![]() |
Aborjinler Avusturalya Yerlileri |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Aborjinler Avusturalya YerlileriAborjinler Aborjin Avustralya kıtası yerlilerine verilen addır ![]() ![]() ![]() ![]() Aborjinler ifadesi genel olarak tüm bir Avustralya, Tazmanya ve çevre adalarda yaşayan yerlileri tanımlamakta kullanılmakla birlikte bu isimlendirmenin dil ve yaşayış biçimi olarak ortak noktalarıyla birlikte farklılıklar da taşıyan geleneksel toplulukları işaret ettiği de unutulmamalıdır ![]() ![]() Yerli Aborjin topluluklarının dağılımı Yerli kabilelerden bazıları; New South Wales ve Viktorya'da Koori, Queensland'da Murri, Güney Avustralya'da Noongar, Merkezi Batı Avustralya'da Yamatji; Güneybatı Avustralya'da Nunga, Kuzey Avusturya'da ve Kuzey bölgelerine komşu bölgelerde Anangu; orta Kuzey bölgede Yapa, Doğu Arnhem topraklarında Yolngu ve Tazmanya'da Palawah kabileleri gibi ![]() En büyük gruplardan Anangu (Çölden gelen kişi anlamına gelmektedir) kabilesinin Yankunytjatjara, Pitjantjatjara, Ngaanyatjara, Luritja ve Antikirinya şeklinde alt toplulukları bulunmaktadır ![]() Aborjin Nüfus 2001 yılında Avustralya İstatistik Bürosu toplam yerli nüfusunu 458,520 olarak vermiştir (bu rakam Avustralya'nın toplam nüfusunun %2 ![]() ![]() ![]() 2001 nüfus sayımına göre Aborjin Nüfusu: Yeni Güney Galler New South Wales - 134,888 Queensland - 125,910 Batı AustralyaWestern Australia - 65,931 Northern Territory - 56,875 Victoria - 27,846 Güney Avustralya South Australia - 25,544 Tazmanya - 17,384 ACT - 3,909 Diğer bölgeler - 233 Kültür ve Din ![]() Namadgi Ulusal Park'da bulunan bu Aporjin kaya çiziminde Kanguru, Dingolar, Kaplumbağa ve insanlar görülüyor Avustralya kıtasında Avrupalılar gelmeden önce farklı dillere sahip pek çok kabile barındığı için tek bir kültürden ziyade birbirleriyle benzerlikleri de olan farklı kültürlerden bahsedilebilir ![]() ![]() ![]() Aborjin Sanatı ![]() Aborjinler suyla çeşitli kaya pigmentlerini karıştırarak elde ettikleri boyalarla kayalıklara veya ağaç kabuklarına ilkel fırçalar, çubuklar ve parmaklarını kullanarak veya ağızlarına aldıkları boyayı püskürterek boyama yapmışlardır ![]() 1981'de Yeni Zelanda Nambassa Festival'indeki performanstan bir görüntü ![]() ![]() Aborjin sanatında temalar Aborjinlerin mitolojik Rüyazamanı ile ilişkilidir, öyleki günümüzde temasını amorjin maneviyatından almayan sanatların hakiki aborjin sanatı olmadığını söyleyenler bulunmaktadır ![]() ![]() Müzik ve dansın da Aborjin kültüründe önemli bir yeri vardır ![]() ![]() ![]() Din ![]() Gökkuşağı yılanının bir temsili Avustralya yerlilerinin toprağa saygı ve Düşzamanı inancı üzerine kurulu şifahi gelenekleri ve manevi erdemleri bulunmaktaydı ![]() ![]() Düş zamanı hikayelerinden bir versiyon: Tüm dünya uykudaydı ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1996 nüfus sayımında Aborjinlerinin %72 oranında Hristiyanlığın çeşitli formlarını uyguladıkları %16'sının ise herhangi bir dini işaretlemediği bildirilmiştir ![]() ![]() ![]() Tarih Avustralya yerlileri kendilerinin hep Avustralya kıtasında bulunduklarına inanırlar ![]() ![]() ![]() Avrupalı Yerleşimcilerin Kıtaya Gelişi Aborjin el aletleri ![]() Kaptan James Cook'un 1770'de adaya gelişine karşı duran yerlilerin gösterildiği bir gravür ![]() İlk Avrupalı yerleşimcilerin kıtaya gelişinden önce Avustralya'da 250 bin ve 1 milyon arası bir nüfusun olduğu tahmin edilmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kıtanın Avrupalı yerleşimciler tarafından sömürgeleştirilmesi sonrasında sahil bölgelerindeki yerli nüfus hızla topraklarından edildiler ve geleneksel Aborijin yaşqam biçimini terketmeye zorlandılar ![]() ![]() Avrupalı Yerleşimcilerin Kıtaya Etkisi 1770 yılında Kaptan James Cook, Avustralya'nın doğu sahillerini Büyük Britanya adına ele geçirdi ve burayı Yeni Güney Galler (New South Wales) olarak isimlendirdi ![]() ![]() ![]() İngiliz yerleşimcilerin ikinci etkisi arazi ve su kaynaklarını kendilerine ayırmaları olmuştur ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Avrupalı Sömürgecilerin Yerlilerle İlgili Görüşleri Avrupalı beyaz adam, kıtanın yerlileri üzerine uyguladığı soykırımı haklı çıkarmak, ırki üstünlüğünü ve dolayısıyla kıta üzerindeki hakimiyetini gerekçelendirmek adına kimi zaman dönemin bilimini dahi kullanmış, yerlilerin ne herhangi bir dine, kültüre sahip ne de vatan bilinci gelişmiş insanlarlar olmadığına hükmetmişlerdir ![]() ![]() ![]() "Gelişme aşamalarının birbirlerinden büyük ölçüde farklı olduğu iki ırkın birbirleriyle teması sonucunda aşağı ırkın yok olması doğa kanunu gibi görünmektedir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bir diğer sömürgeci ise Aborjinlerin dinleri hakkında şunları ifade etmektedir: "Önde gelen bir rahip tarafından dinin bazı izlerinin keşfedilmediği hiç bir ülke bulunmadığını iddia edilmişti ![]() ![]() Albert F ![]() ![]() Aborjin Soykırımları Avusturyanın Avrupalı sömürge güçleri Avustralya yerlilerini farklı zamanlarda soykırım uygulamalarına tabi tutmuşlardır ![]() ![]() Northern Territory Legislative Assembly'nin üyesi olan John Ah Kit 9 Ekim 2003 tarihli bir tartışmada şunları söylemektedir: 1920'lerin sonlarının büyük bir kuraklık zamanı olduğu ve bu yüzden de bu ortamda Avustralya'da siyah/beyaz ilişkilerinin öncülerinin aralarından pek çok şey geçtiği unutulmamalıdır ![]() ![]() ![]() ![]() Aşağıda bunlardan birkaçı yer almaktadır: Fremantle, Batı Avustralya (1830): Batı Avustralya'daki Avustralya yerli halkına yönelik ilk resmi 'cezalandırma baskını' (punishment raid) bu girişim Yüzbaşı Irwin tarafından 1830 Mayısında gerçekleştirilmiştir ![]() ![]() Convincing Ground katliamı (1833-34) : Portland yakınlarındaki Victoria'da Victoria'daki kayıtlı en büyük katliamlardan biri yapılmıştı ![]() ![]() Waterloo Creek katliamı (1838) : Waterloo Creek denilen yerdeki yerli kampına düzenlenen baskında aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 100-300 arasında Avustralya yerlisinin öldürüldüğü iddia edilmektedir ![]() Coniston katliamı (1928) : Avrupalıların Aborjinlere uyguladığı bilinen son katliamdır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Günümüzde Aborjinler 1999'da Avustralya Anayasasının değiştirilmesi kabul edildi ![]() ![]() 2004 yılında Avustralya Hükümeti Avustralya'nın en büyük yerli organizasyonu olan ATSIC'i (The Aboriginal and Torres Strait Islander Commission) kamufonlarının ATSIC'in başkanı tarafından kötüye kullanıldığı gerekçesiyle feshetti ve yerlilerle ilgili spesifik programlar başka hükümet departmanlarına aktarıldı ve hükümetle koordineli çalışan "Department of Immigration and Multicultural and Indigenous Affairs" altındaki "The Office of Indigenous Policy Coordination" kuruldu ![]() Avustralya Aborjin nüfusunun büyük bir kesimi şehirleşmiş ancak küçük bir kesimi eskiden kilise misyonu olan bölgelerdeki iskanlarda yaşamaktadır ![]() ![]() ![]() Eski ve mevcut hükümetler beyazların Aborjin topluluklarına yaptıklarından dolayı kendilerinden özür dilemeyi sürekli reddetmektedirler ![]() ![]() Suç Oranı Avustralya yerlilerinin hapishaneye girme oranı yerli olmayan kesimden 11 kat daha fazla olduğu belirtilmektedir ![]() ![]() ![]() Yoksulluk İşsizlik : 2001 nüfus sayımında bir yerlinin (%20) yerli olmayandan (%7 ![]() ![]() Yetersiz eğitim : 2001 nüfus sayımında yerlilerin sadece %39'unun 12 yıllık eğitimi tamamladığı görülmektedir Adaletsizlik ve ırkçılığa tepki Kültürel yozlaşma : Kıtanın beyaz yöneticilerinin yerlileri kendi kültürel kökenlerinden uzaklaştırmak adına yaptıkları pek çok uygulama olduğu bilinmektedir ![]() ![]() Aborjin mitolojisi Avustralya Yerlileri pek çok klan ve dil grubuna ayrıldıklarından bir bütün olarak Aborjin mitolojisinden söz etmek imkansızdır ![]() ![]() Avustralya Aborjin kültürü pek çok bakımdan doğaya dayalıdır ![]() ![]() Ortak mitolojik temalardan biri Düşzamanıdır (Dreamtime) Figürler ve unsurlar Alchera (mit) Alcheringa - Aborjinlerin Düşzamanı için kullandıkları terim Altjira - Aranda kabilesi Gök tanrısı ![]() Anjea - Bolluk tanrıçası Bagadjimbiri - iki kardeş ve yaratışı tanrı Bahloo - Ay tanrıçası Baiame - Kamilaroi kabilesinin atası ve yönetici tanrısı Bamapana - Murngin halkının hilekar kahramanı Banaitja - Yaratıcı tanrı Beralku - Ölüler adası Bobbi-Bobbi - Semada yaşayan Gökkuşağı Yılanı'na benzer dev yılan Brolga Bunbulama - yağmur tanrıçası Bunjil - Kulin halkının yüce tanrısı bazen bir kartal olarak tezahür eder ![]() Bunyip - a mythical creature said to lurk in billabongs ![]() Daramulum - Wiradhuri ve Kamilaroi halkının gök ve hava tanrısı, şamanların yönetici tanrısı ve aysal (lunar) uluhiyet Dhakhan - Kabi halkının atası tanrı Dilga - bolluk ve yetişme tanrıçası Djanggawul - İkisi kız biri erkek olan ve Avustralya kıtasını ve üzerindeki bitki örtüsünü yaratan üç kardeş Djunkgao - Okyanus akıntılarıyla ilişkili bir grup kızkardeş Rüyazamanı - Aborjin kültürünün merkezi ve birleştirici teması Eingana - Tüm suların, hayvanların ve insanların anası yaratıcı tanrıça Erathipa - hamile kadına biçim veren bir kaya Galeru - Djanggawul'i yutan gökkuşağı yılanı Gidja - Ay tanrısı, kadınların yaratıcısı Gnowee - Güneş olmadan önce dünyada yaşayan güneşsel tanrıça Inapertwa - Numakulla'nın kendileriyle yerküre üzerindeki tüm yaşamı yarattığı küçük yaratıklar (Aranda) I'wai - Koko Y'ao halkının kahramanı ![]() Jar'Edo Wens - dünyevi bilgi ve fiziksel güç tanrısı Julana - a lecherous god who surprises women by burrowing beneath the sand Julunggul - a rainbow serpent and fertility goddess Kalseru Karora - Yaratıcı tanrı Kidili - an ancient moon-man who attempted to rape some of the first women on Earth (Mandjindja) Kondole - a mean and rude man who became a whale Kunapipi - Ana tanrıça ve pek çok kahramanın yönetici uluhiyeti Kutjara Makara - the seven sisters who eventually became the Pleiades Mamaragan - Sesiyle gökkuşağını oluşturan şimşek tanrısı Mamu Mangar-kunjer-kunja - insanları yaratan kertenkele tanrı Mimi - Arnhem Land halkının peri benzeri varlıkları Minawara - Nambutji'nin ataları Mokoi - Kara büyüyü kullanan büyücüleri öldüren kötü ruh Mura-mura - Rüyazamanını anlatan bir başka kelime Gökkuşağı yılanının bir temsili, the Waugal Nargun - Çocukları kaçıran dişi bir canavar Ngariman - Bagadjimbiri'yi öldüren kedi-insan Nogomain - ölümlü ebeveynlere çocuk ruhu veren bir tanrı Puckowe - Göklerde yaşayan büyükanne ruh Pundjel - Dini ayinleri ortaya koyan yaratıcı tanrı Gökkuşağı yılanı - Su deliklerinde yaşayan, suyu kontrol eden yaratıcı ruh Tjilpa - Kedi halkının atası Tjinimin - Avustralya halkının atası Ulanji - Binbinga'nın yılan atası ![]() Ungud - Bazen erkek bazen dişi olan yılan tanrı Wagyl - Su yollarını yaratan yılan benzeri yaratık Wahwee Walo - günüş tanrıçası Waramurungundi - İlk kadın (Gunwinggu) Wati-kutjara - kertenkele insanlar Wawalag - Djanggawul kızları olan iki kızkardeş Wollunqua - yağmur ve bolluk yılan-tanrısı Wondjina - bulut ve yağmur ruhları Wuluwaid - yağmur tanrısı Wuragag - İlk insan (Gunwinggu) Wuriupranili - Meşale taşıyan güneş tanrıçası ![]() Wurrunna - bir kahraman Yara-ma-yha-who -küçük bir vampir benzeri insan, canavar Yowie - kertenkele ve karınca karışı bir dev yaratık Yhi - Işık ve yaratılış tanrıçası, güneşsel (solar) uluhiyet Yohrmum Yurlungur - Bakır yılan Düşzamanı Düşzamanı Avustralya Aborjin mitolojisini birleştiren ana temadır ![]() ![]() ![]() Avustralya yerlileri düş görmeyi "herşeyin bir anda" olduğu zaman olarak adlandırırlar çünkü rüyada geçmiş, an ve gelecek aynı anda mevcuttur ![]() ![]() ![]() Ölümün insan yaşamında bir son olmadığına inanan Aborjinler için rüyalarda ölmüş akrabalarla iletişim kurmak ve hatta rüya gören kişinin rüyadaki akrabaları tarafından iyileştirilmesi bile mümkündür ![]() ![]() Aborjinler,Aborjinler ifadesi,Yerli Aborjinler,Aborjin nedir,Aborjin Sanatı,Aborjin el aletleri,Aborjin mitolojisi,Aborjinler kimdir, Aborjinler hakkında |
![]() |
![]() |
![]() |
Aborjinler Avusturalya Yerlileri |
![]() |
![]() |
#2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Aborjinler Avusturalya Yerlilerigayet güzel bir çalışma eline gönlüne sağlık ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
![]() |
|