Karışık Üretme Ve Yetiştirme Ortamları

Karışık Bitkilerin Bakımı - Üretmde Karışık Bitkilerin Yetiştirilme Ortamları

Karışık Üretme ve Yetiştirme Ortamları

Üretme ve yetiştirme ortamları genellikle karışık olarak kullanılır En basit olarak, balçık topraklan doğrudan kullanılırsa kil oranı arttıkça iyi bir kök geliş mesini engeller, kuruyunca büzülür bunun sonucu ekim ve çelik kasaları ve sak sılarda kurumayı müteakip toprak kenarlardan ayrılır ve sulama esnasında su bu kenarlardaki ayrılan kısımlardan süratle kabın veya tezgahın alt katmanlarına iner ve toprağın bütününü iyi bir şekilde ıslatmadan drenaj deliklerinden dışarı atılır

Bu itibarla daha iyi bir çimlendirme, köklendirme ve yetiştirme ortamı için bu toprak, kum, torf, yaprak çürüntüsü, perlit vs yukarda görülen materyalden bir veya birkaçı ile karıştırılarak çok iyi bir ortam hazırlanabilir Bu karışımları toprağa ilave etmeden önce toprak elenmeli, iri parçalar ufalanmalı veya atılmalı ve böylece toprak taneleri homojen bir büyüklüğe getirilmelidir Karışımda kul lanılacak materyal çok kuru ise hafifçe ıslatılmalıdır Bu ıslatma işlemi bilhassa torf kullanımında önem taşır Zira torf kuru iken toprakla karıştırılırsa bünyesine suyu çok yavaş alır Bu itibarla karıştırmadan önce torfu hafifçe ıslatmalıdır An cak ıslatma dozu fazla olursa bu sefer de fazla yaş ve yapışkan olur Karışım için önce karıştırılacak materyal ince tabakalar halinde üst üste yığılır, yeter büyük lükte bir tepecik oluşturulur Sonra bir kürekle alt üst edilip iyice karıştırılır Bu konuda büyük işletmelerde beton karıştırıcılar (vibriatör) gibi ekipmanlardan fay dalanılır Bu karışımı, kullanımdan en az bir gün önce hazırlamak gerekir Bu su retle rutubet geçen 24 saat içinde karışımın her tarafına eşit bir şekilde dağılmış olur Karışım kullanılacağı zaman tekrar bir parça nemlendirilmeli fakat elle sı kıldığı zaman topak haline gelecek kadar da nemli olmamalıdır

îzmit Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçlan Araştırma Müdür-lüğü'nde Ayık, C ve arkadaşlarının fidanlık ve arazide yaptıklan araştırmaya göre en iyi gelişmeyi sağlayan kanşım % 40 turba + % 30 öğütülmüş çam kabu ğu + % 20 granit toprağı + % 10 perlit olan kanşımdır Bu oranlar hacim olarak Almanya'da % 50 kil toprağı + % 50 turba, ingiltere'de % 58 killi balçık + % 25 turba + % 17 kum, Danimarka'da % 50 siyah turba + % 25 saman kompostu + % 25 taş yünü, Amerika Birleşik Devletleri'nde % 50 sfagnum turbası + % 50 ver-mulit veya perlit, bir diğer karışım % 32 turba + % 33 kum + % 35 perlit olarak önerilmektedir31

31Davidson, H ve arkadaşları, 1988 (Bkz s 20, Dipnot 5)


Çelikleri köklendirmek için topraksız karışımlar da oluşturulabilmektedir Nitekim hacim olarak bir kısım turba, üç kısım perlit ile iyi bir karışım oluşturu lur Bu konuda daha iyi bir karışım, hacim olarak iki kısım perlit, iki kısım kum ve bir kısım turba karışımıdır Aynı şekilde vermülit veya perlit de 1/1 oranında turba veya kum ile karıştırılarak kullanılabilir

Ancak bütün karışımlar çok homojen olarak hazırlanmalıdır

Bugün çeşitli bitki türleri tohumlarını çimlendirme, çeliklerini köklendirme ve köklenen bitkileri geliştirmek üzere tüpleme şeklindeki çeşitli üretme yöntem leri ve gelişme safhalarına göre değişik birçok karışık üretme ve yetiştirme ortam ları oluşturulmuş ve formüle edilmiştir Bunlar yetiştiricinin deneyimleri ve amaçlarına göre değişmekle beraber çok çeşitlidir

Hart man ve Kesti er köklenmiş çelikler ve genç fideleri geliştirmek için: bir veya iki kısım kum, bir kısım balçık toprağı, bir kısım torf, yosun veya toprak kompostu

Saksıda büyüyen anaçlar için: bir kısım kum, iki kısım balçık toprağı, bir kı sım torf yosunu veya toprak kompostu ve 1/2 kısım çiftlik gübresi,

Azelya ve Kamelya gibi en iyi olarak asit topraklarda büyüyen bitkiler için: iki kısım kum, iki kısım balçık toprağı, iki kısım turba yosunu, bir kısım yaprak kompostu ve 1/2 kısım yanmış gübre önermektedirler

"UC karışımı" adı ile Kaliforniya Üniversitesi'nin Bitki Patolojisi Bölümü de her zaman kolayca hazırlanabilen ve bir ön hazırlığı gerektirmeyen bir karı şım ortaya koymuştur Bu karışım ince kum ile torf yosunu veya turba toprağın dan oluşur Burda ince kum 05-005 mm çapında, içinde besin maddeleri ve kol-loidal kil parçacıkları içermeyen, inceliği dolayısıyla su tutma kapasitesi yüksek fakat yuvarlak ve homojen taneli olduğundan sıkışık bir yapı göstermeyen dere kumudur Tuzlu deniz kumu önerilmez Turba yosunu veya turba toprağı ise küçük parçalara ayrılmış olup su ve besin maddeleri tutma gücü yüksektir

Bu ince kum ve turba yosunu karışımı 1:1 oranında önerilir Ancak bu oran fidanlık kapları için üç kısım ince kum ve bir kısım turf yosunu şeklinde tavsiye edilmektedir Her iki halde de bu karışıma aşağıdaki karışımlardan birini içeren alkali bir gübre karışımı eklenir Beher m3 ince kum ve turba yosunu karışımına eklenecek bu alkali gübre karışımı ise:

Karışım kullanılmadan belirsiz bir zaman için muhafaza edilecekse 1 m3 in ce kum + torf karışımına 150'şer gram potasyum nitrat ve potasyum sülfat, 15 kg süper fosfat, 45 kg dolomit kireci, 15 kg kalsiyum karbonat şeklinde gübre karış-tırılın

Karışım hazırlandıktan sonra 1 hafta içinde kullanılacaksa ayni tertibe 15 kg boynuz ve tırmak veya kan unu eklenir ve aynı zamanda verilecek süper fosfat oranı ise beher 3 için 90 gr'a indirilir

Bir de John Innes Toprak Karışımı adı ile İngilizlerin John Innes Bahçe Bit kileri Enstitüsü 'nün bir karışımı söz konusu olup, bu karışım da çok tanınmıştır Bu karışım tohum ortamı olarak iki hacim balçık toprağı + 1 hacim turba yosu nu* 1 hacim temiz kum karışımının beher m3 'üne 1 kg süper fosfat ve 600 gr öğü tülmüş kireç taşı ilave edilerek hazırlanır

Bu karışım saksı toprağı olarak: 7 hacim balçıklı toprak + 3 hacim turba yo sunu veya turba + 2 kısım temiz dere kumu karışımının beher m3 'üne 500 gr öğü tülmüş kireç taşı ve 2,850 kg John Innes karışımı denilen (ağırlık olarak iki kısım öğürütülmüş boynuz ve tırnak unu, iki kısım kalsiyum fosfat ve bir kısım potasyum sülfat) karışımından oluşur

Bu karışım veya harç süs bitkileri yetiştiriciliğinde çok kullanılmaktadır

Karışık yetiştirme ortamları, yetiştirilen bitki türlerine göre büyük ölçüde de ğişir Bunları ayrı ayrı ilerde ele alacağız Ancak genel olarak ifade etmek gere kirse asit karakterli yetişme ortamı isteyen türlerde yaprak çürüntüsü, kestane top rağı ve torf oranlan daima yüksek tutulur Buna karşılık naturel topraklarda bu materyal karışıma çok daha az ölçülerde girer

Amerika'da kaplı fidan üretiminin merkezi olan California'da kap harcı ola rak kum + yosun + toprak ve destere tozu karışımı en yaygın şekilde kullanılmak tadır1

Saf ve karışık halde bütün üretme ve yetiştirme ortamı materyali üstü kapalı özel harç yerlerinde gölgede saklanmalıdır Her bir materyal için harç yerinde ay rı bir bölüm bulunmalı, kimyevi gübreler ayrı ayrı depolarda saklanmalıdır Bu harç depolama ünitesi, sterilizasyon yeri, harç hazırlama ünitesinin ve seranın he men yakınında konumlandırılmalıdır Harçta kullanılacak toprak dahi elenmiş ha zırlanmış şekilde harç yerinde bulunmalıdır Aksi halde hava şartlarından etkile nir, yağışlarda ise değiştirme ve sera çalışmalarını aksatır

îster saf, ister karışık olsun, kullanılan çeşitli kap ortamları, her şeyden evvel temini kolay, ucuz, hafif, elden geçirilme işlemi kolay, nakli ekonomik, hastalık ve ot tohumlarından ari, ekonomik ve üniform olarak öğütülebilme niteliğine sa hip olmalı ve gerek fiziki ve gerekse kimyevi niteliklerini kaybetmeden bir süre için depolanabilirle niteliği taşımalıdır