Makine Gücü İle Çalışan Toprak İşleme Aletleri

Toprak İşleme Aletleri Nelerdir - Makine Gücü İle Çalışan Toprak İşleme Makinaları Kullanımı - Lastik Tekerlekli Traktör Kullanmı



Makine gücü ile çalışan toprak işleme aletleri ve kullanma yöntemleri P

Bu konuda ilk önce bu toprak işleme ekipmanlarının çekim gücünü oluşturan makineleri ele almak gerekir

Bunlardan traktör olarak önce "paletli" ve "lastik tekerlekli traktör" söz-konusudur

Paletli traktörler ağır fidanlık topraklarında, toprak işleme yanında arazi hazırlığı, drenaj, kök kesme ve fidan sökme işlerinde kullanılır Fidanlıklarda palet açıklığı en az 120 cm, palet genişliği 40 cm, beygir gücü 50 HP olan hidrolikli ve makara tertibatlılar tercih edilir

Lastik tekerlekli traktörler hafif olan fidanlık topraklarında toprak işleme ve tesfıye gibi arazi hazırlama işleri ile kök kesme, fidan sökme, drenaj ve fidan nakil işlerinde kullanılır Bunlardan iki tipi fidanlıklar için sözkonusudur Büyük ve küçük güçlü olarak her iki tipe de fidanlıklarda ihtiyaç vardır Büyük güçlüler 36 HP'den yüksek, tekerlek aralıkları ayarlanabilir; kuyruk milinden müteharrik olmalı, hidrolikli, ön ve arkada muhtelif ekipmanların takılabileceği tertibata sahip bulunmalıdır Küçük güçlü traktörler 20-35 HP gücünde, tekerlek aralıkları ayarlı, en az 75 cm, en çok 140 cm genişliğinde, kuyruk mili ile müteharrik, hidrolikli, ön ve arkadan çeşitli ekipmanların takılabileceği tertibata sahip olmalıdırlar Bunlar ekim, bakım ve küçük çaplı nakil işlerinde uygundur

Traktör yanında, fidanlığın kuruluş çalışmalarında, kanal açma, kanal temizleme, arazi ıslahı, her türlü drenaj ve şedde yapım işlerinde kullanılan kanal açma makinesine büyük fidanlıkların daima ihtiyacı vardır Küçük fidanlıklar bunu gerektiğinde kira ile temin edebilir Lastik tekerlekli küçük kanal açma makinesi bu ihtiyaçları tamamen karşılayabilir Bunlar bir traktörün arka tarafına kazıcı kepçe, ön tarafına da doldurucu kepçe takılarak oluşturulabilir Böylece makine ve ekipman hem kazma ve hem de doldurma işlerini yapabilir Ancak kazıcı kepçeler toprak türü ve yapacağı işe göre kanal açma kepçesi, kanal temizleme kepçesi, umumi işler kepçesi şeklinde farklı işlemleri gerçekleştirmek üzere ayrı ayrı olurlar

Büyük fidanlıklarda ayrıca küçük kapasiteli bir lastik tekerlekli ekskavatör de kazıcı ve taşıyıcı kısmı ile arazi hazırlama, kazma ve doldurma işlerinde fonksiyonel olabilir

Büyük fidanlıklarda ilk ve müteakip toprak işleme, yukarda görülen traktörlerle akuple çalışan ekipmanlarla yapılır Fidanlık çalışmalarının çeşitli aşamalarında ve değişik amaçlara göre bugün çok zengin bir makine ekipman kullanımı vardır Bunlardan bir kısmı ilgili bölümlerde verilecektir Ancak burada toprak işleme ile ilgili olanlardan en fazla kullanılanlar kısaca açıklanacaktır

Bunlar çeşitli pulluklar, riper, tarak ve diskaro gibi ekipmanlardır Pulluklar:

Pulluklar toprağı tam veya kısmen devirerek veya hiç devirmeden işleyen ekipmanlardır Pulluklar iki gruba ayrılır 1 Kulaklı pulluklar, 2 Diskli pulluklar


Kulaklı pulluklar toprağı yaran ve çelik bir bıçaktan oluşan bir uç demiri ile, yarılan toprağı arkaya doğru kaldırarak bir veya iki yana deviren kulaklar ve pulluk uç demiri ile kulağı birbirine bağlayan bir tabandan oluşur Kulakların büyüklüğü, şekli ve ağırlığı toprağın tekstürüne göre değişir

Kulaklı pulluklar yapıları ve çalışma tarzlarına göre "sabit kulaklı pulluklar" ve "döner kulaklı pulluklar" şeklinde olur

Kulaklı (soklu) pulluklar bir sok veya kulaklı, iki soklu, üç soklu olabilir

Sabit kulaklı (soklu) pulluklarda kulaklar daima bir tarafa devirirler Bu tip toprak işlemeye "tahtavari sürme metodu" denir Bu da iki şekilde uygulanır

Birinci şekil, pulluk ilk çizgiyi parselin tam ortasından şekilde (görüldüğü gibi açar ve parsel başlarında hep sağ taraftan dönülürse parselin ortasında ilk iki toprak şeridinin karşılaşmasından ötürü balıksırtı biçiminde bir tümsek oluşur Bu yüzden bu tip tahtavari sürme yöntemine "balıksırtı sürme metodu " denir

ikinci şekilde ise ilk çizgi parselin kenarından açılarak parsel baslarında daima sola dönülürse, şekilde görüldüğü gibi ortada bir açık çizgi kalır Buna da "açık çizgi sürme metodu " denir Bu ikinci metod çok su tutan ağır, killi ve sert topraklarda uygulanır Zira parselin ortasındaki çizgi açık bir drenaj hendeği hizmeti görür

Ancak her iki şekilde de tahtavari toprak işleme yöntemi fazla miktarda tümsek (balıksırtı) veya açık çizgi bırakarak parselin dalgalı bir hale gelmesine yol açar, makineli çalışma güçleşir

Döner kulaklı pulluklar ise bir pulluk çizgisi sonuna gelindiğinde, kulaklar sabit olmadığından otomatik olarak veya elle kolaylıkla pulluk kendi ekseni üzerinde 180° döndürülebilir Bu durumda ikinci çizgiyi açarken aksi geliş istikametinde olmasına rağmen gene kulaklar toprağı aynı tarafa devirir Böylece döner kulaklı pulluk parselin bir kenarından işe başlar ve toprağı hep aynı tarafa devirmek suretiyle şekilde görüldüğü gibi mekik hareketleri çizer Her seferinde çizginin hemen yanından döner Bunun için çizgiler düz olur ve do-layısıyle parsel muntazam, eşit, tümsek ve çukurluklar olmadan işlenmiş olur Buna "düz sürme metodu" denilmektedir Düz sürme metodu bu avantajı yanında, diğer metodlardan daha basit ve uygulaması daha kolay bir metoddur Bütün bu nitelikleri ile fidanlıklar için önerilen bir yöntemdir Çizgi başları düz sürme metodunda daha düzgün olur, diğer sabit kulaklı pulluklarla yapılan tahtavari sürmede parselin iki uç tarafında dönüşler dolayısıyla oluşan çizgi başlarındaki gayri-muntazam durumu ortadan kaldırmak için çizgi başlarında her iki taraftan 4-5 sıra çizgi dikine sürülerek sıra başlarının intizamı da sağlanmış olur Buna "yastıklama" tabir edilir

Kulaklı pulluklar olarak gerek sabit kulaklı ve gerekse döner kulaklı pulluklar dışında ikinci ana pulluk tipi (diskli pulluk-lar)dır

Diskli pulluklarda kulak bir nevi çanak veya disk şeklini almıştır Aynı zamanda bu disk, uç demiri görevini de yüklenmiştir Kulaklı pulluklarda uç demiri ve kulak toprakta kayarak ilerlemesine karşılık diskli pullukta disk toprakta dönerek ilerlediğinden sürtünme daha az olur Bu nedenle diskli pulluklar çekim gücünden tasarruf sağlar Aynı zamanda kulaklı pulluklarda olduğu gibi sert bir pulluk tabanı teşekkülüne meydan vermez Kulaklı pullukların uç demirlerinin sık sık bilenmesi gerektiği halde bunlarda diskler çalışırken kendiliğinden bilenmiş olur Disk açısını değiştirerek ağır ve hafif topraklara göre disk derinliğini ayarlamak kolaylıkla mümkündür Fakat genellikle toprağa batışı pulluğun ağırlığı ile sağlandığından, bu pulluklar imkan nisbetinde toprağı derin işleyebilmek için kulaklı pulluklardan daha ağır olarak yapılırlar Ayrıca kuru ve ağır toprakların sürülmesinde batmayı sağlamak üzere tekerleklere ilave ağırlıklar da konularak pulluk daha da ağırlaştırılabilir Diskli pulluklar toprağı iyi parçalar, fakat kesip kaldırdığı toprak şeridini tam olarak deviremez Bu sebeple toprak üstünde bulunan bitki artıklarını kulaklı pulluk gibi iyi kapatamaz Ancak disklerin önüne takılan bazı ilaveler toprak şeridinin devrilmesine ve bitki artıklarını daha iyi kapatılmasına yardım edebilirler Diğer bir husus da diskler yuvarlak olduğu için çizi tabanı dalgalı olur Yani parselin her tarafı aynı derinlikte sürülemez Bununla beraber kuru, köklerin ve çalıların toprak işlemeyi güçleştirdiği sert, sazlı, balçıklı, çok yapışken topraklı fidanlık kısımlarında kulaklı pulluğa nazaran çok daha rahat olarak toprağı işleyebilir Özellikle disk pulluğu daha ziyade ham toprakların ilk işlenmesinde ve çayır alanlarının soyularak aktarılmasında kullanılır Fakat normal topraklarda kulaklı pulluk kadar toprağı iyi, eşit derinlikte ve temiz bir şekilde işleyemez

Bu itibarla normal şartlarda kulaklı pulluğu tercih etmelidir

Ancak toprağın hem derin ve hem de alt üst edilmeden yerinde işlenmesi gerektiği durumlarda, ilk işleme toprak sert ve köklü ise riper, dipkazan pulluğu veya graham pulluğu ile yapılmalıdır Riperler, özellikle alt toprağı ince tekstürlü olan, kök gelişimini engelleyecek derecede sıkı istiflenmiş topraklarda, altta kök yayılış sahasına giren çeşitli toprak derinliklerinde geçirimsiz sert kireçtaşı, pastası veya pulluk tabanı teşekkülü gibi sert bir tabanın bulunduğu topraklarda çok etkilidir Ağır topraklarda ve durgun su şartlarında riperle toprak işleme, havalanma ve drenaj bakımından da büyük fayda sağlar Bunlarla toprak genellikle 50-60 cm ve özel durumlarda da 70-80 cm derinlikte işlenebilir

Ancak fidanlıkta yalnız kuruluş esnasında ihtiyaç duyulan bu ekipman, kiralanarak bu iş için kullanılabilir Bu itibarla riper fidanlıkta daima kullanılan bir ekipman olmadığı için üzerinde durulmayacaktır

Toprağın fazla sert, taşlı ve köklü olmadığı fidanlık topraklarında, toprağı alt üst etmeden yerinde ve derin işleme graham pullukları ile de yapılabilmektedir Toprağı gevşeten ve kesek teşekkülüne mani olna bu pulluklar fidanlıklarda daimi kullanılan ekipmanlardandır Bunların toprak işleme genişlikleri 180 cm, işleme derinliği riper gibi derin olmayıp ancak 30 cm 'ye kadardır ve toprağı alt üst etmeden 10 cm 'ye kadar sığ da işleyebilir Günde (8 saat) 288 dekar sahayı işleye-bilen bu pulluklar toprağına göre çekiş gücü 36-55 HP arasında güce sahip bir traktörü gerektirir

Pullukların yaptıkları işin boyutları ve verimine gelince:

Tek soklu sabit kulaklı pulluklar 30 cm genişlik, 10-25 cm derinlikte toprak işleyebilirler Sür'atleri traktöre bağlı olarak 2000 m/saat, ortalama verimi 06 dekar/saat'dır Yani günlük iş verimi (8 saat üzerinden) 48 dekardır 24 HP gücünde bir traktörle çekilebilir

Çift soklu sabit kulaklı pulluklar 60 cm genişlik, 10,25 cm derinlikte, toprak işleme sürati 2000 m/saat, günlük iş verimi 96 dekar, çekme gücü 24-36 HP'lik bir traktördür •-,

Üç soklu sabit kulaklı pulluklar ise 90 cm genişlik, 10-25 cm derinlikte toprağı işlerler Ortalama günlük verimleri 144 dekardır 39 HP'lik bir traktörle çekilebilirler

Döner kulaklı pulluklarda i:" tekliler 25 cm genişlik, 10-25cm derinlikte toprak işleyip, traktöre bağlı olarak süratleri 2000 m/saat, günlük iş verimleri 4 dekar, gerekli traktör gücü 24 HP'dir Bunların iki sokluları 50 cm genişlikte ve benzer derinliklerde günde 816 dekar iş verimi sağlarlar, 24-36 HP'lik bir çekiş gücüne ihtiyaç gösterirler

Diskli pulluklarda ise tek diskliler 30 cm genişlik 10 ilâ 25 cm derinlikte, günde (8 saat) 48 dekar saha işler ve 24 HP'lik güçle çekilebilir

Bunların iki diskli olanları 60 cm genişlik, 10-25 cm derinlikte ve günde 96 dekar saha işler ve 24-36 HP gücünde bir traktörle çekilebilir

Üç diskliler ise 90 cm genişlikte, 10-25 cm derinlikte ve günde 144 dekar saha işler

Ne çeşit pullukla olursa olsun, fidanlıkta pullukla sürülmüş arazi hiçbir zaman ekim veya repikaja hazır değildir Toprağın pulluktan sonra diskaro, frez, ro-tovatör veya kültivatör gibi aletlerle daha entansif olarak işlenmesi gerekir

Fidanlıklarda kullanılan toprak işleme ekipmanlarından biri de "Gobl Disk"dir Gobl diskler organik ve yeşil gübrelerin toprağa karıştırılmasında dinlendirme sahalarında, ot mücadelesinde, yapraklı fidanların sıralarının arasının tesfıyeyi bozmadan sürümlerinin yapılmasında, kesek kırmada kullanılabilir îki sıra arası kabili ayar olup istenilen açıda ayarlanabilir 145 cm işleme genişlikleri, 5-15 cm işleme derinliği ile günde 208 dekar sahayı işleyebilir 36 HP gücünde bir traktörle çekilebilir

Fidanlıkta toprak işlemede kullanılan diğer bir ekipman da "Diskaro "lardır Çeşitli tipleri vardır Ekseri fidanlıklarımızda 250 cm işleme genişliği, 5-10 cm işleme derinliği olan ve günde 60 dekar saha işleyebilen, 24 HP bir traktörle çekilen diskarolar fidanlıklar için en uygun ve yaygınlarıdır Hidrolikli ve çekili olanların tek ve iki sıralı olan tipleri vardır Ancak çok geniş sahalarda ağırlığından ve disk adedinden istifade edebilmek için çekili olanlar tercih edilir Diskaroiar sürüm sonu keseklerin dağıtılmasında, dinlendirmeye ayrılan parsellerin ot mücadelesinde, sahaya serilen herbisit-lerin ve gübrenin karıştırılmasında çok kullanılan ekipmanlar Fidanlıklarda özellikle ilk işlemeden sonra devamlı ve en çok kullanılan toprak işleme ekipmanları toprak frezleri ve rotovatörlerdir Bunlar döner parçalan ile çalışır

Top rak frezleri, gücünü genellikle 25-4 beygir gücünde bir motörden alarak hareket yönüne dik olarak yerleştirilmiş yüksek devir hızı ile dönen yaylı veya sabit bıçıklarla toprağı istenilen derinlikte ince bir kırıntı bünyede işler Yabani otları parçalar, keser, toprak yüzüne yayılan gübreyi toprakla gayet iyi karıştırır Yastıkların ince toprak işleme işini sağlar ve yastık yapımında tarağın işini büyük ölçüde ve büyük bir hızla kolaylaştırır Yastıkları ekim ve repikaja gayet iyi hazırlar Ancak frezler sonbaharda toprağın pullukla işlenmesini takiben, ilkbaharda doğrudan ekim ve repikaj yastıklarının hazırlanmasında kullanılır Bu durumda frezin toprağı sığ olarak işlemesi yeterli olur ve mükemmel bir toprak işleme yapar Yalnız frezi sonbaharda toprak hazırlama için kullanmamak isabetli olur Zira toprağı ince parçalara ayırdığı için yağmurlar toprağı çamurlaştırıp sıkıştırırSonbaharda pullukla işlenmemiş ve hazırlanmamış sert bir toprağı ilkbahardafrezle işlemeden evvel pullukla işleyip birkaç gün kurutmak ve sonra frezle işlemek gerekir Frez fide veya fidan sıraları arasında aralıklara göre gerekli bir ayarlama yapılarak ot mücadelesi ve çapalama işlerini tde yapar Ancak ayrık gibikök ve diğer vejetatif parçalan ile kolayca üreyencinsten yabani otlan frez-lemek onları ufak parçalara ayırarak kolaylıkla çoğalmalarını sağlar Bu nedenle bu tip vejetasyoniçin ot almada frez kullanmamak lazımdır Taşlıtopraklarda da frez kancalan sık sık kırıldığındankullanılması önerilmez

Frezler toprak frezle-ri, çapa frezleri olarak çeşitli tipte ve genişlikte olmaktadırlar

Frezler yanında onlara çok benzer ve aynı prensipte çalışan rotovatörler frez-lere nazaran daha kuvvetli yapıda bıçaklara sahip bulunmaktadır ve daha süratli toprağı işlerler Ancak toprağı frezler kadar ince işleyemezler Zira motörlerinin devir sayısı frezlerinkinden daha düşüktür Bunların daha verimli tipleri ise 24-36 HP gücünde bir traktörle aküple çalıştırılır Bunlar genellikle 130 cm genişlikte ve 10-15 cm derinlikte toprak işler Günlük verim gücü (8 saat) 208 dekardır Bunlar da pulluktan sonra toprağı iyi bir şekilde işleyerek ona kırıntı bünye verir Rotovatörler organik ve kimyevi gübrelerin toprağa karıştırılmasında, ot mücadelesinde ve çapa hizmetlerinde de erkindirler

Fidanlıklarda kullanılan diğer toprak işleme aletleri olarak kültivatörler de sözkonusudur Bunlarda gövdeye bağlıçelik ayaklar toprağı yırtarak çevirmeden gevşetir ve karıştırır Bu suretle pulluğun çalışmasını tamamlarlar Toprağın çok iyi havalanmasını sağlarlar Ancak bu durum fazla nemli ve ağır toprağın kolayca kurumasını sağlamaya karşılık, hafif ve kuru topraklarda toprakta kurutucu etki yapar Kültivatörlerin ayaklan mafsallı, yarı sabit (yarı yaylı) ve sabit olabilir Sabit ayaklar engelleri atlayamadığı için daha güçlü çekicileri gerekli kılarlar Yaylı ayaklar dar, kıvrık ^ ^ |_ bir kulağa sahiptir, hafif topraklarda kullanılırlar Yarı sabit ayaklıların çoğunda ayaklar kaz ayağı kulağını taşırlar Bunlar yabani ot mücadelesinde ve toprağın gevşetilmesinde etkindirler Sabit ayaklılar ise daha derin (25 cm'ye kadar) toprak işleme yapar Kültüvatörlerde ayaklar çoğunlukla arka arkaya iki sıra halinde 5, 7, 9 veya 11 adet olurlar Memleketimiz fidanlıklarında kullanılanlar, 150 cm genişlik ve genellikle 5-15 cm derinlikte toprak işlerler Günlük iş verimleri 36 dekardır Bunlar 24-36 HP gücünde traktörler tarafından çekilirler

Gerçekte daha evvel gördüğümüz graham pulluğu da toprağa derin işleyen bir kül-tivatör sayılabilir

Kültivatörlerin en basiti el kültivatörleridir Bunlar küçük ekim yastıklarında kullanılıp bir sap üzerine geçirilmiş 3-5 işleyici parçadan oluşurlar

Tohum yastıklarının hazırlanmasında, toprağın sathi işlenmesinde veya işlenmiş toprağın yeniden kabartılmasında, parsel yüzeyinin düzeltilmesinde, ot köklerinin yüze çıkartılıp toplanmasında, kaymaklanmayı kırmada ve gübre karıştırmada etkin bir ekipman da arazi tırmıklarıdır Bunlar da "sabit çatallı tırmıklar", "ayarlı dişli tırmıklar" ve "yaylı tırmıklar" şeklindedirler

Tırmıklar fidanlıklarda bilhassa dinlendirme parsellerinde otları köklemede ve artıkları toplamada etkilidirler Bu amaçla kullanılan tırmıkların işleme genişliği 200cm, günlük iş verimleri 88 dekardır 24 HP gücünde traktörlerle çekilirler