Dut Meyvesi

Dut ağacı nasıl yetişir - Dutun kullanım alanları nelerdir - Dut hakkında - dut meyvesi hakkında
Dut

Şerbetli küçük salkımlar

Pestil yapımından pekmeze, rakıdan sirkeye kültürümüzün her aşamasında sessiz sedasız yer edinen, gövdesiyle saz olup yanık türkülerde dile gelen, yaprağıyla çaya hayat veren dut meyvesi hele bir de şerbette cömertse tadına doyum olmaz…


Akı, karası, kırmızı-moru, belli başlı üç çeşidiyle mayıs-haziran-temmuz aylarında tezgahlarda boy göstermeye başlar lezzetli, bir o kadar şerbetli dutlar

Ömrü kısa, saklama koşulları özen isteyen bu narin meyve gövdesiyle saz olup türkülerde dile gelirken, yaprağıyla da sağlık çaylarına hayat verir

12 yüzyıldan itibaren sessiz sedasız Anadolu insanına hizmet veren dutun gelin coğrafi haritasına bir göz atalım; akdutun Çin, karadutun İran, kırmızımor dutun ise Kuzey Amerika kökenli olduğu anlaşılıyor araştırmalardan

12 ayrı türü olmasına karşın yaygın olarak saydığımız üç çeşidi biliniyor Ülkemizde hemen her ilde yetişse de bir zamanlar ipekböcekçiliğinin merkezi olan Bursa ve Bilecik'te daha çok rastlıyoruz dut ağaçlarına Eskiden bahçesinde dut ağacı olanlar bilir; dut mevsimi gelince iki kişi dut ağacının altında çarşafın uçlarından tutar, ağacın tepesinde bir kişi ağacı silkeler ve olgun dutlar birer ikişer çarşafa dökülmeye başlardı "Dut silkme" veya "dut sallama" adı verilen bu işlem, güneşin daha az etkili olduğu sabah ve akşam saatlerinde gerçekleşirdi Sonrasında, ezilmeyi önlemek için kocaman sinilere dökülürdü nazenin dutlar Büyük küçük bütün ev halkı, konukomşu afiyetle paylaşırdı lezzetli mi lezzetli dutları


Araştırmacı-yazar Murat Belge; "Çocukluğumun İstanbul'unda her evin bahçesinde bir dut ağacı olurdu Arada bir sedyeyle adamlar 'eyi dut!' diye dolaşırdı, ama biz zaten bahçelerde yiyeceğimizi yemiş olurduk Eski İstanbullu olarak alışmışım, dutu ve istavriti parayla alamıyorum Bunları insan kendi temin eder, satın almaz ki!" diyor Tarih Boyunca Yemek Kültürü adlı kitabında


Kullanım Alanları :

Dutun lezzet coğrafyasına baktığımızda ise bu meyve, kek, pasta, pekmez, sucuk, şurup, rakı, sirke, reçel, votka yapımında kullanılarak değerlendiriliyor Kuru dut öğütülüp veya blenderden geçirilip kıyılmış cevizle karıştırılıyor ve Anadolu'da kışlık yiyecek olarak kilerdeki yerini alıyor Dut ağacının yaprağından da yararlanılıyor Malzeme olarak asma yaprağı harcına yakın bir iç hazırlanıp dut yaprağına sarılıyor Pişirildikten sonra afiyetle yeniliyor