Dağıstan

Dağıstan Coğrafyası - Dağıstan Nerededir - Dağıstan Hakkında


Yönetim

Ülke: Rusya Bayrağı Rusya

Federal Bölge: Volga

Ekonomik Bölge: Volga

Başkent: Mahaçkale

Cumhurbaşkanı: Magomedsalam Magomedov

Genel bilgiler

Yüzölçüm: 50278 km² (19412 sq mi)

Nüfus: 2977412 (12/2010)

- Yoğunluk: 59 /km² (153 /sq mi)

Diğer bilgiler

Dili: Rusça, Agulca, Avarca, Azerice, Çeçence, Dargince, Kumukça, Lakça, Lezgice, Nogayca, Rutulca, Tabasaranca, Tatça, Tsahurca

Kuruluş tarihi: 20 Ocak 1921

Kodu: 96




Dağıstan Rusya Federasyonu'na bağlı, özerk bir cumhuriyettir 20 Ocak 1921'de SSCB'te bağlı olarak Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kuruldu Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, Rusya Federasyonu içinde Dağıstan Cumhuriyeti adını aldı


Rusya Federasyonu'nun Avrupa'daki kesiminin güneyinde yer alan Dağıstan, Büyük Kafkas Dağları'nın kuzey yamacının en doğu ucundan 50278 km² bir alanı kaplar Güney ve batısı Güton dağında 3646 metreye, Bazardyuzu (Pa Dağı'nda da 4480 metreye ulaşan Kafkas Dağları'nın ana doruk hattıyla çevrilidir Doğusunda Hazar Denizi, kuzeyinde Kalmuk Özerk Cumhuriyeti, batı ve kuzeybatısında Çeçenistan ve Kuzey Kafkasya, güneybatısında Gürcistan ve güneyinde de Azerbaycan yer alır


Dağıstan doğudan batıya 200, kuzeyden güneye 400 kilometre kadar bir uzunluğa sahiptir Başkenti Mahaçkala'dır Diğer önemli şehirler Derbent, Kızılyar, İzberbaş ve Buynak'tır



Coğrafya ve iklim

Rus fotoğrafçı Sergey Prokudin-Gorski tarafından çekilen Dağıstanlı erkek ve kadının portresi (Dağıstan Oblastı, Rusya İmparatorluğu, Nisan 1904)

Dağıstan'ın gereneksel kıyafetini giyen (Dağıstan Oblastı, Rusya İmparatorluğu, 1904)

Dağıstanlı adam (Dağıstan Oblastı, Rusya İmparatorluğu, 1905 - 1915)


Dağıstan adı bir kavmi değil, coğrafî-topoğrafik bir mânâyı ifade eder Rusça'da da 'Dağlar Ülkesi' anlamında Strana Gor ifadesi kullanılmaktadır Dağıstan Coğrafi açıdan beş bölgeye ayrılır Birinci bölgede Kafkas Dağları ve Dağıstan iç platosu yer alır Dağlar arasından Hazar Denizi'ne akan Sulak, Samur ve Kurak gibi ırmaklar buralarda derin vadi ve uçurumlar meydana getirmiştir Kafkas Dağları'nın genellikle güneye bakan yamaçlarında yağış çok azdır Bu yüzden bazı bölgelerde bitkisel hayat yoktur


İkinci bölge, birinci bölgenin kuzeyinde yüksekliği 920 m'ye ulaşan ve çıkıntı tepelerinden oluşan ikinci bir dağ kuşağından ibarettir Bu bölge kuzey ve kuzeybatıdan esen rüzgarlar sebebiyle oldukça yağışlı olup, sık ormanlarla kaplıdır Dağlar ile Hazar Denizi arasında kalan dar kıyı düzlüğü üçüncü bölgeyi oluşturur Dar boğazlardan çıkıp yayılan ırmaklar tarafından kesilir Petrol ve Doğalgaz yatakları barındıran bu ovanın genişlediği yerde başlayan dördüncü bölge alçak ve bataklık ovalar ile Terek ırmağı deltasından oluşur Deltanın hemen ilerisinde uzun ve kumluk Agragan Yarımadası başlar


Son olarak Terek'in hemen kuzeyinde kumullarla kaplı Nogay Bozkırları beşinci bölgeyi oluşturur Bu bölgenin iklimi ise sıcak ve kuru olup, bitkisel hayat yarı yarıya çöl özellikleri gösterir


Dağıstan'ın başlıca ırmakları Gazi Kumuk, Kara, Avar ve Andi Koysularının birleşmesinden oluşan ve Mohaçkale'nin kuzeyinde Hazar'a kavuşan Sulak, daha kuzeyde Çeçenistan'dan gelen Terek, güneydoğu istikametinde akarak aynı şekilde Hazar'a kavuşan Samur'dur Genellikle dağlara paralel olarak akan bu ırmaklar, 1000 metreye varan derinlikte ve darlıkta kanal ve mecralar oluşturarak, Dağıstan'ın özelliklerinin şekillenmesinde önemli rol oynarlar


Dağıstan'ın iklimi genel olarak sıcak ve kurudur Alçak kesimlerde ortalama sıcaklık Ocak ayında -3,6 derece, Temmuz ayında 23 derece dolayındadır Dağıstan'ın kuzey kısmını teşkil eden Sulak-Terek-Kuma düzlüğü en yüksek yeri 26 metreyi geçmeyen ve denize doğru gittikçe alçalan, susuz ve kıraç bir bozkırdan ibarettir Bu sahanın nüfus yoğunluğu çok düşüktür Bu bölgenin sahil boyu bazan su altında kalır Kuma ile Terek arasında birçok tuz gölü ve bataklık vardır Terek ile Sulak arasında ise, kumsallarda kaybolan Aktaş, Yarıksu, Yamansu ve Aksay çaylarından bu gün ziraatte istifade edilmektedir Sahil boylarına nisbeten sathı biraz yüksek olan kuzeybatı bölgeleri hariç olmak üzere, bu düzlüğün iklimi son derece kurudur Düz, ırmaktan ve ormandan mahrum, yağmursuz ve kuzey rüzgarlarına açık olan daha kuzeydeki bölgede sıcaklık yazın 40, kışın -40 dereceyi bulur


Ziraat, Terek boyunda ve sun'i sulama usulü ile güneybatı kısmında yapılır Diğer kısımlarda muhtelif Türk boyları göçebe halinde yaşar ve hayvan beslerler Sahil boyunda ise balıkçılık ile iştigal edilir


Dağıstan tabii zenginliklerle doludur Dağlık bölgenin bitki örtüsü, vadilerde ve kanyonlarda yaprak döken ormanlardan, yüksek tepelerde çam ve huş ağacı ormanlarından ve ağaç sınırının üstünde de Alp çayırlarından oluşur Tepe yamaçlarında yer yer çöl bitkisiyle kesintiye uğrayan sık yaprak döken ormanlar bulunur Alçak yamaçlarda seyrek esmer toprak alanlarıyla bölünen verimli kestane rengi topraklar egemendir Hazar Denizi kıyısında ise tuzlu bataklık toprakları yaygındır

Dağıstan, Rusya Dağıstan Bayrağı

2006 itibarı ile:

bölge adedi 41

şehirleri/kasabaları 10

şehir yerleşimleri adedi 19

kırsal okrugları 694

Nüfus


Dağıstan'ın nüfusu günümüzde(2007 tahmini) 2950000'e yaklaşmıştır Türk halkları olan Kumuklar, Azeriler ve Nogaylar nufüsunun % 20 sini olusturuyorlar Nüfusun çok hızlı artış sürecine girmesi şaşırtıcıdır Zira ülkedeki Rus ve Dağ Cuhutlar (Yahudi)ı göç etmektedirler Rusya ve İsrail'e özellikle büyük bir göç olmaktadır Rusların toplam nüfusa oranı % 4'e düşmüştür Bu azalmaya karşılık nüfus artış hızının sürmesindeki en önemli sebep, 1990'lı yılların başından beri eski Sovyet toprakları üzerindeki bütün cumhuriyetlere zamanında çoğu ekonomik sebeplerden göçmüş bulunan Dağıstanlılar'ın yeniden kendi ülkelerine geri dönmeleridir Rusya, Ukrayna ve Orta Asya cumhuriyetleri dağılmayı izleyen yıllardan beri çeşitli sebeplerle onları kendi sınırlarının içlerine çekilmeye zorladılar Gerçekte Dağıstan; Hazar Denizinin ince kıyı şeridi toprağı dışında pek de verimli olmayan bir ülke Halkın % 999'u okuma yazma bilmekte ve neredeyse tamamı ise 2'den fazla dili en iyi şekilde konuşabilecek şekilde bilmektedir Dağıstan'ın nüfus artış hızı Rusya Cumhuriyeti genelinde ilk sırada yer almaktadır Bu artış hızı korunduğu ve ülke dışındaki insanları yurtlarına geri dönmeyi sürdürdükleri takdirde Dağıstan nüfusu 2050 yılında altı milyonu yakalayacaktır Mahaçkala, Hasavyurt, Buynakski, Kaspiski, Kızılyar, İzberbaş ve Derbent ülkenin önemli şehirlerindendir Dağistanın kuzeyi ve doğusunda ki düzlük bölgelerde Türki grupların varlığı, ülke geneline egemen olan dağlık ve plato yerleşimlerinde ise Kafkas kökenli etnik gruplar yaşamaktadır