Kızılcık Üretimi Nasıl Yapılır Ekolojik Özellikleri Nelerdir

Kızılcık üretimi nasıl yapılır ekolojik özellikleri nelerdir


FİDAN ÜRETİMİ


Tohumla üretim:

Olgunlaşma öncesi veya olgunlaşma sonrası yabani ağaçlara ait meyvelerden çıkarılan tohumlar, doğrudan küçük saksılara veya tohum parsellerine ekilirler Bu şekilde elde edilen çöğürler, bir sonraki yaz aşıya gelirler

Çimlenmeyi uyarıcı işlemler yardımıyla çok sert olan tohum kabuğu yumuşatıldıktan sonra tohumlar katlamaya alınırlar Bu şekilde 18 ay sonra aşılamaya uygun çöğür elde edilir


Aşılama

Doğal ortamda bulunan yabani kızılcık ağaçları çiçeklenme öncesi ilkbaharda budanır Oluşan bir yaşlı sürgünlere T veya yongalı göz aşısı uygulanır

Tohumdan elde edilen veya dip sürgünlerinden elde edilen çöğürlerin aşılanması yoluyla kızılcık fidanları elde edilir

Çeşit değiştirme amacıyla da, budama ile oluşturulan sürgünlere göz aşısı yapılır

Bunun yanında, iki veya daha yaşlı dallara kalem aşısı yapılabilir


(T) göz aşısı Mayıs-Haziran aylarında sürgün ve Temmuz-Ağustos aylarında durgun aşı şeklinde uygulanır

Yonga aşı, T göz aşısına göre daha erken dönemlerde de yapılabilir Kızılcıkta yapılan aşılardan, zamanlamanın iyi yapılması ve tekniğine uyulması durumlarında çok iyi başarı elde edilir


Çelikle üretim


Yapraklanmanın başlangıcından sonra yeni sürgünlerin yaklaşık 30 cm olduğu dönemden başlayarak, yaprakların döküldüğü tarihe kadar uygulanabilen yeşil çelikle çoğaltmadan 3000 ppm Indol Butirik Asit (IBA) uygulaması ile iyi sonuç alınır

Yaprakların döküldüğü dönemden, çiçeklenme öncesine kadar olan dönemde alınan yapraksız çelikler ile, 5000 ppm IBA ile köklendirme yapılır


Daldırma ile üretim


Kızılcık, daldırma yöntemiyle de çoğaltılır Ancak bu yöntem ile istenilen sayıda fidan elde edilmesi güçtür Ayrıca, daldırma ile elde edilen fidanlar, geç meyveye yatarlar


EKOLOJİK İSTEKLERİ


Sıcaklık: Kızılcık meyveleri sıcakta çabuk olgunlaşır, irileşir, verim artar Soğuklara dayanıklıdır Ortam sıcaklığının minimum -37oC olduğu yerlerde zarar görmez Bunun yanında, gölgeli yerlerden de hoşlanır, çok aşırı sıcaklardan olumsuz etkilenir


Su: Kızılcık yetiştiriciliğinde su, en belirgin ve sınırlayıcı faktördür Mutlaka su ister Taban suyuna orta derecede dayanıklıdır Aşırı yağış, çiçeklenme ve hasat zamanını olumsuz etkiler Nemli yerlerde meyve kalitesi artar


Toprak: Toprak bakımından fazla seçici değildir Orta bünyeli, derin ve geçirgen topraklarda daha iyi gelişir ve iyi meyve verir Kireçli topraklara dayanıklı, tuza az toleranslıdır Toprak PH'sının 64-74 olduğu yerlerde iyi sonuç verir Deniz seviyesinden yükseltisi 0-80-160 m; 300-500 m; 700-1200 m olan kuşaklarda yetişir En iyi sonuç ilk iki kuşakta olmakla birlikte 700-1200 m yükseltilerdeki özel alanlarda da rahatlıkla yetişebilir


BAHÇE TESİSİ


Toprak hazırlığı: Kızılcık bahçesi tesis edilecek olan yerdeki toprak analiz edilerek toprağın bitki besin maddesi ihtiyaçları belirlenir Dikim öncesi toprak hazırlıkları yapılır


Dikim: Daha fazla verim almak ve hasat periyodunu genişletmek amacıyla, birden fazla çeşitle bahçe kurulması önerilir Çeşitlerin büyüme özellikleri ve arazi yapısı dikkate alınarak, dikim mesafeleri 4x4 m, 5x5 m, 6x6 m olarak belirlenir


KÜLTÜREL İŞLEMLER


Budama: Budama, yaprakların dökülmesi ile çiçeklenme arasındaki dönemde yapılır Ayrıca hasat sonrası kırılan dalların alınması, sürgünlerin seyreltilmesi amacıyla da budama yapılabilir Budamada meyve tomurcuklarının önceden görülebilmesi, budama için büyük bir kolaylık sağlar


Budama ile ağacın gelişmesine en uygun şekil oluşturulur Ağaç gençleşir Budama ile meyve irileşir ve kalite artar


Dikim budaması dikimden sonra, ağacın toprak seviyesinden 50-70 cm'den tepe vurma şeklinde uygulanır

Kızılcık rahatlıkla her türlü budamaya çok iyi tepki göstermekle birlikte, şekil budaması olarak kızılcığa modifiye lider formu önerilir Bunun için lider dal ile birlikte 5-7 ana dal seçilir, ana dallar üzerinde yardımcı dallar oluşturulur


Verim budaması, güneşlenmenin dengelenmesi, meyvenin ağacın her tarafına dağılması, gerektiğinde meyve seyreltmesi amacıyla yapılır Bu arada çeşitli nedenlerden dolayı oluşan obur dallarda uç alma işlemi yapılarak, bu dallar 2-3 yıl içinde verimli hale getirilir

Daha önce de söylendiği gibi, kızılcık kendini yenileyen bir meyvedir Yaşlı ve verimden düşmüş ağaçlar, gençleştirme budaması yardımıyla gençleştirilir


Uygulama:

• Ana dal düzeyinde gençleştirme

• Gövde düzeyinde gençleştirme şeklinde yapılır


Sulama: Kızılcık yetiştiriciliğini sınırlandıran en önemli faktör sudur Bu nedenle sulama çok önemlidir Kurak ve susuz yıllarda meyve küçük kalır, verim ve kalite azalır Sulama ile meyve iriliği artar, verim ve kalite yükselir


Gübreleme: Yapılacak toprak ve yaprak analizlerine göre gübrelemeden çok olumlu sonuçlar alınır Genel olarak, organik gübreler dekara 2-3 ton hesabıyla 3-4 yılda bir verilir Azot dekara 15-20 kg, fosfor 30-35 kg ve potasyum ise 10-12 kg hesabıyla verilir


Tarımsal Mücadele: Doğal olarak yetişen kızılcıklarda herhangi bir hastalık görülmemesine karşın, ticari olarak kızılcık yetiştiriciliğinin yapıldığı özellikle nemli yörelerde ve aşırı yağışlar sonrası botritis, antraknoz gibi hastalıklar etkili olabilmektedir Bunlara karşı bakırlı preparatlar ile fungusit uygulamaları iyi sonuç verir Orman ile sınır yerlerde ve ormandan açılan arazilerde tesis edilen yerlerde kök çürüklüğü zararı görülmüştür Kızılcığın yetiştirildiği alanlarda diğer meyvelerde görülen meyve sineği, kabuklu bit gibi zararlılar kızılcıkta görülmüştür Ancak önemli derecede zarara yol açmamışlardır


Hasat: Kızılcık ağaçlarının bulundukları yükselti ve iklime bağlı olarak hasat Temmuz ortasından Ekim ayı başlarına kadar devam eder Bir ağaçta bulunan meyveler aynı anda olgunlaşmaz Bu nedenle 2-3 defada hasat yapılır Ayrıca, kızılcık meyveleri hasattan sonra olgunlaşmaya devam eder Olgunluk ilerledikçe irilik, meyvede şeker oranı artar, C vitamini ve sertlik azalır Bu özellikten yararlanabilmek için meyvelerde renklenme başladığı zaman hasat yapılarak, pazara ulaşma anında tam olgunlaşma sağlanır; zararlanma oranı düşer Hasat edilen meyveler en fazla 5 kilogramlık plastik veya karton ambalajlar ya da en iyisi 1-2 kilogramlık plastik kaplara konularak taşınmalıdır Bu şekilde kayıplar azaltılmış, ürünün albenisi artırılmış olur