07-26-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bayır Turpu
Bayır Turpu Hangi Hastalıklarda Kullanılır - Bayır Turpu Hakkında - Bayır Turpu Faydaları - Bayır Turpu Yetiştiriciliği
(Armoracia rusticana yada Cochlearia armoraica)
Turpgiller familyasındandır Diğer adları acırga, eşek turpu, kara turp, yaban turpu, yabani kaşkotu 50-150 cm boylarında, yumru köklü, çok yıllık, kültürü yapılan bir bitkidir Ezilip yaralandığında yakıcı bir koku yayan, ucu sivri, yumurtamsı, ince dişli kenarlı, dalgalı, boyları bazen bir metreye yaklaşan, saplı,iri yaprakları vardır Haziran-temmuz aylarında yaprak koltuklarında beyaz yada bazen mavi salkımlar halinde çiçekler açar
Anayurdu Akdeniz çevresi olmakla beraber, ılıman iklime sahip bütün bölgelerde, Avrupa’da, ABDde ve ülkemizde üretimi yapılır
Üretim tohumladır ama kökleri bölünerek yada kökten alınan kalemdede yapılabilir
Antik bir oyunda bayırturpuyla ilgili şöyle bir cümle geçer:”turpun değeri kurşunla, pancarın değeri gümüşle, bayırturpunun değeri altınla ölçülür ”Bayır turpu musevilerin geleneksel acılı bitkilerindendir
Sonbaharda topraktan çıkarılın yumru köklerin dışı sarımsı içi beyaz ve etlidir
Genel olarak taze yada salamuraya yatırılmış kökü kullanılır Tazesi rendelenerek kurutulmuşuda ender olarak toz halinde Bu kök kendi halindeyken kokmaz, ama kesilir yada çizilirse, keskin, ve çok güçlü,göz yaşartıcı, düzensiz bir koku salgılar 10-20 dakika sonra bu koku yok olur
Çiğken keskin lezzetli ve hafif acı yaprakları salatalara girer Sebze olarak pişirildiğinde acılık azalır,hatta kalmaz Bayırturpu günümüzde yemeklere , salatalara eklenerek kullanılır Yağlı yemeklerin sindirimini kolaylaştırır Dana rosto ile bayırturpu sosu iyi gider
Yumru kökün bileşiminde glikozit, sinigrin, hardal yağı, C vitamini ve kalsiyum, sodyum,magnezyum gibi mineraller bulunur İştah açıcı,sindirim kolaylaştırıcı,idrar,gaz ve balgam söktürücü,idrar yolları rahatsızlıklarını iyileştirici, mikrop öldürücü,soğuk algınlığını giderici ve hafif ishal edici etkileri vardır
Eklem ağrıları içinde çiçekli yapraklar ağrıyan yere lapa olarak uygulanır Rendelenmiş bayırturpu romatizma ağrılarıyla çeşitli cilt rahatsızlıklarına iyi gelir
Sirkesi istah açar Bu sirkeyi elde etmek için 5 yemek kaşığı rendelenmiş taze bayırturpu 1 şişe sirke içine katılır ve iki hafta bekletilir Sonra günde iki-üç kaşık içilmesi iştah açmanın yanında ,sindirimide kolaylaştırır
Dikkat bayırturpunu hamile hanımlarla böbrek sorunu olanlar fazla kullanmamalıdır
|
|
|