Varşova Gettosu Ayaklanması

Varşova Gettosu Ayaklanması Hakkında - Varşova Gettosu Ayaklanması Nedenleri - Varşova Gettosu Ayaklanması Sonuçları



Naziler işgal ettikleri Polonya'nın başkenti Varşova'da 1940 yılının sonlarında yaklaşık 450 bin Yahudi'yi yüksekliği 4 metreye yaklaşan, uzunluğu 15 km'yi bulan duvarlarla çevirdikleri bir bölgeye topladılar Daha önce 160 bin kişinin yaşadığı yerde neredeyse 3 katı kalabalık bir nüfusun yaşaması mümkün değildi Yahudi Direniş Örgütü (ZOB) önderliğinde başlayan direniş, 40 günden uzun bir süre sürdü


Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin (NSDAP) 1933 yılında iktidara gelmesiyle birlikte avrupada yeni düzen kurulmuştur 1929 yılının "Büyük Buhranı"nın etkisi kendisini Avrupa'da olanca haşmetiyle göstermiş, ülkelerin ekonomileri kâğıttan kaleler gibi birbiri ardına çökmeye başlamıştı Devasa şirketler birbiri ardına iflas ediyor, her gün yüzlerce, işçi işsiz kalıyordu Böyle bir ortamda sadece Almanya'da değil, İtalya ve İspanya gibi ülkelerde de faşistler orta sınıfların korkusunu örgütlemeyi başarmış, hatta işçi sınıfını bile kısmen yanlarına çekebilmişlerdi


Nazileri iktidara gelmesiyle birlikte, işçi sınıfının tüm örgütleri dağıtıldı Sendikalar, sol partiler, dernekler vs kapatıldı, solcular, muhalifler tutuklandı,Yahudi memurlar işten atıldılar, belirli meslekler dışında çalışmaları yasaklandı, toplumsal yaşamdan soyutlanmaları için 1935 Nürnberg NSDAP Konferansı'nda "Irk Kanunları" kabul edildi Irkçılığa maruz kalanlar sadece Yahudiler değildi, Çingeneler, siyahlar, Nazilerin "Ari ırka ait" olmadığını düşündükleri bütün insanlar toplumdan dışlandı


II Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte Yahudiler işgal ettikleri bölgelerde gettolar kurdular Getto denilen yerler aslında belirli şehirlerde Yahudilerin yaşadığı mahallelerdi; etrafları genellikle yüksek bir duvarla ve dikenli tellerle çevriliyor, bölgede ne kadar Yahudi varsa orada yaşamak zorunda bırakılıyor ve giriş çıkışlar sıkı bir kontrol altında tutuluyordu Naziler işgal ettikleri Polonya'da gettolar kurdular Polonyalı ve Batı Avrupalı Yahudiler bu gettolara gönderildiler 1941'de Almanların Sovyetler Birliği'ne saldırması esnasında, mobilize katliam birlikleri tüm Yahudi topluluklarını öldürmeye başladı Kullanılan başlıca katliam yöntemleri silahla vurmak ya da gaz kamyonlarında öldürmek kısa süre içinde "yetersiz" olarak görüldü ve katliamları gerçekleştirenler üzerinde psikolojik bir yük olarak değerlendirildi


1942 Ocak ayındaki Wannsee Konferansı'ndan sonra, Naziler Yahudileri sistemli bir şekilde tüm Avrupa'dan Polonya'daki altı imha kampına göndermeye başladı: Chelmno , Belzec, Sobibor, Treblinka, Auschwitz-Birkenau ve Majdanek İmha kampları, soykırımın gerçekleştirilmesi için tasarlanmış ölüm merkezleriydi Yaklaşık üç milyon Yahudi, imha kamplarında gaz verilerek öldürüldü


Doğu Avrupa'daki gettolarda bulunan pek çok Yahudi, Almanlara karşı direniş örgütlemeye ve çalıntı ve el yapımı silahlarla silahlanmaya çalışıyordu 1941?1943 arasında yaklaşık 100 Yahudi grubu yeraltı direniş hareketleri oluşturdu Yahudilerin Almanlara karşı en bilinen silahlı çatışmayla direniş teşebbüsü, Varşova gettosunda yaşandı


1942 yazında yaklaşık 300000 Yahudi Varşova'dan Treblinka'ya sürüldü Ölüm merkezinde toplu katliamlar olduğu haberi Varşova gettosuna sızdığında, hayatta kalan ve çoğu gençlerden oluşan bir grup, ZOB (Lehçe Yahudi Muharebe Örgütü anlamına gelen Zydowska Organizacja Bojowa) adında bir örgüt oluşturdu 23 yaşındaki Mordechai Anielewicz liderliğindeki ZOB, Yahudileri tren vagonlarına gitmeye karşı direnişe çağıran bir bildiri yayınladı Ocak 1943'te, Varşova gettosundaki savaşçılar, gettodan sürmek üzere yeni bir grup toplamaya çalışan Alman birliklerine ateş açtı Savaşçılar gettoya kaçak olarak sokulmuş az miktardaki silahı kullanıyordu Birkaç gün sonra birlikler geri çekildi Bu küçük zafer getto savaşçılarına gelecekteki direniş için hazırlanma gücü verdi


19 Nisan 1943'te, Alman birlikleri ve polisi hayatta kalan sakinleri sürmek üzere gettoya girdikten sonra Varşova gettosu ayaklanması başladı Yedi yüz elli savaşçı ağır silahlı ve iyi eğitimli Almanlara karşı savaştı Getto savaşçıları yaklaşık bir ay kadar dayanabildi Ancak 16 Mayıs 1943'te isyan sona erdi Almanlar direnişi yavaşça kırmışlardıBunun Sonucunda Yakalanan 56000 Yahudi'den yaklaşık 7000'i vuruldu, geri kalanı ise ölüm kamplarında kamplara gönderildi