Çeltik Pirinç - Pirinç Nedir - Pirinç Yetiştiriciliği

Çeltik (Pirinç) - Çeltik Nedir - Çeltik Yetiştiriciliği

Pirinç başlıca, 45° kuzey, 35° güney enlemleri arasında kalan tropik, astropik ve ılıman bölgelerde yetiştirilir Pirinç tarımında sulu ve kuru olmak üzere iki yöntemden yararlanılır Yaygın olarak kullanılan sulu yöntemde ürün suyun içinde yetiştirilir Bu yüzden akarsu ve göl kıyılarındaki alüvyonlu, düz topraklar yeğlenir Oysa bazı yüksek yerlerde, aynı öbür tahıllar gibi, suda bekletilmeksizin doğ rudan toprağa ekilen pirinç çeşitleri de vardır


Pirinç, birbirinden alçak setlerle ayrılan içi su dolu bölmelerde yetiştirilir "Tava" denen bu bölmeler yakındaki akarsulardan arklarla akıtılan suyla doldurulur Önceden özel ça murlu yataklarda çimlendirilen pirinç fideleri ortalama 15 cm uzunluğa eriştiğinde asıl yerlerine, yani tavalara dikilir Fideler bol su ve güneşin etkisiyle hızla büyüyüp gelişir Bu süreç içinde ara sıra tavaların suyu boşaltıla rak yabani otlar temizlenir Pirinç tarımı nı tehdit eden en önemli öğelerin başında kuraklık, yabani otlar, kuşlar ve böcekler gelir

Pirinç yaklaşık 6-9 aylık bir süre sonunda, yaprakları sararmaya başladığında hasat edi lir Hasat, tavaların suyu boşaltılıp toprak kuruduktan sonra yapılır Tarlada kalan sap lar genellikle mandalara yedirilir Pirinç tarı mı ABD gibi bazı ülkelerde makinelerle yapılıyorsa da, aslında pek çok bölgede genel likle insan gücüne dayanır

Pirincin Kullanımı

Dünyada üretilen pirincin büyük bölümü doğrudan yiyecek olarak tüketilir Ama, ta nelerin kavuzları yenmeden önce çıkarılır; bu işlem azgelişmiş kırsal bölgelerde genellikle havana benzer çukur kaplann içinde tokmak larla dövülerek, gelişmiş ülkelerde ise maki nelerle yapılır Makineyle temizlenen pirinç lerde kavuzlar tümüyle alınıp taneler bembe yaz, parlak bir hale gelir Öbür ilkel yöntem de ise pirinç tanelerinin üstünde kısmen kavuz artıkları kalır Daha çok tanelerin görünümünü düzeltmek amacıyla yapılan bu işlemler aslında ürünün besleyici değerini yitirmesine neden olur Çünkü pirinç taneleri nin dış katmanları insan sağlığı için çok gerekli bir madde olan Bı vitaminince (tiyamin) zengindir Nitekim, te mel besini pirinç olan azgelişmiş bölgelerde, kaba temizlenmiş pirinç insanların Bı vitami nini alabilecekleri tek kaynaktır Bu yüzden, uzunca bir süre kaba temizlenmiş pirinç yeri ne, kavuzları tümüyle çıkarılmış, parlatılmış pirinçle beslendiklerinde, Bı vitamini yoklu ğundan kaynaklanan beriberi denen bir hasta lığa yakalanırlar

Pirinç taneleri öğütülerek un ve nişasta da elde edilir Pirinç unundan yapılan hamur maya tutmadığı, yani kabarmadığı için ekmek yapımında kullanılmaz Ama gene de As ya'nın doğusundaki bazı bölgelerde pirinç unundan gözleme gibi bazı yassı hamur ürünleri yapılır Pirinç unu ve nişastası en çok sütlü tatlı yapımında ve pastacılıkta kullanılır


Japonya'da pirinçten mayalandırılarak saki denen bir çeşit bira yapılır Çin ve Hindistan' da da buna benzer alkollü içkiler hazırlanır Pirinç haşatından sonra arta kalan saplar, pirinç kepeği ve tanelerin parlatılmasından kalan un hayvanlara yedirilir Ayrıca, sapla rından şapka, yer yaygısı, çanta ve ayakkabı gibi bazı hasır eşya yapılır Pirinç köklerinin yakılmasıyla elde edilen küller ise pirinç tarlalarının toprağına gübre olarak katılır "Pirinç kâğıdı" denen bir çeşit kâğıdın yapıldığı bitkinin ise pirinçle hiçbir ilgisi yok tur

Türkiye'de pirinç tarımının büyük bölümü Marmara, Karadeniz ve Ege bölgelerinde yapılır Pirinç ekimi yapılan 53 bin hektarlık alandan alınan ürün 165 bin tondur; bu üretimde en büyük pay Edirne ilinindir Edirne'yi Çorum, Samsun, Sinop İzmir, Ma nisa, Balıkesir ve Kastamonu izler

Pirincin İşlenmesi ve Yan Ürünleri

Pirinç kabuğu: Pirinç tanesini içine alan dış kaplama veya kabuk tabakası Kabuk yenilmez

Pirinç kepeği: Pirincin üst tabakası Tahıllarda, karışımlarda ve vitamin konsantrelerinde bir bileşendir ve pirinç kepeğinin gıda kalitesinde olmayan cinsleri hayvan yemlerinde kullanılır

Pirinç kepeği yağı: Pirinç kepeğinden çıkartılan yüksek kaliteli bir yemeklik yağdır


Kırık taneler: Bir tam tanenin dörtte üçünden küçük olan pirinç taneleri Pirinç unu yapımında ve evcil hayvan mamalarında kullanılır

Pirinç unu: Öğütülmüş kabuksuz veya esmer pirinçtir Alerjenik değildir ve bu da onu, glütene ve buğday unu ürünlerine karşı alerjisi bulunanlar için bir buğday alternatifi olarak çok değerli hale getirir Pirinç hamuru, cips ve başka aperatif yiyecekler ve kahvaltı amaçlı tahıl ürünleri üretilmek üzere tabaka haline getirilebilir


Pirinç Çeşitleri

Uzun taneli pirinç: Uzunluğu eninin 4 veya 5 katı olan uzun ve ince taneler Pişirildiğinde tane tane, hafif ve yumuşak olur

Orta boy taneli pirinç: Uzunluğu eninin 2 veya 3 katı olan, uzun taneli pirinçten daha kısa ve geniş taneler Pişirilmiş taneler daha nemli ve yumuşak olur ve uzun taneli pirince göre birbirine yapışma eğilimi daha fazladır

Kısa taneli pirinç: Kısa, tombul, hemen hemen yuvarlak olan tanelerdir

Aromatik pirinç: Kavrulmuş fındık veya patlamış mısıra benzer bir doğal aroması ve tadı vardır En yaygın yerli aromatik pirinçler basmati, jasmine ve della'dır

Tatlı pirinç: Kısa, tombul, opak taneli pirinç Pişirildiğinde pirinç şeklini kaybeder ve çok yapışkan ve glütenli olur


Amerikan pirinci

17 yy'da bir Hollanda gemisinin kaptanı, Güney Caroline Valisine, gemisinde yaptıkları onarıma karşılık teşekkür etmek için kargo olarak taşıdığı pirinç tohumlarından bir kısmını verdi Bu birkaç tohumun bugün bildiğimiz Amerikan pirinç endüstrisini kurduğu söylenir Tayland, Hindistan ve Vietnam'dan gelen pirinçlerle birlikte Amerika'nın pirinç üretimi dünya pazarında lider konumuna geldi

Bugün bile Amerikan pirinci Amerikan keşif ruhundan kar sağlamaktadır Örneğin, 50 yıl önce endüstriyel pişirme prosesi ABD, de geliştirildi Bu buhar basıncı prosesinin bir sonucu olarak kabuklu pirinç tanelerinin dış tabakalarındaki besinlerin çoğunluğu pirinç tanesi içinde korunmaktadır Ayrıca, haşlamanın bir sonucu olarak, pişirme özellikleri yanısıra yiyecek firması için onu mükemmel bir ürün haline getiren başka bir kalite özelliği de önemli ölçüde geliştirildi Haşlanmış Amerikan pirinci (kolay pişer) çiğ halde sarı olmasına rağmen pişirildiğinde beyazlaşır Yapışmaz ve tane tane kalır

Dünya Pirinç Üretimi




Çeltik daha ziyade tropikal ve suptropikal iklim şartlarında, güney ve güneydoğu Asya ile Afrika'da yaygın olarak yetiştirilir

Mineraller ve Vitaminler

100 gr pişirilmemiş haşlanmış pirinçte mineral ve vitaminler şöyledir:

Sodyum 5,000 mg

Potasyum 120,000mg

Kalsiyum 60,000 mg

Magnezyum 31,000 mg

Demir 1,500 mg

Fosfor 136,000mg

E vitamini 0,130 mg

B1 vitamini 0,100 mg

B2 vitamini 0,070 mg