Tiele

Hiung-nu dönemi - Ting-ling - Tie-le - Tinglinglerin yaşam alanları - Dingling yöneticileri


Tiele

Tingling'lerin yaşam alanları

Tingling (Çince: 丁零; pinyin: Dīnglíng, Wade-Giles: Ting-ling, Kaoçe (高車 basit: 高车; Gāochē), Chile (敕勒; Chìlè), Tiele (鐵勒 basit: 铁勒; Tiělè/T'ieh-le), tarihi Türk topluluklarındandır Tinlingler aslen, güney Sibirya'da Lena Nehri boyunca, Baykal Gölü'nün batısında yaşarlardıMillat'tan önce üçüncü yüzyılda, onlar batıya doğru yayılmaya başladılar Onlar Hiung-nu imparatorluğunun bir parçası oldular

Kökenleri

Tingling kökeni ve nereden geldikleri hakkında fazla bir bilgi olmasada, o çağlarının gereyi avlanmak, balık tutmak ve besin toplamakla yaşamlarını sürdürmüşlerdir

İkinci yüzyılda, Mete (冒頓; Ma-To) tarafından diğer 26 boylarla birlikte boyun eğdirilmiş, ayrıca onların aralarında Yüeçi (Çince: 月氏 veya seyrek 月支; Pinyin: Yuèzhī) ve Vusun (Çince: 烏孫 / 乌孙, Wūsūn) boyları da bulunurdu

Tingling'ler ile ilgili en eski kayıtlara MÖ 1 yüzyılda rastlanmaktadır

Türk boyları, Çince kao-ch'e denilen, dört tekerlekli kağnıları ile, sürülerini otlattıkları yaylalar ve surlar içindeki kışlıklar arasında göç etmişlerdir Kubbeli veya kümbetli otağlar kışın surlar içine kurulmuştur Surlar içine, ayrıca otağa benzer, ağaçtan köşklerde yapılmıştır Yaz geldiğinde kerekü denilen ve katlanabilen otağ, kağnıya yüklenmiş halde veya kurulmuş durumda yaylalara göç edilmiştir Bu göçlerde kağnı ile taşınabilen otağlar yanında; çok renkli keçeden, kilimden veya işlemeli kumaşlardan yapılmış örtüler; göçebe hayata uygun kaftanlar, çakşırlar, çizmeler, börkler, kemerler, süs eşyaları, at koşumları kağnılı boyların beraberinde bulunan önemli eşyaları arasında yer almıştır

Çin kaynaklarında, Tinglin'ler ile ilgili sıklıkla bahsedilen temel karakteristik özellikleri, arabaları üzerindeki çadırlarda yaşadıkları göçebe hayat tarzları ile ilgilidir Bu arabalarından dolayı Kaoçe (Çincede Yüksek araba anlamına gelir) olarak da anılmıştır

Tarih Hiung-nu dönemi


Tingling'ler, Türk kavimlerinin kurdukları devletlere katılmakta[kaynak belirtilmeli] ve devlet ortadan kalktığında bağımsız hareket edebilmekteydiler Hiung-nu ve Göktürk politik hayatında oldukça etkili bir topluluktu

Hiungnunun ilk parçalanma dönemine girdiği MÖ 65 yıllarında Çin kaynaklarında Tinglinglerden bahsedilmeye başlandı Hiungnuların MS 50 yıllarında yaşadığı ikinci kırılma sürecinde Tinglingler de bağımsız dönem yaşamaya başladı