2011 Libya İç Savaşı

2011 Libya İç Savaşı Nedenleri - 2011 Libya İç Savaşı Sonucu - Libya İç Savaşı

2011 Libya ayaklanması bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da süren hükümet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösteriler şiddet olaylarıdır Protestolar 15 Şubat, 2011 tarihinde başlayıp halende sürmektedir Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır


18 Şubat, 2011 tarihinde göstericiler Libyanın ikinci büyük şehri Bingazi'nin kontrolünü bazı polis ve askerlerin de desteğiyle ele geçirmişlerdir Bunun üzerine hükümet Bingazi'de yaşayan ve rejimin destekçisi seçilmiş askeri birlikleri yollamıştır


New York Times'a göre gösterileri bastırmak isteyen Libya bugüne kadar ki en kanlı yolu seçmiştir Ülke, Ulusal Geçici Konsey ve Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi olarak ikiye ayrılmıştır



Arkaplan


Muammer Kaddafi 1969 yılında yaptığı darbe sonrasından bu yana Libyayı yönetmekte Fidel Castro'nun 2008 ve 2009 yılında ölen Ömer Bongo'dan sonra dünyada kraliyet ailesi dışında en uzun süreli devlet yöneticisi ünvanını kazanmıştır


Petrol halkın gelirinin %58'lik kısmını oluşturmaktadır [4] Hükümet ve diğer sektörlerin vergi ihtiyacı düşük olduğu için orta sınıf gelişememektedir

Savaşın Başlaması


Muammer Kaddafi 1969 yılında yaptığı darbe sonrasından bu yana Libyayı yönetmekte Fidel Castro'nun 2008 ve 2009 yılında ölen Ömer Bongo'dan sonra dünyada kraliyet ailesi dışında en uzun süreli devlet yöneticisi ünvanını kazanmıştır


Petrol halkın gelirinin %58'lik kısmını oluşturmaktadır [4] Hükümet ve diğer sektörlerin vergi ihtiyacı düşük olduğu için orta sınıf gelişememektedirLibya halkının Muammer el-Kaddafi'nin koltuğu terk etmek istemesi ile başlamış ve Muammer el-Kaddafi koltuğu bırakmayınca gelişmiştir ve sonucunda 2011 Libya ayaklanması olmuştur 2011 Libya bombardımanı ile dolaylı bir süreç ve olay olmuştur

Savaşın Gelişmesi ve ABD'nin Müdahalesi


Şafak Yolculuğu Operasyonu, Birleşik Devletler'in Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Fransa'nın Harmattan Operasyonu ile ortak hareket eder Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır Operasyon diğer koalisyon güçleri ile aynı gün başlamış ve ilk aşamada Tomahawk füzeleri kullanılmıştır

Komuta


Operasyon, General Carter Ham komutasındaki ABD Afrika Savaş Kumandanlığı tarafından yürütülürken, operasyonun taktik komutanlığı ise Amiral Sam Locklear tarafından USS Mount Whitney'den yürütülmektedir

Konuşlandırılmış kuvvetler


ABD Deniz Kuvvetleri

USS Mount Whitney, komuta gemisi

USS Kearsarge, Wasp sınıfı amfibi hücum gemisi

USS Ponce, Austin sınıfı amfibi taşıma rıhtımı

USS Barry, Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze destroyeri

USS Stout, başka bir Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze destroyeri

USS Providence, Los Angeles sınıfı nükleer saldırı denizaltısı

USS Scranton, ikinci bir Los Angeles sınıfı nükleer saldırı denizaltısı

USS Florida, Ohio sınıfı seyir füzesi denizaltısı

EA-18G, NAS Sigonella dışında faaliyet gösteren elektronik harp uçağı

ABD Hava Kuvvetleri

3 x B-2 hayalet bombardıman uçağı

4 x F-15E, RAF Lakenheath dışında faaliyet gösteren çok amaçlı savaş uçağı

8 x F-16C, çok amaçlı savaş uçağı

ABD Deniz Piyade Kolordusu

26 Denizaşırı Sefer Birimi

4x AV-8B Harrier II, USS Kearsarge'den havalanmak üzere

Operasyon özeti


1 gün: 19 Mart 2011


Koalisyon güçleri hava saldırıları ile Kaddafi yönetimindeki askeri hedeflere yönelik füze bombardımanı başlattı Pentagon, "ABD'nin operasyonda öncü konumda" olduğunu belirtti ve 112 Tomahawk'ın Kaddafi güçlerine karşı kullanıldığını ve özellikle başkent Trablus çevresindeki 20 hava savunma sisteminin vurulduğu bildirdi[5][12][13] Ayrıca Pentagon raporlarında Birleşmiş Milletler tarafından uçuşa yasak bölge ilan edilen Libya topraklarında Amerikan savaş uçaklarının yalnızca Kaddafi güçlerini hedef alacağı geçmiştir


Libya resmi haber ajansı ise Kaddafi’nin başkentteki ikametgahında insan kalkanı oluşturulduğunu açıklarken, saldırılarda sivil hedeflerin vurulduğunu bildirdi

2 gün: 20 Mart 2011


00:17: Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez operasyona tepki gösteren ilk devlet başkanı oldu ve Libya'ya askeri müdahaleyi eleştirdi

0105: ABD, Libya hava savunma sistemlerine büyük ölçüde zarar verildiğini bildirdi

0202: ABD, yirmiden fazla hedef vurulduğunu açıkladı

0311: Libya devlet televizyonu saldırılarda 48 kişinin öldüğünü 150 kişinin de yaralandığını açıkladı

1324: Libya'ya yönelik hava operasyonları sırasında 3 ABD bombardıman uçağının, Libya'nın önemli bir hava üssünü de bombaladığı bildirildi Ayrıca ABD Genelkurmay Başkanı şu ana dek sivil kayıp rapor edilmediğini açıkladı

1339: ABD Ordusu savaş uçaklarının Libya'da hava operasyonuna başladığını bildirdi

1430: Libya devlet televizyonu saldırılarda ölenlerin sayısının 64'e yükseldiğini açıkladı

2011 Libya bombardımanı


2011 Libya bombardımanı, 19 Mart 2011 tarihi, UTC saati ile 1645'te Libya'daki karışıklığı düzeltme amaçlı operasyonudur [17][18][19] 19 Mart günü, operasyon öncesinde UTC ile saat 1330'da Paris'te yapılan toplantıya Fransa cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, BM genel sekreteri Ban Ki-moon, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, İngiltere Başbakanı David Cameron, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve bazı temsilciler katıldı[20] Toplantı sonrasında da hava ve füze taarruzu başlamıştır Saldırının ardından çeşitli tepkiler gelmiştir, Rus Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, "Bir dizi ülkenin hava kuvvetleri, 19 Mart'ta Libya'ya karşı askeri eylemlere başladı Moskova, bu askeri eylemi üzüntüyle karşılamaktadır" dedi

Operasyon öncesi


18 Mart tarihinde kamuoyunda, koalisyon devletlerinin Libya'ya müdahele edeceği söylenmeye başlamıştı Libya Başbakanı Muammer Kaddafi, Barack Obama'ya operasyon öncesinde mektup yazmıştır, mektupta Obama'ya sitem etmiş ve isyancılara karşı tutumunu savunmuştur:


“ Oğlumuz Sayın Barack Hüseyin Obama’ya Sana daha önce de söyledim Allah korusun Libya ile ABD savaşa girse bile sen bizim oğlumuz olarak kalacaksın Bizim gözümüzdeki resmin değişmeyecek Senden aynı imajı korumanı istiyorum Eli silahlı El Kaide militanları senin ülkendeki şehirleri kontrol etseydi sen ne yapardın? Söyle ben de aynı yolu izleyeyim „


—Muammer Kaddafi


Paris zirvesi devam ederken Kaddafi, müdahele etmeyi görüşen devletleri uyaran bir mesaj yayınlamıştır Mesajında "Libyalılar ülkeleri için ölmeye hazır" ve "Libya’ya müdahaleden pişman olursunuz Libya sizin değil, Libyalılarındır" dedi

Kronoloji


Operasyon öncesi ve operasyon aşaması kronolojide UTC saatleri ile belirtilmiştir


1 gün

19 Mart 2011

1330 — Paris zirvesi başladı Zirveye Fransa, İngiltere, ABD, Almanya ve BM temsilcileri katıldı Zirvede Libya'daki halk sıkıntısı ve operasyon ihtimali tartışıldığı belirtildi

1415 — Paris zirvesi devam ederken, bazı Fransız keşif ve savaş uçakları Libya'da uçuşlara başlamıştır Libya hava sınırı resmen ihlal edilmeye başlandı

1445 — Zirve sonrası Nicolas Sarkozy, Libya'da sivil kaybının artmasını önlemek için müdaheleye hazır olunduğunu belirtti Kaddafi'nin sivillere saldırısını önlemeye ve tankları imha etmeye çalışacağını da ekledi

1500 — David Cameron, Libya için harekete geçme vaktinin geldiğini açıkladı

1525 — Silvio Berlusconi, Libya için üs desteğinde bulunabileceklerini açıkladı Ayrıca hava akınlarına İtalya'nın katılabileceğini, Napoli'deki Nato üssünün izne açılabileceğini belirtti

1605 — Barack Obama, Brezilya'da yaptığı açıklamada harekete geçme vaktinin geldiğini belirtti

1615 — Kanada Başbakanı Stephen Harper, Libya'ya sözkonusu operasyonun kısa sürede başlayabileceğini belirtti

1620 — Katar, Belçika, Norveç, Hollanda ve Danimarka'nın müdaheleye katılmayı kabul ettiği açıklandı

1630 — Afrika Birliği heyetinin, barış için 20 Mart Pazar günü Libya'ya gideceğini ve Kaddafi ile görüşeceği açıklandı

1635 — Hillary Clinton, operasyona destek vereceklerini ama kara kuvvetlerinin kullanılmayacağını açıkladı Diğer ülkelerin de sürekli haberdar edileceğini ekledi

1645 — Libya'ya hava bombardımanı başladı İlk bombardıman dizisine Fransız uçakları katıldı

1700 — Fransız ordusunun, Bingazi'nin 100 ila 150 km çevresine kadar bombardıman yapacağı belirtildi Fransız uçak gemisi Charles de Gaulle'nin, Libya'ya müdahele için 20 Mart'ta yola çıkacağı belirtildi

1705 — Fransa Savunma Bakanlığı, ilk hedeflerin başarı ile vurulduğunu açıkladı Libya'ya ait bir askeri araç imha edildi

1730 — BM Genel sekreteri Ban Ki-moon, Libyalı sözcülerin artık güvenilmez olduğunu belirtti

1740 — El Cezire televizyonu, hava saldırısı neticesinde Libya'nın 4 tankının imha olduğunu belirtti

1755 — Uluslararası Kızılhaç örgütü, operasyonda sivillere zarar verilmemesi gerektiğini vurguladı

1805 — Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, operasyon sebebiyle üzüntü duyduklarını ifade etti

1820 — İspanya, Libya'ya operasyon desteği için 4 adet F-18'i İtalya'ya sevketti

1840 — Fransa Savunma Bakanlığından bir yetkili, operasyonun başarıyla birçok zırhlı aracı imha ettiğini belirtti

1900 — Akdeniz'deki ABD'ye ait 3 adet denizaltının, Libya'ya karşı operasyona katılacağı belirtildi

1915 — Hugo Chavez, operasyonu sorumsuzluk olarak adletti

1920 — Fransa'da yapılan açıklamada; Libya, BM kurallarına uyana kadar operasyonun bitirilmeyeceği açıklandı

1930 — ABD'nin füzeleri, ilk hedeflerini vurmaya başladı

1945 — David Cameron, İngiliz Hava Kuvvetleri'nin de operasyona katılacağını açıkladı

1945 — Libya televizyonu, sivillerin de "Haçlı orduları"nca vurulduğunu ve benzin istasyonlarının da vurulduğunu duyurdu

1950 — Operasyon detaylıca ve resmî olarak anlatıldı Akdeniz'de Koalisyon Güçleri'nin 20 kadar savaş gemisi ve denizaltısının olduğu, bunların bazılarının da Libya açıklarında konuşlandığı bildirildi Ayrıca ABD füzelerinin Libya savunma sistemlerini vurduğu, bilgisayar sistemlerini çökertmek için de elektronik savaş uygulandığı açıklandı


2 gün

20 Mart 2011


20:48 — Libya hükûmeti tüm askerlere ateşkes emri verdiklerini açıkladı

Libya kuvvetleri


Koalisyon temsilcileri, saldırılarda Libya askeri güçlerinin hedef olduğunu belirtmişti Libya'nın ise resmi rakamlarla askeri güçleri şöyle;


Kara Kuvvetleri: 50000 asker (25000 zorunlu), 800 kadar ana muharebe tankı (birçoğu hizmet dışı), 1000 adet zırhlı muharebe aracı, 945 adet zırhlı personel taşıyıcı, 2421 adet ağır silah, 400 adet karadan havaya füze

Deniz Kuvvetleri: 8000 personel, devre dışı iki devriye denizaltısı, üç yüzey aracı ve 16 devriye - sahil gemisi

Hava Kuvvetleri: 18000 personel, 394 adet hava muharebe aracı (Çoğu devre dışı), en az 216 karadan havaya, 144 çekili ve 72 adet kendi çalışan füzesi bulunuyor

Olayların Zaman Çizelgesi


Ocak 2011


Libyadaki Darnah, Bingazi, Beni Velid ve diğer şehirlerde 13-16 Ocak tarihlerinde ortaya çıkan gecikme, politik bozulma ve protestolarda kargaşa oldu ve hükümetin inşa ettiği evler işgal edildi[29] Hükümet, 27 Ocak tarihine kadar gelişme sağlamak ve ev tedarik etmek için 24 milyarlık yatırım fonuyla ev sorununa çözüm getirdi


Ocak ayının sonunda, yazar, politik yorumcu ve muhasebeci olan Cemal El Hacı Tunus ve Mısırdaki isyanlardan esinlenerek Libya'da özgürlük gösterileri yapılması için internetten çağrıda bulundu El Hacı 1 Şubat'ta sivil polisler tarafından tutuklandı ve 3 Şubat'ta arabasıyla bir kişiyi yaralamak suçundan hakkında dava açıldı Uluslararası Af Örgütü, El Hacının önceden şiddet içermeyen politik görüşlerinden dolayı tutuklandığı için şimdiki tutuklanmasının asıl sebebinin de gösteriler için yapmış olduğu çağrı olduğunu iddia etti

15 Şubat: İlk Kıvılcım [


15 Şubat tarihinde öğleden sonra yaklaşık 200 kişi Bingazi polis karakolunda tutuklanan insan hakları savunucusu Fethi Terbel lehinde protestolara başladı [32]


Akşam saatlerine doğru protestocuların sayısı 500 ila 600 arasında bir sayıya yükseldi Protestocular polisin sert tepkisiyle dağıtılmak istendi [33]


El Bayda ve Az Zintan şehirlerinde yüzlerce protestocu rejim aleyhide slogonlar atmaya ve polis güçleri ile güvenlik güçleri binalarına ateş açmaya başladı

16 Şubat


Bingazi: Yüzlerce protestocu şehir meydanında buluştuGüvenlik güçleri topluluğu tazyikli su sıkarak dağıtmak


istedi


El Baydam: Şehirde 4 protestocu öldürüldü Güvenlik güçlerine ait binalar ve araçlar ateşe verildi


El Bayda: Protestocular polisle çatıştı 6 kişi öldü, 3 kişi yaralandı


Trablus: Kaddafi yandaşları ve karşıtları karşılıklı gösteriler düzenledi [36] İtalyan Konsolosluğu önünde düzenlenen gösterilerde en az 10 kişinin öldüğü iddaa edildi

17 Şubat: "Hiddet Günü"


Kaddafi rejimi karşıtı protestoların en şiddetli geçtiği gün oldu Libya muhalefeti Kaddafi karşıtı herkesi sokağa çıkmaya çağırdı Protestolar gün boyu sürdü ve Bingazi şehrinin kontrolü hapisten kaçan 30 kişinin önderliğinde Kaddafi karşıtlarına geçti Keskin nişancılardan ve helikopterlerden insanların üzerine ateş açıldı


Bingazi şehrinde Al Jazeera 6 sivilin polisler tarafından öldürüldüğünü kaydetti;[43]BBC'ye göre ise ölenlerin sayısı 15den fazlaydı

El Bayda'da resmi kaynaklara göre 4, Libya İnsan Hakları Örgütüne göre ise en az 13 kişi öldürüldü

Zentan şehrinde hükümete ait binalar ve polis araçları tahrip edildi

18 Şubat


BBC'ye göre Trablusta büyük gruplar olmamak üzere protestolar 5 büyük Libya şehrine yayıldı


Bingazi: Binlerce hükümet karşıtı gösterici meydanda toplandı Bingazi Hastanesinde çalışan bir doktor yol boyunca başından vurulmuş 15 kişiye yakın ceset gördüğünü söyledi


Polis ve asker güçleri şehir protestocuların eline geçince şehri tek etmek zorunda kaldılar Bazı askeri personelin de protestoculara katıldığı gözlendi 2 polisin de halk tarafından linç edildiği Kaddafi yanlısı Oea adlı gazete tarafından yazıldı


Hükümet internet erişimini bir süreliğine kesti fakat daha sonra bu yasak kaldırıldı


Libya gazetesi Quryna'ya göre politik suçlar hariç 1000 kişi hapishaneden kaçtı

19 Şubat


Protestolar üçüncü gününde de yayılarak devam etti [50] Karşıt gruplar,uluslararası toplum baskı yapmadığı takdirde hükümetin katliam yapacağı uyarısında bulundu[51] Libya'daki görgü tanıkları helikopter lerin hükümet karşıtı protestoculara havadan ateş açtığını rapor etti[52] Askerler El Bayda şehrinden çekildilerİnsan Hakları İzleme Örgütü ve Libya gazetesi Quryna ,49 kişinin öldürüldüğü ve bazı protestoların buna rağmen devam ettiği 18 Şubat'ta Bengazi ve diğer doğu şehirlerinde binlerce göstericinin sokaklara döküldüğünü söylediler Ağır silahlar, helikopter silahları ve uçaksavar füze rampaları insanları öldürmek için kullanıldı Ayrıca Misurata 'da da protestoların olduğu rapor edildi Agence France-Presse tarafından yerel kaynaklarca düzenlenen bir ölüm bilanço raporuna göre 15 Şubat'ta patlak veren gösterilerde en az 41 kişi öldüBu rapor, 18 Şubat'ta El Bayda 'da, gazetelerin söylediğine göre asılan 2 polisi içermiyordu New York kaynaklı İnsan Hakları İzleme Örgütü ,hastane çalışanları ve görgü tanıklarından alıntılayarak, güvenlik güçlerinin 80'den fazla Gaddafi-rejimi-karşıtı protestocunun karışıklık bölgesi olan güney Libya'da öldürüldüğünü söylediDaha sonra karşıt gruplar ölü sayısını 120'nin üstünde olarak bildirdi "Death Toll In Libya Protest 'Hits 120'" Orange UK 2011-02-19 tarihinde erişilmiştir</ref> New York kaynaklı İnsan Hakları İzleme Örgütü 19 Şubat'ta ölü sayısını "yaklaşık" 104 olarak açıklarken, Bingazi sakinleri El Cezire ye en az 200 kişinin öldüğünü söyledi Birleşik Krallık 'ın eski Dışişleri Sekreteri ve İstihbarat ve Güvenlik Konseyi başkanı Sir Malcolm Rifkind , BBC Radyo 4'ün Bugün Programı 'na Orta Doğu 'daki protestoların 1989 doğu Avrupa 'sındaki anti-Komünist / demokrasi yanlısı olaylara benzediğini söylediİngiliz Dışişleri Sekreteri William Hague Libya, Bahreyn ve Yemen 'deki protestoculara karşı kullanılan "kabul edilemez şiddetten" ötürü son derece "kaygılı" olduğunu söyledi

20 Şubat


Tripoli'de küçük protestoların başgösterdiğini rapor eden sakinlerle birlikte protestolar git gide arttı,[60] ki bu da ülkenin güney kesiminden başlayıp Kaddafi'nin güç merkezine doğru ilerleyen ve büyüyen bir karışıklık anlamına geliyordu[61] Hastaneler kaynaklarının tükendiğini doğruladı ve doktorlar Bingazi'deki ölüm bilançosunun 200-300 arasında olduğunu tahmin ediyor[62] Bengazi'deki insanlar polisi başarılı bir şekilde yönlendirip bazı anahtar askeri bölgeleri yakaladıktan sonra, yerel askeri ekipler de resmi olarak protestoculara katıldılar[63] Bu zamana kadar Bingazi'deki protestocular on binlere,hatta belki de yüz binlere ulaşmıştı[64] Daha sonra bazı askeri birliklerin protestocuları korurken zarar gördükleri de rapor edildi[65] Tüm Libya'dan birkaç ileri gelen Müslüman din adamı ve kabile lideri rejimin yaptığı bu katliama son verilmesi ve hükümetin çekilmesi çağrısında bulundu[66] Protestocuların polis tarafından çabucak kuşatıldığı Trablus'ta geceye dek spontan ve büyük gösteriler oldu Bir kabile lideri petrol ihracatını kesme tehdidinde bulundu


Saif El İslam devlet televizyonuna çıktı ve "yabancı acentalara" "yakma ve sabotaj eylemleri"ni ve özellikle İsrail ile Mısır,Tunus,Bahreyn ve Yemen'deki diğer Arap liderlerini karışıklıkları göz ardı etmelerinden dolayı suçladı Karışıklıkların "bir iç savaşa neden olabileceğini" söyledi ve 1937'deki Libya İç Savaşı 'na işaret ettiAyrıca Libya'nın çevre şehirlerinden farklı olduğunu söylediİki bakan da istifa etti Arap Birliği'nin Libyalı temsilcisi, nedenini "protestoculara karşı baskı" olarak belirtti ve istifa etti Ayrıca Kaddafi'nin Brezilya ya da Venezuela'ya giderek Saif El İslam'ı görevde bıraktığına dair doğrulanmamış haberler de vardı Amerika Dışişleri Bakanlığı , Amerikan Elçiliği üzerinden kendi vatandaşları için ülkede devam eden karışıklıklar hakkında bir seyahat uyarısı yayınladı

21 Şubat


• Seyfülislam Muammer El-Kaddafi yaşananları tartışmak için bir "genel meclis" toplanmasını istedi[68]


• LTT Wimax internet,Al Madar cep telefonu servisi ve mesajlaşma servisleri Tripoli bölgesinde saat 0300'ten itibaren düzeltildi[kaynak belirtilmeli]


• Bingazi'de göstericiler sokakların kontrolünü ele geçirdi, güvenlik güçlerinin ana karargâhındaki silahlara ve yerel radyo istasyonuna el koydu; Özgür Libya'nın Sesi adıyla kendi yayınlarını başlattılar Göstericiler, ana mahkeme binasının üstündeki Libya bayrağını da indirerek, eski Libya krallığının bayrağı ile değiştirdiler


• Haberler Trablus'ta, Genel Halk Meclisi'nin buluşma yeri olan Halk Konağı'nın ateşe verildiğini belirtti Trablus'ta devlet televizyonu binasının göstericilerce dağıtıldığını ve en az bir polis karakolunun yakıldığını söyleyen haberler de vardı Libya Donanması'na ait savaş gemilerinin yerleşim yerlerini bombalamaya başladığı ve bilinmeyen sayıda can kayıplarına neden olduğu söylendi Bankalar ve diğer hükümet binaları gün boyu yağmalandı Göstericiler güvenlik güçleriyle çatıştı ve bütün şehirde ağır silah sesleri duyuldu En az 61 kişi öldürüldü


• Kaddafi'nin, Trablus'taki Genel Halk Meclisi ve devlet televizyonu binalarının göstericilerce istila edilmesinden ve yakılmasından sonra şehirden kaçtığını iddia eden haberler vardı Söylentilere göre Kaddafi ya Sabha kasabasına ya da Venezuela'ya kaçmıştı Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı William Hague de Kaddafi'nin Libya'yı terkettiğini ve Venezuela'ya doğru yola çıktığı bilgisini aldıklarını söyledi Venezuela hükümeti yetkilileri ise Kaddafi'nin Libya'yı terk ettiğini ve Caracas'a doğru yol alan bir uçakta olduğunu yalanladı Sonraları, Hague'in iddiasını dillendirdiği sırada Kaddafi'nin oğullarından birinin Isla Margarita, Venezuela'ya gittiği bildirildi


• BBC News Libya Ordusu'nun "gücünü elinde tutmak için direnen Kaddafi'ye bağlı kuvvetlerle çarpıştığını" bildirdi Bir grup subay da meslektaşlarına "halka katılma" ve Kaddafi'yi makamından uzaklaştırma çağrısı yaptı Libya'daki İslami liderler ve alimler de Müslümanları Kaddafi'ye karşı ayaklanmaya çağırdı Libya'nın Endonezya, Bangladeş, Avrupa Birliği ve Hindistan büyükelçileri Kaddafi rejiminin yaptıklarından dolayı görevlerini bıraktıklarını açıkladılar


• İnternet hacktivistleri Anonymous, NATO'ya Libya'yı rahat bırakmasını tavsiye eden bir bildiri yayımladı

22 Şubat


• Kaddafi, Libya Devlet Televizyonu'nda Trablus'ta Yeşil Meydan'da gençlere konuştuğunu söylediği bir görüntü verdi[85], şunu da söyledi:

“ Trablus'tayım[86] Başıboş köpeklere ait haber kanallarına inanmayın ”


21-22 Şubat'ı bağlayan gece boyu silah seslerinin duyulduğu söylendi Hükümete bağlı askerlerin, saf değiştiren askerleri protestolardan uzak tutmak için bombardımana devam ettiği; savaş uçaklarının, askerlerin protestoculara katılmalarını engellemek için mühimmat depolarını hedef aldığı bildirildi

30 Nisan


Libya lideri Muammer Kaddafi'nin, yaptığı ateşkes çağrısına hem NATO hem de Libyalı isyancılar olumsuz yanıt verdi NATO Kaddafi'ye bağlı güçlerin, Libya liderinin televizyondan yaptığı ateşkes teklifinden sadece saatler öncesinde, kuşatma altındaki Misrata limanına ayrım gözetmeksizin topçu ateşi açtığını ve çok sayıda kişiyi öldürdüğünü belirtti

1 Mayıs


NATO'nun düzenlediği hava saldırısında Libya lideri Muammer Kaddafi'nin en küçük oğlu Seyfül Arab Kaddafi ile 3 torunu yaşamını yitirdi


Libya hükümet sözcüsü Musa İbrahim açıklamasında, Seyfül Arab'ın 29 yaşında olduğunu ve henüz Almanya'da öğrenimini sürdürdüğünü belirterek, saldırıda ayrıca Kaddafi ailesi ve yakınlarından bazılarının yaralandığını kaydetti


Musa İbrahim, saldırı sırasında Muammer Kaddafi'nin eşiyle birlikte evde olduğunu, ancak her ikisinin de saldırıdan yara almadan kurtulduğunu söyledi


Bir NATO yetkilisi, başka bir ateşkes teklifini dikkate almadan önce Kaddafi güçlerinin sivillere yönelik saldırılarına son vermesini istedi

Gözaltılar ve diğer baskılar


Kaddafi 13 Şubat tarihinde halkı Facebook kullanılmaması için uyardı [89] İnternet aktivistleri ve blog sahipleri tutuklandı [90] El Cezire kanalına demeç veren yazar İdris El Mesmar 15 Şubat tarihinde tutuklandı4 Mayıs tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin başsavcısı, üç Libyalı yetkiliyi, bir kaç hafta içinde insanlığa karşı suç işlemekle itham etmeyi planladığını açıkladı

Kayıplar


New York kaynaklı İnsan Hakları İzleme Örgütü 19 Şubat'ta ülke genelinde bir ölüm bilançosu anketi yaptığında Bingazi sakinleri El Cezire 'ye en az 200 kişinin öldüğünü söyledi Diğer kaynaklar sadece Bingazi 'deki ölü sayısını 220 olarak verdi İnsan Hakları İzleme Örgütü 20 Şubat'ta Libya'nın Bingazi şehrinde ölenlerin sayısının 100'ü geçtiğini söyledi

Tepkiler


İç Tepkiler


Bir Adnkronos röportajında, Libya tahtının hak sahibi Prens İdris el-Senussi , değişiklikler başladığı zaman ülkeye dönmeye hazır olduğunu belirtti[92]


Uluslarüstü durum


18 Şubat'ta BM İnsan Hakları Yüksek Delegesi Navi Pillay Libya'daki , 2011 Bahreyn protestoları 'ndaki ve 2011 Yemen protestoları 'ndaki güvenlik güçlerinin şiddetini kınadı Pillay göstericilere karşı canlı mühimmat kullanılması konusunda Libya'yı özellikle vurguladı[93]


Uluslarası


Birleşik Krallık, "resmi görevliler ihracatların bölgesel ya da iç karışıklıkları tetikleyebileceği veya baskıların artmasına yardımcı olabileceği riski olduğunu belirtmişken,ihracat lisanlarının kullanılamayacağını" söyleyerek ve karışıklıklara dayanarak bazı ihracat kollarını geri çekeceğini duyurdu[94]


ABD Başkanı Barack Obama şiddetle ilgili "derin kaygıları" olduğunu ifade etti[95]


Diğer


Bölgesel ekonomik stok pazarı indeksleri karışıklıkları yayma konusu üzerine 20 Şubat'ta düşüş yaşadı[96]


Medya


Libya devlet televizyonu ülkenin güney bölgelerindeki hükümet karşıtı protestolar hakkında hiçbir yayın yapmadı ve 17 Şubat'a kadar normal yayın akışını sürdürdü 16 Şubat'taki sabah haber bülteni sırasında Libya devlet televizyonu yaklaşık 200-300 kişilik güçlü ve "tüm ülke genelinden" olduğu söylenen Kaddafi yanlısı protestoları tekrar tekrar gösterdiBu eylemlerde bir ara kalabalığın El Cezire karşıtı sloganlar attığı da duyuldu Quatarie TV kanalı Sirte 'den, Kaddafi'nin doğum yerinden Kaddafi gösterileri ile ilgili yayına başlamıştı Bir önceki gece Libya devlet televizyonu Kaddafi'nin, 16 Şubat'ta Amerika Birleşik Devletleri ile onların Siyonist işbirlikçileri aleyhinde yaptığı ve destekleyici bir kalabalık karşısında gerçekleştirdiği konuşmasını canlı yayınlamıştı Ayrıca yanan binalar ve arabaların da yayınları yapılmaya başlandı ki bu durum,olayı gözlemleyenlere göre,hükümet medyasının doğuda büyüyen karışıklıkları ilk kez kabul ettiği an olarak belirtildi ve kanal,20 Şubat'ta hükümetin direkt olarak, ve gerekirse güç kullanarak engellemesi gerektiği bir şekilde yayıldığını ifade etti Kaddafi'nin 19 Şubat'ta destekleyicileriyle beraber Nalut 'ta gerçekleştirdiği birlik konuşmasının da yayını yapıldı Libya'nın sahip olduğu ve Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam lehinde açıklamalar yapan Londra menşeli elektronik gazete al-Yawm , Bingazi ve El Bayda şehirlerinde yapılan Kaddafi karşıtı protestolar hakkında özgürce yayın yapabilen tek Libya kaynağıydıBu gazete genellikle dengeli, tarafısız raporlama yapmaktadır ve Bingazi ve El-Baydam'daki "güvenilir" kaynaklardan alıntılar yaparak anti Kaddafi rejimi protestoları hakkında 16 makale yayınlamıştır Ayrıca Tripoli 'deki Kaddafi eylemleri hakkında yayın yapmamıştırEl-Yawn gazetesi, kalabalık bir grup Ulusal Güvenlik Binasını yıkma girişiminde bulundukları,iki arabayı yaktıkları ve yerel trafik polisi başkanlığını ateşe verdikleri için El Baydam 'da 4 protestocu öldürüldüğünü söyledi Al-Shams ve Al-Jamahiriya devlet gazetelerine göre, Libyalı cep telefonu kullanıcılarına "devlet güvenlik servisinden gelen direktifler" sonucunda 17 Şubat'ta sokaklara çıkmaları ile ilgili uyaran bir mesaj geldi, ki bu servisler ülkenin iki mobil iletişim ağını kullanmakta ve kontrol etmektedir Al-Jamahiriya'nın ilk sayfası Kaddafi yanlısı gösteriler ve önceki gün Tripoli'de Kaddafi'nin Ahly futbol kulübü ile bir araya gelmesi haberleri ile doluydu, devlet kaynaklı Al-Shams ise bu olayları büyük ölçüde atlamıştı Daha sonra güvenlik güçlerinin durumu "kontrol" etmek için oraya geldiği ve "şehir dışından" ve "yabancı acentalardan" giriş yaptıkları bu haberlere eklendi


Önceleri Seyfülislam'ın al-Ghad Medya Kuruluşu 'nun bir parçası olan Quryna, 2010'da Libya devleti tarafından alındı, Bingazi'de düzenin sağlanması ile ilgili son bir rapor yayınladıBir makale Libya lideri Kaddafi ile tanışan ve protestoları kınayan "17 Şubat 2006 şehitleri" nin aileleri ile ilgili rapor verdi


BBC News 18 Şubat'ta "devlet gazetelerinin öncülerinden" Al-Zahf Al-Akhdar 'ın protestolara karşı görünüşte bir anlaşmaz tavır takındığını rapor etti ve şöyle yazdı:


"Bu küçük gruplardan [protestocular] gelebilecek herhangi bir zararda - bu insanlar ve asil devrimci güç şiddetle cevap verecektir,


İnsanlarımızın gücü, Jamahiriya [yönetim sistemi], devrim ve Kaddafi tüm kırmızı çizgileri oluşturur ve her kim bu çizgileri geçmeye ya da yaklaşmaya çalışırsa bu intiharî bir girişimdir, ateşle oynamak olur"


Libya devlet televizyonu Kaddafi'nin,protestocuların destekleyici sloganları eşliğinde 18 Şubat'ta gerçekleştirdiği Yeşil Meydan, Tripoli 'e kısa bir ziyarette bulunmasının fotoğraflarını yayınladı BBC News 18 Şubat'ta "Bingazi'de ağır silah kullanımının bildirildiğini" rapor etti Libya hükümeti haberleri tamamen kesintiye uğrattı ve yabancı gazeteciler yasaklanıp ülkeden çıkarıldı Bir hükümet gazetesi protestocuları Siyonism ile suçladı

İnsani Durum


Libya'da tıbbi malzemeler, yakacak ve yiyecek madde sıkıntısı tehlikeli bir şekilde artmaktadır 25 Şubat'ta Uluslararası Kızılhaç Komitesi Kızılhaç Libya'daki şiddetli olaylardan etkilenen insanların ihtiyaçlarını karşılamak için 64 milyon dolarlık bir acil durum kampanyası başlattı 2 Mart'ta ise Kızılhaç genel direktörü, sağlık personelinin bölgede işini güven içinde yapabilmesi için herkesin koordineli bir şekilde çalışması gerektiğini hatırlattı Tripoli'deki şiddetten kara yoluyla kaçmaya çalışan günde en az 4000 kişi, ayaklanmanın ilk günlerinde Libya-Tunus sınırından geçiyorduOlaylardan kaçanların arasında Mısır,Tunus ve Türk gibi yabancı milletlerden insanlar ve Libyalılar vardı 1 Mart'tan itibaren, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Tunus ve Libya arasındaki kimsesiz toprakta tehlike altında tutulmuş Afrikalılara karşı ayrımcılık iddialarını doğrulamıştı 3 Mart'tan itibaren de, sayıları 200000 olarak tahmin edilen mülteciler Libya'dan Tunus ya da Mısır'a kaçmıştıRas Ejder 'de 10000 kapasiteli de bölgesel bir mülteci kampı kuruldu ve 20000 ile 30000 arasında kişi ile dolup taştı Binlerce insan daha hala sınırın Libya tarafında kalmıştı3 Mart'tan itibaren bu durum lojistik bir kabus olarak nitelendirildi ve Dünya Sağlık Örgütü salgın hastalık uyarısı yaptı


2 milyona yakın bir göçmen miktarı ile, Libya'ya sınırı olan özellikle Mısır ve Tunus gibi şehirler, şiddetten kaçan ulusların ve göçmenlerin sığındığı başlıca yerler oldu Libyalı ulusalcılar ve göçmen işçiler Mısır'ın Sallum ve Tunus'un Ras Ajdir kentlerine gidiyorlar ve bu durum bir insani kriz ortaya çıkarıyor Uluslararası Göçmen Teşkilatı 'na göre 7 Mart'ta Tunus'a 115399 göçmen (bunlardan 19184'ü Tunuslu, 47631'i Mısırlı geri kalanı da çeşitli uluslardandı) Tunus'a , 101,609 göçmen Mısır'a (bunların 65509'u Mısırlıydı), 2205 Nijer'e (1865'i Nijerliydi) ve 5448 göçmen de Cezayir'e geldi


Şubat sonunda El Cezire Afrikalı göçmen işçilere saldırıldığını,yaralılar hatta tanıklara göre hükümet karşıtı gruplar tarafından öldürülenler olduğunu bildirdiJulius Kiluu, altmış yaşında bir inşaat süpervizörü Reuters'a "Bize insanları öldürmek için tutulmuş kimseler olduğumuzu söyleyen bir yerel grup tarafından saldırıya uğradık Siyahi insanları görmek istemediklerini de eklemem gerekiyor" diye konuştu "Kampımız yakıldı, havaalanına gidebilmemiz için bizlere Kenya elçiliği ve kendi ekibimiz eşlik etti" dedi


2 Mart'ta, Kraliyet Donanması 'nı yok eden HMS York , İsviçre Hükümeti tarafından desteklenmiş olan tıbbi ve diğer yardım malzemelerini Bingazi'ye getirdiBingazi Tıp Merkezi 'ne yapılan tıbbi yardımların direkt olarak Bingazi havaalanına uçması bekleniyordu ama havaalanı kapanınca, yardımlar Malta 'ya yönlendirildiYardımlar, Malta Silahlı Kuvvetleri tarafından kısa sürede havaalanından fırkateyne yönlendirildi 8 Mart'ta Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı 'ndan bir konvoy Libya'ya girmişti ve DGP, aynı gün Bingazi şehrinin doğu limanına varmasının beklendiğini söylemişti Yetmiş metrik ton yüksek-voltajlı tarih çizgisi taşıyan konvoy doğu limanı yolunda Mısır sınırını geçti


7 Mart'ta BM yardım koordinatörü Valerie Amos Libya'da savaşın anlamını, bir milyondan fazla insanın ülke dışına ya da içine kaçması ve bu insanların yardıma ihtiyacı olması şeklinde ifade etti


İslami Kurtuluş ve Dünya Gıda Programı (DGP) da Misrata'ya bir insani yardım konvoyu düzenlemiştir


Ayın 14ü sonlarında bir insani yardım gemisi limanın etrafındaki geçici yerleşmelerde çadırlarda yaşayan yaklaşık 8300 göçmenin boşaltılması için Misrata şehri limanında doka girdiKızılhaç da yakın bir tarihte tıbbi malzeme gemilerinden birinin Misrata limanına gelmesini beklediklerini ifade etti