Bitkilerde Yaprak

yaprak nedir - yaprak nasıl oluşur - yaprağın görevleri - yaprağın özellikleri - bitkilerde solunumYaprak, bitkilerde fotosentez, transprasyon ve Solunumun gerçekleştiği temel organlardır Gövde ve yan dalların üzerindeki boğumlardan çıkan ve büyümesi sınırlı olan yapılardır Yaprak türleri Yaprak türleri Genel olarak yaprak geniş, yassı, yeşildir Aya, sap, taban’dan oluşan 3 kısımdır Aya, yüzeydir ve iğne, ipliksi, eliptik, yumurtamsı, böbreksi şekillerde olur, kenarları düz, kenarlı, dişli, testereli, loplu, dalgalıdır Ortasında bir anadamar ve buna bağlı yandamarlar vardır Çıplak veya tüylüdür Sap, ayayı sürgüne bağlar Kısa, ince, kalın, uzun, tüylü, kaşeli olur Sapsız yaprak da vardır Taban, ayanın sapa bağlandığı yerdir


Simetrik veya asimetriktir Yaprak tepesi sivri, küt, yuvarlak olur Basit yaprak, bir sap üzerinde tek olandır bileşik yaprakta ise aya parçalıdır, ayrı bölümlere ayrılmıştır yapraklar, sürgüne bağlanma şekline göre, her noktada bir çift olarak karşılıklı, üç ve daha fazla ise çevrel, her noktada iki sıra boyunca tek olursa almaşlı denir


Aya sayısı Bileşik yaprakTek bir ayası bulunanlara basit yaprak, iki ya da daha çok ayadan, başka bir deyişle yaprakçıklardan oluşanlara ise bileşik yaprak denir Yaprak ayalarının kenarı düz, dişli oymalı ya da dalgalı yapıda olabilir


Damarlanma sistemi Basit Damarlanma Bir tek damarın bulunduğu damarlanma biçimidir Paralel Damarlanma Boyuna ve enine oluşan damarlanma biçimidir Ağsı Damarlanma Ana ve orta damarların belli olmadığı ağ yapısında gelişen damarlanma biçimidir Dikotom DamarlanmaYan kolların çatal şeklinde ayrılmasıyla oluşurBöyle damarlanmaya bazı eğreltilerde ve gymnospermoe lerde rastlanır Adianthum, ginkgo için tipiktir


Yaprak dizilişi En yaygın diziliş biçimi olarak alm aşık, sarmal, karşılıklı, karşılıklı çapraz ya da çevrel dizilişe rastlanır Yaprağın anatomik yapısı Yaprağın anatomisi Epidermis tabakası yapraklar tipik olarak üç ana dokudan oluşur Üstderi epidermis, mezofil ve iletimdoku


Yaprağın hem alt hem de üst yüzeyini kaplayan üstderi epidermis tek sıralı bir hücre katmanı halindeki koruyucu bir dokudur Üstderi hücrelerin dış çeperleri kütikula denen ince, mumsu bir maddeyle örtülüdür Mumsu kütikula su geçirmezdir, böylece yaprak yüzeyinden olacak su kaybını minimum seviyeye indirir Kütikula, yaprağın üst yüzeyinde genelde daha kalındır, bu nedenle yaprakların üst yüzeyi alt yüzeyine oranla daha parlak gözükür Üstderi hücreleri arasında yaprağın atmosferle gaz alışverişini sağlayan gözenekler bulunur


Bu gözeneklere stoma adı verilir Karbondioksit ile oksijen’in bitkiye girişini sağlarken, su buhar ının da dışarı atılmasını sağlar Her stoma bir çift kilit hücreyle çevrilmiştir ki bunlar bitkideki su basıncına göre stomanın aralığın-gözeneğin büyüklüğünü ayarlarlar güneş ışığına daha çok maruz kalan üst yüzeyden su kaybının önlenmesi için yaprağın üst yüzeyinde alt yüzeyine oranla çok daha az stoma gözenek bulunur


Yaprağın iç katmanı olan mezofil bölümü klorofilce zengin, sık hücre dizileri halindeki palizat özek dokusu ile hücreleri arasında geniş boşluklar bulunan sünger özekdokusunu kapsar Üst yüzeye, böylece de ışığa, daha yakında bulunan palizat özek doku hücreleri bulundurdukları yoğun klorofil oranı ile fotosentezin en yoğun yer aldığı hücrelerdir Sünger özekdoku ise bulundurduğu geniş boşluklar ile gaz alış verişinde büyük bir rol oynar Aralarında bulunan bu hava boşlukları mezofil katmanı ile yaprağın alt yüzeyindeki gözenekler stomata arasında gaz alış verişinin verimli olması için bir bağlantı oluşturur


iletim dokularda vasküler sistem, vasküler doku damarları oluşturur bitki içindeki madde alış verişinde görev alan doku çeşididir Ksilem odun borusu ve floem soymuk borusu diye ikiye ayrılır Ksilem inorganik maddelerin su ve mineraller gibi iletimini sağlarken, floem organik maddelerin fotosentez sonucu oluşan besin maddeleri gibi iletimini sağlar Ksilem cansız hücrelerden oluşurken, floem canlı hücrelerden oluşur


alıntı