Ağa Buda Genel Bilgiler

Budama Hakkında - Budama Nasıl Yapılır - Budamanın Faydaları




BUDAMA HAKKINDA GENEL BİLGİ


Almanca;Ausholzen, Ausästen, Beschneiden , Fransızca; Taille, emendage, İngilizce; Pruning, lopping, trimming

Ağaçların düzenli ve kuvvetli bir taç (dal ve yaprak) meydana getirebilmeleri, verim çağlarında daha uzun zaman kalabilmeleri, kuvvetten düşmeye başlamış ağaçların yeniden kuvvetlenebilmeleri ve yüksek kaliteli ürün verebilmeleri gâyesiyle yapılan işe budama denir


Odunlaşmış bitkilerde kırık, ezik, hastalık, sık ve eğri büyümekte olan dallar budanarak ağaçlara düzgün şekiller verilir Meyve ağaçlarında kaliteli çiçek açmasını ve meyve alınmasını etkiler Bahçelerdeki süs ağaç ve çalılarının budama ile şekilleri ve güzellikleri muhâfaza edilir


Genç meyve ağaçları, taçsız olarak düz bir fidan hâlinde dikilir İlk yıllar, gövdeden çıkan yan dallara dokunulmaz Sadece, kök boğazından çıkan sürgünler temizlenir Ağaç çeşidine göre; şeftali ve kayısılarda ikinci, elma ve armutlarda ise üçüncü yıl şekil verme budaması yapılır Meyve ağaçlarının alçak boylu ve kısa dallı olmaları erken ve bol meyve verimini etkiler Dallar enliliğine büyümeli (uzayıp gitmemeli)dir Alçak boylu meyve ağaçlarında bakım ve meyve toplama kolay olur Budama ile terbiye edilmiş meyve ağaçları; alçak yapılı, 3-5 ana dallı, tacın alt tarafı bol yapraklı ve meyve dallı olur


Gençleştirme budaması, ağaçlarda yeniden kuvvetle sürgünler meydana getirerek yeni bir taç teşkil edilmesi için yapılır Böylece, ağaçta verim yeniden arttırılacağı gibi, meyvelerin de kaliteleri yükseltilmiş olur İhtiyarlamış ve ölmeye yüz tutmuş ağaçlarda gençleştirme budaması yapılmaz Gençleştirmede meyve türlerinin budamaya karşı dayanma dereceleri de göz önünde bulundurulur Zeytin ağacı budamaya karşı en fazla dayanıklı olandır Bunu dayanma derecelerine göre; armut, erik, elma, şeftali, kayısı, dut ve kiraz ağaçları sırayla takip eder


Gençleştirme budamasında, ilk olarak kurumuş, sıklaşmış ve birbirine binmiş dallar kesilir Geri kalan dallarda, kısaltma budaması yapılarak, ağacın tacı küçültülmüş ve yeniden kuvvetli sürgünlerin teşekkülü temin edilmiş olur Bâzı ağaçlarda, budama yapılması netîcesi olarak, çift katlı bir taç teşekkül eder Böyle ağaçlarda, üst taç atıldıktan sonra, zayıflamış olan alt taç dallarında da kısa budama yapılarak, ağaçta kuvvetli ve dengeli bir taç meydana getirilir


Düzgün bir taç budaması yapıldıktan sonra, iyi bir toprak işlemesi, sulama ve gübreleme ile yeter miktarda meyve dal ve dalcıklarının meydana gelmesine yardımcı olunmalıdır


Ağaçlarda genç dallar, budama makası veya serpet (bağ bıçağı) ile budanır Genç dallar kesilirken, bir odun gözün tam üstünden, tırnak bırakmayacak ve düz bir şekilde kesilir Budamada tırnak bırakmamak esastır Tırnak bırakılırsa bu zamanla kurur Yaşlı dallar, dalın alt tarafından yarılmamasına dikkat ederek, mutlaka testere ile kesilmelidir Testere ile kesim bittikten sonra, yara yeri keskin bir serpetle perdahlanır Perdahlanan yaralar aşı mâcunu ile sıvanır Perdahlanan ve aşı mâcunu ile sıvanan yaralar çabuk kapanır


Budamanın kış ve yaz budaması olmak üzere iki zamânı vardır: Kış budaması: Ağaçların dinlenme devresinde yapılan budamadır Soğuk yapmayan yerlerde kış budamasına bütün kış devâm edilebilirKışları sert geçen yerlerde, şiddetli soğukların geçmesi beklenmelidir Böyle yerlerde, gözler uyanmadan evvel, şubat sonları ile mart başlarında yapılabilir


Yaz budaması: Kış budamasından sonra, ağaçların yaşlı kısımlarında budanan yerlerin kenarlarından, lüzumsuz sürgünler çıkabilir Yaz başlarında bu lüzumsuz sürgünleri kesmek veya kısaltmak îcâb eder Bu sûretle ağaçlarda kuvvet israfı önlenmiş olur


Şeftâli ve asmalarda, gözler uyanmadan önce ilkbahar başlangıcında budama yapılır