi, petrol, petrol ürünleri ve gaz nakliyesi yapan Rusya Federasyon'un en büyük işletmelerini içeren gelişmiş yakıt ve enerji kompleksine sahiptir Başkurdistan, Rusya Bölgeleri arasında ham petrol işleme ve akaryakıt üretiminde 1ci sıradadır Başkurdistan'ın petrol rafine fabrikaları yılda 60 milyon ton petrol işleme kapasitesine sahiptir Petrolün rafine derinliği %80'den fazladır Burada çeşitli kalitede benzin, mazot,dizel, mineral yağ, koks, zift gibi ürünler üretilmektedir Üretilen ürünler kalite ve ekolojik açısından dünya standartlarına uygundur Bazı sanayi sektörlerinde Başkortostan, Rusya'da ilk sırada yer almaktadır Cumhuriyetin, Rusya Federasyonu ekonomisindeki payı sektörel bazda şu şekilde detaylandırılabilir (Rusya’daki toplam üretime oran olarak):
• Kalsiyum soda % 46 • Kauçuk soda % 22 • Polietilen malzemesi % 23 • Petrol % 14 • Otomobil benzini % 17 • Aydınlatma lambaları % 27 • Sentetik yağlı ispirto % 100 • Zırai kimyasallar % 80 • Sentetik kauçuk % 23 • Sentetik reçine ve naylon % 19 • Fuel-oil % 13 • Dizel yakıt % 16 • Metal tezgahları % 22
Başkortostan, kimya ve petrokimya sanayinin merkezidir Cumhuriyet, sentetik reçine ve plastik, butilli ve izobutilli ispirto ve kalsiyumlu soda üretiminde birinci sırada, kaustik soda ve kimyasal tarım ilaçları üretiminde 3cü sırada ve polietilen ve sentetik kauçuk üretiminde 4cü sırada yer alarak, belli kimyasal ürünleri üretiminde Rusya'nın lideridir Başkortostan'ın gelişmiş kimya ve petrol - kimya sanayi dalları, Rusya Federasyonunun lokomotifi ile mukayese edilebilir Buradaki fabrikalarda kalsiyum sodanın, butil ve izobutil ispirtoların yarısı, oto benzininin %20, dizel yakıtının ,%15 ve sentetik kauçukların, sentetik katranların, plastiklerin %12 yapılmaktadır Petrol rafine fabrikalarında kaliteli benzin, dizel, kerosin üretilmektedir Petrol rafine ürünleri sadece Rusya pazarında değil, diğer ülkelere de satılmaktadır En büyük petro-kimya işletmeleri Bashneftekhim, Ufaorgsintez, AO Kauçuk, AO Kaustik, PO Soda, Salavataneftorgsintez, Limprom ve Minudobreniya’dır
Makine Sanayi

Makine sanayisinde 300 civarında büyük ve küçük ölçekli işletme faaliyet göstermektedir Bunların büyük kısmı petrol ve gaz çıkarma ve işleme, kimya, petrokimya ve madencilik sanayileri sektöründe hizmet göstermektedir Elektroteknik sanayisi ve donanım üretimi de gelişmiştir Uçak motorları üretimi kurulup devamlı geliştirilmektedir Cumhuriyet Rusya bölgeleri içinde troleybüs ve helikopter üretiminde ilk üç sırada yel almaktadır Otobüs üretiminde 5ci sıradadır Başkortostan, siyah metalurji sanayinin gelişmesi için gereken şartlara sahiptir Sektörün işletmeleri çelik, pik, dökme demir, çelik halat üretmektedir Renkli metalürji sanayi, altın, bakır-pirite maden üretimi ve işlemesini yapan işletmelerle temsil edilmektedir Başkortostan'da tıp, tekstil, orman ve kereste sanayisi gelişmiştir (kontrplak, sunta, düralit, kibrit, karton)
İlaç Sanayi

İlaç üreten İmmunopreparat ve vitamin preparatları ile ilaç üreten Ufavita, ilaç sanayisinin önde gelen işletmeleridir
Konut

Çeşitli finansman kaynakları kullanılarak Cumhuriyet sınırlarında işletmeye senede toplam 1500 bin m üzerinde konut teslim edilmektedir
Tarım ve Gıda

Başkortostan,Rusya'nın en büyük tarım bölgelerinden biri olup zirai hasılatı hacmi bakımından Rusya Federasyonu Bölgelerinden ilk 3 'e girmektedirZirai tarlaların %3,7 ‘sine ve sürülmüş toprakların %3,2 ‘sine sahip olup Rusya Federsayonu zirai gayrisafi hasılatının %4’ nü elde etmektedir Kırsal kesimde değişik idare ve mülkiyet şekilleri gelişmiş, binden fazla büyük ve orta çaplı tarım işletmeleri ile 4000'e yakın çiftlik kurulmuştur Başkortostan buğday ihtiyacının tamamına yakınını kendisi sağlamaktadır Mağazalardaki gıda maddelerinin yüzde 60-70'i kendi imalatıdır Tarım ürünlerinin yüzde 438'i tarım işletmeleri tarafından, yüzde 542'si çiftçileri tarafından üretilmektedir Rusya Federasyonu'nun en büyük şeker üretim fabrikaları Başkortostan'da bulunmaktadır İşlenen şeker pancarının yüzde 60'ı ihraç edilmektedir Et, süt, konserve fabrikaları, ayrıca ekmek, makarna ürünleri, yarma, bira, alkollü ve alkolsüz içkiler, maden suyu ve diğer üretim ve işletmeler Alkollü ürünler fabrikasının ürünleri ve emsalsiz Başkort balı cumhuriyet'te ve diğer bölgelerde meşhur olmuştur Başkort balı Cumhuriyetin kartvizitidir Çeşitli tür bal paketlemesi ile yanı sıra bal katkılı çeşitli ekmek ve şekerleme ürünleri üretilmektedir, bal esaslı ilaç, kozmetik ve diğer ürünlerin üretimleri kurulmaktadır Finans, bankacılık Rusya Federasyonu bölgeleri arasında Başkortostan etkin bir fonksiyon sürdüren bankacılık sektörüyle farklıdır Bankacılık işletmelerin toplam sayısına göre cumhuriyet 6 cı sırada, banka aktiflerin hacmine göre ise Rusya Federasyonunda 8ci sırada yer almaktadır Başkortostan Cumhuriyeti'nin ticaret sektörü 20 bin toptancı, perakendeci ve gıda şirketi ve yaklaşık 55 binden fazla özel girişimcisiyle temsil edilmektedir Başkortostan Cumhuriyeti, perakende ticarette Rusya'nın Bölgeleri arasında ilk 10 'na girmektedir Küçük ölçekli sanayisinde Cumhuriyet'in aktif nüfusunun %15'i çalışmaktadır Küçük ölçekli iş sektöründe başlıca ticaret, hizmet, makine, ağaç, tekstil ve gıda şirketleri çalışmaktadır
Ulaştırma

Cumhuriyet'in sınırları içerisinden Rusya Federasyon'un Batı tarafını Ural ve Sibirya'yı bağlayan önemli demir yolu, boru hatları ve oto yollar geçmektedir Başkortostan Cumhuriyeti'nin ulaşımı ve nakliyatı Batı-Doğu istikametinde iç nakliyatı, transit mal ve kişi taşımacılığı sağlamaktadır ve Rusya'nın şehirleriyle ve Bağımsız Devletler Topluluğun ülkeleriyle bağlantı kurmaktadır Ufa şehrinde uluslararası havaalanı çalışıyor Nehirler, Cumhuriyetteki nehir sayısı ise 600’ün üzerindedir Rusya'nı Batı tarafının birleşik derinsu ulaştırma sistemini oluşturan bir parçası olup, Başkortostan Cumhuriyetine Baltık denizi ve Karadeniz-Azak deniz havzalarının limanlarına çıkış sağlamaktadır
Turizm

Tabiat Başkortostan topraklarına eşsiz bir güzellik armağan etmiştir Cumhuriyet topraklarını 1/3-den fazlası akağaç, iğne yapraklılar, ıhlamur, meşe ve akçaağaçı ağırlıklı ormanlarla kaplıdır Ormanlarda devlet doğa koruma bölgeleri, tabiat eserleri ve koruluk parkları kurulmuştur Tabiat parklarının toplam yüzölçümü 1 milyon hektarın üzerindedir Dağlık bölgelerin ve ovaların temiz havası, çeşitli özelliklere sahip şifalı ve maden su kaynakları ve şifalı çamurları Başkortostan Cumhuriyetine Rusya'nın önde gelen dinlenme ve tedavi merkezleri arasında yer tanımaktadır Emsalsiz bir doğİtalik metin
Taşımacılık

Bölge ekonomisindeki pozitif gelişmeler, taşımacılığın istikrarlı şekilde çalışmasına yardımcı olmuştur Bugünkü piyasa ekonomisi koşullarında özel taşımacılık sektörü gelişmekte ve bu sektördeki firmalar gerek şehirlerarası, gerekse uluslararası güzergahlarda faaliyet göstermektedir Resmi işletme ve kuruluşlarda araç sayısı nispeten azaltılmıştır Buna karşın, otomobillerin yanı sıra özel kamyon ve otobüsler de dahil olmak üzere şahsi araçların sayısı artış eğilimindedir
Otomobil kullanan nüfus sayısı yönünden Başkortostan, Volga havzası içindeki cumhuriyetler içinde 3 sırada yer almaktadır Ayrıca Başkortostan, yaygın karayolu ve demiryolu ağlarına sahiptir ve Rusya'nın batı ve kuzey bölgelerine, Ural ve Sibirya'ya buradan geçen demiryolları ile bağlanılmaktadır Karayollarının toplam uzunluğu 24,309 km, demiryollarının uzunluğu ise toplam 1,518 km'dir Başlıca su ulaşımı Belaya ve Ufa nehirleri vasıtasıyla yapılmaktadır
Dış Ticaret

Başkortostan'ın şu anda 90'ın üzerinde ülke ile yapmakta olduğu dış ticareti günden güne gelişmektedir Başkortostan'ın ihracat kapasitesi çok yüksektir İhracat, GSYİH’nin yüzde 40'ını oluşturmaktadır 2002 yılında 230 milyar dolarlık ihracat yapan Başkortostan, 2003 yılında bu rakamı 272 milyar dolara çıkartmış, ithalat ise aynı dönemde 342 milyon dolardan 321 milyon dolara gerilemiştir Bölgenin temel ihracat kalemlerini enerji ve yakıt kaynakları oluşturmakta olup önde gelen ithalat kalemleri ise teknolojik ekipmanlar ve tüketim maddeleridir
Başkortostan’ın en fazla ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla İngiltere, Çin, Hollanda, Almanya, Polonya ve Kazakistan’dır En fazla ithalat yapılan ülkeler ise Kazakistan, Almanya, Çin, ABD ve Fransa’dır Yabancı yatırımlar Başkortostan yatırımlarda kendi öz kaynaklarını kullanmaya yönelmekte olup diğer yandan yabancı yatırımlara da önem vermektedir 2001 yılında çıkartılmış olan “Başkortostan Cumhuriyeti Yabancı Yatırım Faaliyetleri Kanunu” ile yatırım faaliyetlerini düzenleyen, yabancı yatırımcılar için garanti ve muafiyetleri öngören bir mevzuat altyapısı sağlanmıştır


Bugün Başkortostan, Rusya Federasyonu’nda yatırım riskinin en az olduğu bölgelerden birisi haline gelmiştir Yabancı yatırımcılar daha çok şu alanlara ilgi duymaktadırlar: • Yakıt ve enerji alanı • Tarım kompleksleri • Metalurji • Makine imalat sanayi • Gıda sanayi • Hizmet sektörü • Turizm • Ticaret
Enerji

Ufa, Sterlitamak, İsinbay, Kumertau, Karmavoua'da büyük enerji santralleri bulunmaktadır
Ulaştırma

Demiryolu, denizyolu, karayolu, hava yolu sağlanmaktadır
Eğitim

Başkortostan'da, eğitim gelişmiştir Eğitim Rus ve Başkurtça ile yapılmaktadır Ana okulları ve 10 yıllık orta okulları bulunmaktadır Ayrıca Türk girişimcilerinin açtığı okullar bulunmaktadır Anaokul: 82 adet, 165000 öğrenci Ortaokul: 4175 adet, 86300 öğrenci Üniversite : 19 adet, 79000 öğrenci okumaktadır
Nüfus


Yıl Nüfus
1897 1991000
1913 2811000
1926 2547000
1939 3158000
1959 3340000
1970 3818000
1979 3849000
1989 3950000
2002 4107000