Venezuela Tarihi

Venezuela 1498de Chistophes Colombus (Kristof Kolomp) tarafından keşfedilinceye kadar, ülke nüfusunu Carib yerlileri meydana getiriyordu İspanyollar için Venezuelanın fethi, yerlilerin şiddetli mukavemet göstermeleri sebepiyle zor ve yavaş oldu Ülkede birçok kasaba kuruldu Caracas 1567de kurularak 1577de başşehir oldu

Venezuela, İspanya İmparatorluğunun nispeten önemsiz bir parçası kabul edildiğinden diğer sömürgelerin idaresine verildi Önce bugünkü Dominik Cumhuriyeti olan Santo Domingoya, sonra Yeni Granada Genel Valiliğine bağlandı 1776da ABDnin bağımsızlığını ilan etmesi ve 1789 Fransız ihtilali, bağımsızlık için bir misal teşkil etti Napolyonun, İspanyaya savaş açması Nisan 1810da sömürge devrinin sonunu getirdi Kreollar (ülkede doğan beyazlar) İspanyol yöneticiyi azlederek bir cunta kurdular

5 Temmuz 1811de bağımsız konfederasyon ilan edildi Bu ilan kraliyet kuvvetleri ve Kreollar arasında 10 yıl devam eden bir savaşa sebep oldu 24 Haziran 1821de Carababo Muharebesinde İspanyaya karşı kesin zafer elde edildi Anlaşmazlık sonucunda 1830da Venezuela birçok Güney Amerika ülkesini ihtiva eden konfederasyondan ayrılarak bağımsız bir cumhuriyet oldu

1830dan 19 yüzyıl sonuna kadar büyük krizler birbirini takip etti Yirminci yüzyılın büyük bölümünde ülkeyi askeri diktatörler idare etti Bunlar petrol sanayiini geliştirdiler, birçok sosyal reformlar yaptılar 1959dan itibaren ülke demokratik seçimlerle işbaşına gelen hükümetler tarafından idare edilmeye başladı Essequibo sınır bölgesinde Guyana ile olan anlaşmazlık 1982de tekrar başladı

1989da ikinci kez başkanlığa seçilen Pérezin açıkladığı ekonomik tedbirler, sokak gösterilerine sebep oldu Halk yağma işine başlayınca askeri birliklerin müdahalesi üzerine çok sayıda insan öldü Aralık 1993te yapılan seçimlerde devlet başkanlığına Rafael Caldera oyların çoğunluğunu alarak seçildi Rafael Celdera 25 yıldan sonra ikinci defa devlet başkanlığına geldi 6 Aralık 1993te göreve başladı

Kazakistan Tarihi,Lübnan Tarihi,Libya Tarihi,Kuzey Kore Tarihi,
Kuveyt Tarihi, ispanya tarihi,Romanya Tarihi,Rusya Federasyonu Tarihi,
Kolombiya Tarihi,japonya tarihi, kanada tarihi, ırak tarihi
Kırgızistan Tarihi,Kenya Tarihi,Kazakistan Tarihi,Kanada Tarihi,Japonya Tarihi,Macaristan Tarihi,Makedonya Tarihi,Meksika Tarihi,Moğolistan Tarihi,Nijerya Tarihi,Norveç Tarihi,
Özbekistan Tarihi,Pakistan Tarihi,Peru Tarihi,Polonya Tarihi,Portekiz Tarihi,Senegal Tarihi,Somali Tarihi,Suriye Tarihi,Tayvan Tarihi,Tunus Tarihi,Türkmenistan Tarihi,Ürdün Tarihi,Venezuela Tarihi,Vietnam Tarihi,Yugoslavya Tarihi,Yunanistan Tarihi,Vatikan Tarihi,abd'nin tarihi, afganistan devleti, afganistan tarihi, arabistan tarihi, arjantin tarihi, arnavutluk tarihi, azerbaycan tarihi, belçika tarihi, bosna-hersek tarihi, brezilya tarihi, bulgaristan tarihi, cezayir tarihi, çin tarihi, danimarka tarihi, endonezya tarihi, fas tarihi, filistin tarihi, güney afrika cumhuriyeti tarihi, güney kore tarihi, hindistan tarihi, hollanda tarihi, hırvatistan tarihi, ingiltere tarihi, iran tarihi, irlanda tarihi, israil tarihi, isveç tarihi, isviçre tarihi, italya tarihi,

Güney Amerika anakarasında bir ülke Yasal adı (İspanyolca) República Bolivariana de Venezuela olup "Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti" anlamına gelir


Kuzeyinde Karayip Denizi, doğusunda Guyana, güneyinde Brezilya ile batısında Kolombiya ile çevrilidir Venezulea açıklarında Küçük Antiller adaları olan Aruba, Kurasao, Bonaire (son ikisi Hollanda Antilleri'ne bağlı) ile Trinidad ve Tobago ada devletçikleri bulunur


Tarih


İspanyolların Güney Amerika'da ilk sürekli yerleşimlerinden biridir Başarısız birkaç ayaklanmadan sonra, ülke sonunda İspanya'dan bağımsızlığını ünlü Simon Bolivar önderliğinde 1821'de kazanmıştır Bağımsızlığının ilk yıllarında şimdiki Kolombiya, Panama ile Ekvator'la birlikte Büyük Kolombiya'nın bir parçasını oluşturan Venezuela, 1830 yılında bu birlikten ayrılmıştır


Venezuela'nın yakın tarihinde, 19 yüzyılın tümü ile 20 yüzyıl başları siyasal çalkantılar, diktatörlükler ve devrimlerle doludur 1958'de ordunun doğrudan yönetimden çekilmesinden sonra ülke sorunsuz olmasa da, kesintisizce sivillerce yönetilmiştir 1992 Yılında yarbay Hugo Chávez önderliğindeki ordudaki ayaklanmacı öğeler, seçimlerle işbaşına gelmiş ama yolsuz başkan Carlos Andrés Pérez'a karşı yönetimden düşürme girişiminde bulunmuşsalar da, başarızlığa uğramışlardır Bu girişim 80 sivil ile 17 askerin ölümüne yolaçmıştır Chávez ile işbirlikçileri hainlikle yargılanıp cezaevine konulmuşsalar da, sonunda Perez yolsuzluktan başkanlıktan düşürülmüştür Chávez'in yolsuz başkan Perez'e karşi direnişdeki rolü, onun özellikle yoksul Venezuelalılar arasında sevilmesine ve sonunda da 1994 yılında o günkü başkan Rafael Caldera'nin affıyla özgür bırakılmasını sağlamıştır


Daha sonra 1998 başkanlık seçimlerine yeni kurulan "Beşinci Cumhuriyet Devinimi" adlı partiyle katılan Chávez, oyların yüzde 56'sını alarak başkan seçilmiştir 1999 Yılında bu partinin girişimleriyle yeni anayasa hazırlanmış ve halkoylamasıyla kabul edilmiştir 2000 Yılında oylarin % 59'unu alarak yeniden başkan seçilen Chávez'e meclis Kasım 2000'de bir yıl boyunca ülkeyi kararname ile yönetme yetkisi vermiştir Bu bir yıl içerisinde Chávez'in özellikle tarım ile petrol alanlarında büyük düzenlemeler içeren 49 kararname çıkarması, ülkedeki o ana kadar egemen olan güçler arasında tedirginlik yaratmış ve düzenlemelerin dirençle karşılaşmasına ve kutuplaşmalara yolaçmıştır 2001'in Aralık ayında ülkenin büyük işveren ve işçi sendikaları genel işi bırakma eylemi girişiminde bulunmuşlardır 2002'de ordu ile sivil toplumun bazı öğeleri Chávez'i darbe ile başkanlıktan düşürmüşseler de, Chávez halk ve ordu desteği ile 48 saat içerisinde görevine geri getirilmiştir Venezuela petrolünün en büyük alıcısı olan ABD'nin başarısız darbedeki rolü tartışılsa da, kanıtlanmamıştır Daha sonra 15 Ağustos 2004'de yapılan halkoylamasını Chávez oyların %58'ini alarak kazanmıştır Ülkedeki Chávez karşıtı güçler halkoylamasınde yolsuzluklar olduğunu öne sürmüşlerse de, oylamanın geçerliliği Amerika Devletler Örgütü ile ABD'deki Carter Kurumunca onaylanmıştır


Venezuela Güney Amerika Uluslar Topluluğu 'nun bir üyesidir


Coğrafya


Güney Amerika'nın kuzeyinde, Karayip Denizi ve Kuzey Atlas Okyanusu kıyısında, Kolombiya ile Guyana arasında yer alır 8 00 Kuzey enlemi, 66 00 Batı boylamında, Güney Amerika, Orta Amerika ve Karayipler ile sınırlı, yüzölçümü 912,050 km², sınırları toplam 4,993 km, sınırlarıBrezilya 2,200 km, Kolombiya 2,050 km, Guyana 743 km olup, sahil şeridi 2,800 km, tropikal iklime sahip, Kuzeybatıda And Dağları ve Maracaibo ovaları, orta kısımda ovalar, güneydoğuda Guyana dağlık arazisi yer alır


Deniz seviyesinden yüksekliği en alçak noktası Karayip Denizi 0 m, en yüksek noktası Pico Bolivar (La Columna) 5,007 m, doğal kaynakları: Petrol, doğal gaz, altın, boksit, diğer mineraller, değerli taşlar Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %4 daimi ekinler: %1 otlaklar: %20 ormanlık arazi: %34 diğer: %41 (1993 verileri) Sulanan arazi: 1,900 km² (1993 verileri) Doğal afetler: Su baskınları, toprak kaymaları, periyodik kuraklıklar


Nüfus


Nüfus: 23,916,810 (Temmuz 2001 verileri) Nüfus artış oranı: %156 (2001 verileri) Mülteci oranı: -015 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Bebek ölüm oranı: 2537 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 7331 yıl erkeklerde: 7029 yıl kadınlarda: 7656 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 246 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %049 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 62,000 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 2,000 (1999 verileri) Ulus: Venezuelalı Nüfusun etnik dağılımı: İspanyol, İtalyan, Portekiz, Arap, Alman, Afrikalı, yerli halk Din: Roma Katolikleri %96, Protestan %2, diğer %2 Diller: İspanyolca (resmi), bir takım yerel lehçeler Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: : %911 erkekler: %918 kadınlar: %903 (1995 verileri)


Yönetimi


Venezuela Cumhuriyeti Başkanlık Tipi Cumhuriyet ile yönetilir Başkent Karakas olup, idari bölümler; 23 eyalet,1 federal bölge, ve 1 federal bağımlı; Amazonas, Anzoategui, Apure, Aragua, Barinas, Bolivar, Carabobo, Cojedes, Delta Amacuro, Dependencias Federales, Distrito Federal, Falcon, Guarico, Lara, Merida, Miranda, Monagas, Nueva Esparta, Portuguesa, Sucre, Tachira, Trujillo, Vargas, Yaracuy, Zulia

Bağımsızlık günü; 5 Temmuz 1811 (İspanya'dan), Milli bayramı Bağımsızlık Günü'dür


Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar


MERCOSUR

Caricom (Karayipler Topluluğu ve Ortak Pazarı),

CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi),

CDB (Karayipler Kalkınma Bankası),

ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu),

FAO (Tarım ve Gıda Örgütü),

IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası),

IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı),

IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası),

ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü),

ICC (Milletlerarası Ticaret Odası),

ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu),

ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu),

IFC (Uluslararası Finansman Kurumu),

IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu),

IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü),

ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü),

IMF (Uluslararası Para Fonu),

IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü),

Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü),

Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı),

IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi),

IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı),

ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü),

ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği),

LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği),

OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı),

OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu),

OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı),

PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi),

UN (Birleşmiş Milletler),

UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı),

UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü),

UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü),

UNIKOM (BM Irak-Kuveyt Gözlem Misyonu),

UPU (Dünya Posta Birliği),

WCL (Dünya Emek Konfederasyonu),

WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu),

WHO (Dünya Sağlık Örgütü),

WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı),

WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü),

WToO (Dünya Turizm Örgütü),

WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)


Ekonomi


GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 1462 milyar $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme: %32 (2000 verileri) GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %5 endüstri: %24 hizmet: %71 (1999 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %13 (2000) İş gücü: 99 milyon (1999) İşsizlik oranı: %14 (2000 verileri) Endüstri: petrol, demir, yapı malzemeleri, gıda maddeleri, tekstil, çelik, alüminyum, motorlu araçlar Elektrik üretimi: 81215 milyar kWh (1999) Elektrik tüketimi: 7553 milyar kWh (1999) Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999) Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999) Tarım ürünleri: Mısır, şekerkamışı, pirinç, muz, sebze, kahve, et, süt, yumurta, balık İhracat: 328 milyar $ (2000) İhracat ürünleri: petrol, boksit ve alüminyum, çelik, kimyasallar, tarım ürünleri İhracat ortakları: ABD ve Porto Riko %57, Kolombiya, Brezilya, Japonya, Almanya, Hollanda, İtalya (1999) İthalat: 147 milyar $ (2000) İthalat ürünleri: Hammaddeler, makine ve parça, taşıt ekipmanları, yapı malzemeleri İthalat ortakları: ABD %53, Japonya, Kolombiya, İtalya, Almanya, Fransa, Brezilya, Kanada (1999) Dış borç tutarı: 34 milyar $ (2000) Para birimi: Bolivar (VEB) Para birimi kodu: VEB Mali yıl: Takvim yılı


İletişim Bilgileri


Kullanılan telefon hatları: 2,600,00000 (1998) Telefon kodu: 58 Radyo yayın istasyonları: AM 201, kısa dalga 11 (1998) Radyolar: 1075 milyon (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 66 (1997) Televizyonlar: 41 milyon (1997) Internet kısaltması: ve Internet servis sağlayıcıları: 16 (2000) Internet kullanıcıları: 400,000 (2000)


Ulaşım ve Taşımacılık


Demiryolları: 584 km Karayolları: 96,155 km (1997 verileri) Su yoları: 7,100 km Boru hatları: Ham petrol 6,370 km; petrol ürünleri 480 km; doğal gaz 4,010 km Limanları: Amuay, Bajo Grande, El Tablazo, La Guaira, La Salina, Maracaibo, Matanzas, Palua, Puerto Cabello, Puerto la Cruz, Puerto Ordaz, Puerto Sucre, Punta Cardon Hava alanları: 371 (2000 verileri) Helikopter alanları: 1 (2000 verileri)