Kahire Genizası

Kahire Genizası Hakkında - Kahire Genizası Nedir - Kahire Genizası Tarihi

Kahire Genizası, Eski Kahire'nin doğusunda Basatin mezarlığında, Fustat'ın Ben Ezra Sinagogu'nun genizasıdır Burada 280000 adet Yahudi el yazması parçalar bulunmuştur Bu parçalar başta Cambridge ve Manchester olmak üzere üniversite kütüphanelerine dağıtılmıştır

Keşfi ve bugünkü konumu


Kahire Genizası'nın önemi ilk olarak 1800'lerin ortalarında Yahudi seyyah ve araştırmacı Jacob Saphir tarafından keşfedildi Popüler ve akademik alanda ise 19 yüzyılın sonlarında Solomon Schechter'in çalışmaları sırasında ön plana çıktı


Bu belgeler bugün Amerikan ve Avrupa üniversitelerinin kütüphanelerinde arşivlenmiştir Taylor-Schechter koleksyonundan Cambridge Üniversitesi'nde 193,000 parça, Amerika Yahudi İlahiyat Fakültesi'nde 31,000 parça bulunur Ayrıca, John Rylands Üniversite Kütüphanesi'nde 11,000'den fazla parça dijitalleştirilip arşiv sayfasına yüklenmektedir

İçerik ve özelliği


Bu belgeler 870 ila 1880 yılları arasında yazılmıştır Normalde genizalar periodik olarak boşaltılıp içindeki materyaller mezarlıklara gömülür Bu metinlerin çoğu Arap alfabesi kullanılarak İbranice yazılmıştır Metinler miadını doldurduktan sonra dahi hem Yahudilerce İbrani dilininin Tanrı'nın dili olduğuna inanıldığından hem de metinlerde Tanrı'nın adı geçtiğinden harap veya yok edilemezler Genizadaki metinleri yazan Yahudiler dönemlerinin toplum kültür ve diline aşinaydılar Zamanının konuşulan ve anlaşılan Arapçası açısından paha biçilmez bir kanıt sunmaktadır Ayrıca, bu metinlerin yaratıcısı Yahudilerin dönemin toplumuna ayak uydurup Müslüman ve Hıristiyan komşuları gibi, ticaret, çiftçilik ve emlakçılık yaptıkları görülür


Bu materyallerin 950 - 1250 yılları arasında sosyal ve ekonomik tarihi kanıtların önemi üzerinde ne kadar durulsa azdır Yahudi dinadamı Shelomo Dov Goitein hayatını bu dönemdeki 35,000 kişiyi indekslemek için adadı Bu listedekilerden 350 tanesi "göze çarpan" kişiliklerdir; bunlar içinde Musa ibn Meymun ve onun oğlu Avraham bulunur Ayrıca listede 200 "iyi bilinen aileler", 450 meslek ve 450 nesne bulunur Nesnelerin Mısır, Filistin, Lübnan, (Şam ve Halep hariç) Suriye, Tunus, Sicilya ve hatta Hindistan'dan geldiği görülür Bu metinlerde, Orta Asya'daki Semerkant'tan batıya Sevilla ve Fas'taki Sicilmasa'ya; Aden'den kuzeye Konstantinopolis'e kadar alandaki şehirlerin isimleri vardır Narbona, Marsilya, Cenova ve Venedik gibi Akdeniz limanlarının yanı sıra Kiev ve Rouen limanlarından da bahsedilir


Kitap sayfaları parçaları da bulunan genizadaki yığında 280,000 parça yaprak bulunmuştur ve bunların içinde Yahudi metinlerinin yanı sıra Kuran'dan da parçalar bulunur Dinbilimcilerin özellikle ilgisini çeken parçalar ise Tanah'a girmemiş olan Sirah parçalarıdır


Edebi olmayan metinler içinde az da olsa mahkeme kararları, yasal metinler ve yerel Yahudi cemaatinde yapılan yazışmalar (ör: Aşkelon Karay ihtiyarlarının mektubu) yer alır Goitein'e göre yaklaşık 10,000 parça olan bu makalelerin tarihi değeri bulunmaktadır Bu parçalardan sadece yarısı bütünüyle korunmuştur


Genizaya eklenen belgelerin sayısı yıldan yıla değişiklik göstermiştir Örneğin 1266 ile 1500'ler arası Yahudi nüfusunun çoğu Kuzey'de Kahire'ye göç ettiğinden ve yerel cemaate kovulan İspanyol Yahudileri yerleştiğinden bu dönemde fazla belge eklenmemiştir Bu yeni gelenlerin eklediği Hazar Yazışmaları, Schechter Mektubu ve Kiev Mektubu gibi metinler Hazarya ve Kiev Knezliği hakkında tarihe ışık tutmuştur Batılı dinbilimcilerin genizayı boşaltmasına kadar geniza hala faaliyet göstermekteydi