07-26-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Çiçekli Ve Çiçeksiz Bitkiler
Çiçekli ve Çiçeksiz Bitkilerin ÖzellikleriDoğada bilinen canlı çeşitlerinin 500 000 kadarını oluşturan bitkiler, ökaryot ve çok hücreli canlılardır Hücreleri arasında gelişmiş bir organizasyon ve iş birliği vardır
Yeşil bitkilerin en önemli özellikleri, karbondioksit, su ve mineral gibi inorganik maddelerden organik maddeleri sentezleyebilmelendir Bir başka deyişle canlıların doğrudan enerji kaynağı olarak kullanmadıkları ışık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürüp depolayabilirler
Bitkiler Çiçeksiz Bitkiler (Tohumsuz Bitkiler) ve Çiçekli Bitkiler (Tohumlu Bitkiler) olarak ikiye ayrılır Çiçeksiz bitkiler kendi içinde a) Damarsız Çiçeksiz Bitkiler (kara yosunları) b) Damarlı çiçeksiz bitkiler (eğrelti otu) olarak ikiye ayrılır Çiçekli bitkiler de a) Açık tohumlu bitkiler (Kozalaklı bitkiler) b) Kapalı Tohumlu Bitkiler şeklinde ikiye ayrılır Kapalı tohumlu bitkiler de a) Tek çenekli bitkiler b) Çift çenekli bitkiler şeklinde gruplandırılır
Çiçeksiz Bitkiler - Tohumsuz BitkilerÇiçek ve tohum oluşturmazlar Üremeleri eşeysiz veya eşeyli üremenin birbirini takip ettiği döl almaşı (metagenez) şeklinde olur Kara yosunları ve eğrelti otları çiçeksiz bitkilerin ençok bilinen gruplarıdır Bu iki gruptan başka Ciğer otları, Kibrit otları ve At kuyrukları da vardır
a) Kara Yosunları: İletim demetleri yoktur Nemli yerlerde yaşarlar Döl almasıyla eşeyli ürerler Gerçek yapraklar olmayıp yaprağımsı yapıları vardır
b) Eğrelti Otları: Gerçek kök ve yaprakları yoktur İletim demetleri vardır Yapraklar yer altı gövdelerine dönüşmüştür
Çiçekli Bitkiler - Tohumlu Bitkilerin ÖzellikleriÜreme organları çiçeklerdir Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır İletim demetleri gelişmiştir Tohumlu bitkilerde genel olarak eşeyli üreme hakim olsa da eşeysiz üreme çeşitlerinden olan vejetatif çoğalma hemen hemen tüm türlerde görülür Bu özellik seracılıkta, çiçekçilikte ve hatta ziraatta birçok önemli bitkinin çoğaltılmasında kullanılmaktadır Tohumlu bitkiler iki alt bölüme ayrılır
a) Açık Tohumlular: Kozalaklı bitkiler olarak da bilinirler Her zaman yeşil, çoğu iğne yapraklı, ağaç ve çalılardan meydana gelen, çok yıllık bitkilerdir Otsu formu yoktur Tohum taslakları ovaryum tarafından örtülmemiştir Tohum meyve içinde değil, kozalak yapraklarının altında açıkta bulunur Bu nedenle açık tohumlu bitkiler olarak adlandırılmışlardır Gerçek çiçek ve tohum taslakları yoktur Erkek ve dişi organ genellikle farklı çiçeklerde bulunur Çenek sayısı değişkendir Çam, ardıç, ladin, göknar ve sedir ağacı bu grubun bilinen örneklerindendir
Açık tohumlu bitkiler odun boruları (ksilem) ve soymuk borularından (floem) oluşan vasküler sisteme sahiptirler Odun yapıları gövdede bir daire üzerine dizilmiş açık kollateral iletim demetleri içerir Bu nedenle de ikincil kalınlaşma gösterirler Açık tohumlularda polen üretimi oldukça fazla olup, her bir erkek kozalak birkaç milyon polen üretebilir Bazı türlerin polenlerinde, polenin rüzgarla uçmasını sağlayan 2-3 hava keseciği bulunabilir Dişi kozalak genelde erkek kozalağa benzer Bir eksen üzerinde sarmal dizilmiş makrosporofillerden oluşmuştur Her bir makrosporofılin üst kısmında iki tohum taslağı bulunur Tohum taslaklarında da makrosporangiyumlar yer alır
Tozlaşmaları genelde rüzgarla olur Tohumların olgunlaşma süreleri 1-3 yıl arasındadır Günümüzde 600 ile 1000 türle temsil edilmektedirler
b) Kapalı Tohumlular: Kapalı tohumluların gerçek çiçek ve tohum taslakları vardır Tohum taslakları ve tohumları meyve ile örtülü olduğundan kapalı tohumlu bitkiler olarak adlandırılırlar Sayıları 250 bine yakın türden oluşur Meşe, kayın, gürgen, karaağaç gibi yapraklı ağaçlar ve bütün meyve ağaçları bu gruba dahildir Odunsu ve otsu çeşitleri vardır Çok yıllık olanların bazıları kışın yaprağını döker, bazıları dökmez Çenek sayısına göre tek çenekli ve çift çenekti olmak üzere ikiye ayrılırlar
Tek Çenekliler - MonokotiledonlarTohumlarında tek çenek bulunur Çoğu bir yıllık otsu bitkilerdir Buğday, mısır, lale, muz, soğan, hurma, orkide ve bir çok ot türü bu sınıf içinde yer alır Hiç birinin gövdesinde kambiyum bulunmaz Bunun için boyları uzun, gövdeleri incedir Yapraklan genellikle ince, uzun ve paralel damarlı, kökleri saçak köktür İletim demetleri gövdede düzensiz dağılmıştır
Çift Çenekliler - DikotiledonlarTohumlarında çift çenek vardır Gövdelerinde kambiyum halkaları bulunur Bu sayede iletim demetleri gövdeye düzenli olarak dizilmiştir Yaprakları ağsı damarlı çok yıllık odunsu bitkilerdir Bu sınıfa örnek olarak Baklagiller, Gülgiller, Kabakgiller, Asmagiller gibi bir çok takım örnek verilebilir Bezelye, badem, ceviz, elma, domates, ayçiçeği, gül gibi bitkiler çift çenekli bitkilerdendir
alıntı
|
|
|