İstanbul Arkeoloji Müzesindeki Eserler

İstanbul Arkeoloji Müzesi - Arkeoloji Müzesi İstanbul - Arkeoloji Müzesi Resimleri -İstanbul Müzesi


Arkeoloji Müzesi 13 Haziran 1891'deki açılışından itibaren hızlı bir şekilde koleksiyonunu genişletmiştir Şu anda Arkeoloji Müzesi giriş kat salonlarında; sağ tarafta Arkaik Dönem'den Roma Dönemi'ne Antik Çağ heykellerini, sol tarafta ise Sidon Kral Nekropolü'nden gelen İskender Lahdi, Ağlayan Kadınlar Lahdi, Tabnit Lahdi gibi dünyaca ünlü eşsiz eserleri görmek mümkündür İki katlı binanın üst katında ise Hazine Bölümü, Gayri İslami ve İslami Sikke Kabineleri ile Kütüphane bulunur

Ek binada bodrum katta 1998 yılında açılmış olan "İstanbul Çevre Kültürleri" bölümü, değişik çağlara ait civar buluntu ve tümülüs kazılarında ortaya çıkarılmış eserlerin sergilendiği salondur "Thrakia-Bithynia ve Bizans" bölümlerine sahiptir Ek binanın giriş katında ise "Çocuk Müzesi


Ek binanın 1 katında "Çağlar Boyu İstanbul""Çağlar Boyu Anadolu ve Troia", en üst katta ise "Anadolu'nun Çevre Kültürleri: Suriye, Filistin ve Kıbrıs Eserleri" bölümü, 2 katta kronolojik sıralama ile teşhir edilmektedir





Marsyas Heykeli



Anadolu'ya özgü bir hikayenin baş karakteri olan Marsyas, Tanrı Apollon ile giriştiği rekabetin sonuçlarına katlanır bir halde tasvir edilmiştir Hikayeye göre, Marsyas flütünü Tanrı Apollon'un lirinden daha güzel çaldığını iddia eder Apollon ile müzik yarışmasında berabere kalınca Apollon Marsyas'a enstrümanını ters çevirip aynı anda hem çalıp hem şarkı söylemesini söyler Fakat Marsyas bu meydan okumayı yerine getiremez ve Apollon yarışmayı kazanır Bir ölümlünün kendisine meydan okumasına öfkelenen Tanrı Apollon Marsyas'ın canlı canlı derisini yüzüp derisini bir çam ağacına asar Fakat sonradan kapıldığı öfkeden pişmanlık duyarak lirini kırar ve Marsyas'ı bir ırmağa çevirir


Sappho Başı


Roma Dönemi portre örneklerinden olan Sappho Başı, Lesbos (Midilli) adasında doğmuş olan şair Sappho'ya aittir



MÖ7 yüzyıl ve 5yüzyıl arasında birçok lirik şair yaşamıştır Bu dönemin en tanınmış şairi olan Sappho'nun bir bütün halinde günümüze kadar ulaşan yalnızca bir şiiri bulunmaktadır ve bu şiir de Aphrodite'ye yazılmış bir ilahidir



Gençlik yıllarını doğduğu yer olan Lesbos'dan uzakta, Sicilya'da geçiren Sappho, geri döndüğünde Aphrodite'e tapınan bir grup kadının öğretmeni haline gelir Bir efsaneye göre, sevdiği adam tarafından reddedilince kendisini uçurumdan atarak intihar etmiştir



Almira

Tykhe Heykeli



Orijinali MÖ 4 yüzyıla ait olan bir eserin Roma Dönemi'nde, MS 2 yüzyılda, yapılmış bir kopyasıdır Üskübü/Bolu'da bulunmuş olan eser zengin bir süslemeye sahiptir Tanrıça Tykhe'nin başının üzerinde zeytin yapraklarıyla süslü şehir surunu temsil eden bir taç vardır Sol kolunda çeşitli meyvelerle dolu bir bereket boynuzu ile zenginliğin simgesi olan Plutos ismindeki çocuğu taşımaktadır


Tykhe, Okeanos'un kızlarından biridir Kader, şans, başarı tanrıçasıdır Her kentin bir Tykhe'si vardır Tykhe'ler kentlerin koruyucu tanrıçaları olup, başlarında şehir suru şeklinde bir taçla gösterilirler

Miletos Faustina Hamamları Heykel Grubu

Bu heykel grubunda ışık, bilgelik, akıl tanrısı Apollon, adaleli bir genç erkek olarak tasvir edilmiştir Bir kaide üzerine koyduğu lirini çalmaktadır Yüzünde tanrısal ve sakin bir ifade vardır Vücudu zarif ve iyi orantılıdır; vücut oranları bir kadın gibi oldukça muntazam işlenmiştir Sanki melodiye başlamadan önce tellerle oynuyor gibi eliyle lirin mızrabını tutmaktadır Tanrının bu şekilde tasviri "Apollon Kitharadoros" veya "Lir Çalan Apollon" olarak bilinmektedir

Büyük İskender Başı




MÖ 356 - MÖ 323 yılları arasında yaşamış olan Makedonya kralı Büyük İskender tahta geçtiği zaman henüz yirmi yaşında bile değildi 33 yaşında ölen efsanevi komutan, kısa krallık hayatında gerçekleştirdiği parlak ve büyük fetihler sayesinde yirmi üç yüzyıl boyunca unutulmamıştır Pers İmparatorluğunu yıkarak Makedonya'dan Hindistan'a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kurmuştur Hayatının büyük bir bölümünü Asya'da geçiren İskender'in başlangıçta askeri üsler olarak kurduğu kentler zamanla kültür ve ticaret merkezlerine dönüşerek Eski Yunan kültürünün Hindistan'a kadar yayılmasında önemli rol oynamışlardır

Sanatsal açıdan da etkileri takip edilebilen Büyük İskender zamanı, Klasik Sanat ile Helenistik Dönem arasında bir geçiş dönemi olmuştur

MÖ 2 yüzyıla tarihlenen Büyük İskender Başı, Bergama'nın aşağı agorasındaki kazılarda bulunmuştur

Başının omzuna doğru eğik duruşu ve çok hafif arkaya doğru atışıyla alnının ortasından çıkan saç tutamı aynı bir aslanın yelesi gibidir ve her iki yandan düzensiz kıvrımlarla inmektedir Bu Büyük İskender'e özgü bir saç tipidir Ağır göz kapakları ile yuvarlak gözleri, kalın kirpikleri ve dişlerini pek ortaya çıkarmayan hafif açık ağzı gibi özelliklerin tümü, Büyük İskender heykellerinin genel karakteristiğidir Bu tarz, MÖ 4yüzyılda yaşamış ve sanatta Klasik'ten Helenistik'e geçişi sağlamış olan heykeltraş Lysippos'un portelerinde görülmektedir Sanatçı, İskender için çalışmış ve İskender de portrelerini yalnızca Lysippos'a yaptırmıştır Portrenin alnında görülen derin çizgiler, kralın çok genç olmasına rağmen karşılaşmış olduğu büyük problemleri akla getirmektedir Eser, kral II Eumenes yönetimi zamanındaki Bergama heykel sanatının tipik özelliklerini yansıtmaktadır

Ephebos Heykeli




Heykel bir ephebi yani genç delikanlıyı göstermektedir Olasılıkla bir atlettir ve güç bir çalışmadan sonra dinlenmek üzere, bir zamanlar üstünde bir kabartma veya herme bulunan uzun, dikdörtgen bir sütuna dayanmıştır Çalışmasını henüz bitirmiş olmalıdır, çünkü




korunmak amacıyla manto benzeri bir kıyafet giymiştir Eserde bütün dikkat küçük yuvarlak başına doğru çekilmiştir Belirgin kirpikler büyük gözler ve hafif aralık dudaklara sahiptir Bugüne kadar bulunan antik eserler arasında benzersiz olanlarındandır Muhtemelen bir gymnasiumu süsleyen bir heykel olmalıdır Antik çağda tanrılar, tanrıçalar ve imparatorlar dışında toplum için önemli ama sıradan kişilerin de heykellere konu olduğunu göstermesi açısından önemli bir örnektir

Okeanos Heykeli


Efes'ten getirilmiş olan ve MS 2 yüzyıla tarihlenen eser Nehir Tanrısı Okeanos'u kayalık bir yerde uzanmış şekilde tasvir etmektedir Tanrı, yaşlı bir erkek olarak gösterilmiş olup adaleleri yaşlılığına rağmen güçlü işlenmiştir Sol kolunu büyük testiye benzeyen bir kabın üzerine koymuştur Okeanos, Uranos ile Gaia'nın oğludur Yeryüzünün çevresinde akan bir nehir olarak düşünülür Bütün akarsuların babasıdır Denizin doğurganlık gücünü temsil eden kız kardeşi Tethys ile evlenmiş, çok sayıda çocuğu olmuştur Oğulları akarsular, ırmaklar; kızları ise dereler ve kaynak sularıdır

İskender Lahdi








İskender Lahdi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde bulunan en önemli eser kabul edilmektedir 1887 yılında Sidon kentinin krallar mezarlığında bulunmuştur



Her ne kadar İskender Lahdi olarak anılsa da aslında İskender'e ait değildir Sidon Kralı Abdalonymos'a ait olduğu düşünülmektedir




Lahdin ön yüzünde solda atının üzerinde İskender gösterilmiştir İskender, Herakles soyundan geldiğine inandığı için, başında Nemea aslanının postu ile tasvir edilmiştir Buna ek olarak, kulağının yanında, Mısır tanrılarından Ammon'un simgesi olan koç boynuzu görülmektedir Lahdin üzerindeki bu tasvirden dolayı lahdin ismi İskender ile bütünleşmiştir Aslında İskender Babil'de ölmüş ve cenazesi İskenderiye'ye gönderilmiştir Lahdinin de antropoid yani insan biçimli bir lahit olduğu bilinmektedir



Lahdin gövdesinin uzun yüzlerinden birinde Persler ve Yunanlılar arasındaki bir savaş sahnesi yer almaktadır Yunanlılar ile Pers askerleri kıyafetlerinden kolaylıkla ayırt edilebilir Yunanlılar kısa tunik veya pelerin giyerken, Pers askerlerinin geleneklerine göre erkeklerinin yüz ve parmak uçları dışında bedenlerini açıkta bırakmaları yasak olduğundan, pantolonlar birkaç kattan oluşan uzun kollu gömlekler ve başlarını saran tiaralar giydikleri göze çarpmaktadır Savaş sahnesinin İskender'in MÖ333 yılında kazandığı, ona Fenike ve Suriye kapısını açan Issus savaşını temsil ettiği düşünülür Bu savaşın sonuçlarından biri de, lahdin sahibi olduğu sanılan Abdalonymos'un yazgısının değişmesi ve bir süre sonra Sidon kralı olmasıdır



Lahdin ikinci uzun yüzünde iki av sahnesi canlandırılmıştır At ve arabalarla avlanmanın Yakındoğu uygarlıklarına ait bir özellik olduğu, İskender'in de Fenike'de bu tür avlara katıldığı bilinmektedir



İskender'in İran'ı aldıktan sonra Doğu ve Helenistik kültürlerini bir araya getirerek bir Yunan-Pers İmparatorluğu kurmayı amaçladığı kabul edilmektedir Hayatının sonuna doğru bir Pers prensesiyle evlenmiş, Pers giysileri kullanmaya başlamış ve Pers saray adetlerini benimsemiştir


Lahdin bir yüzünde dost ola
rak bir arada avlanan Persler ve Yunanlıları bu anlayışın ışığında görmek gerekir İskender'in IIIDarius'u Issus'ta yendikten sonra Amanos dağlarını aşıp Akdeniz kıyısını izleyerek Suriye'ye girdiği bilinmektedir Pers yönetiminden hoşnut olmayan Sidon halkı, zengin kentlerinin kapısını Makedonya ordusuna açmış ve İskender'den kendilerine bir kral seçmesini istemişlerdir İskender, Sidon'a kral seçecek zamanı olmadığından, bu işi Hephaestion'a vermiştir Onun bulduğu Abdalonymos ise Sidon krallık ailesiyle ancak uzaktan akraba olup, kral seçilinceye kadar kentin dışında sakin hayat süren bir kişidir Adı, Farsça 'tanrıların hizmetçisi' anlamına gelen Abdalonymos'un, daha sonra kendi için hazırlattığı lahdin süslemelerinin arasına İskender'in ve Hephaestion'un tasvirlerinin konulmasının nedeni budur



Bezemelerin incelenmesi Lahdi y
apanların doğu süsleme sanatını çok iyi bildiğini göstermektedir Akroterin üst sırası yer yer sadece kanat parçaları kalmış kartallarla dönüşümlü olarak yerleştirilmiş kadın başlarından oluşmuştur Eski Suriye'de kartalların ölülerin ruhlarını cennete taşıyan kuşlar olduğuna inanılırdı İki yanda en altta sıralanan daha küçük dokuzar kadın başı da Anadolu ve Mezopotamya kültürlerinde tarih öncesi dönemlerden beri tapınılan ana tanrıçayı akla getirmektedir Her iki alınlığın tepe akroterleri Pers grifonları ve bitkisel bezemelerle süslüdür Alınlığın köşelerine lahit koruyucusu olarak birer aslan oturtulmuştur İnce boyunlu, gövdeleri zayıf birer köpeği hatırlatan bu aslanlar Ion sanatına özgü bir motiftir



Lahdin kapağı da gövdesiyle aynı cins mermerden yapılmıştır Lahdin işlemelerinin inceliği böyle bir eseri Yunanistan'dan Lübnan'a götürmek çok tehlikeli olduğu için eserin Sidon'da yapılmış olması gerektiğini akla getirmektedir Heykeltıraşı hakkında herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır Lahdi boyayan ressamların da yontucu kadar usta oldukları sanılmaktadır Lahit bitirildiğinde gözler, kirpikler, dudaklar ve giysilerin mor, sarı, mavi, kırmızı ve menekşe rengiyle boyandığı, figürlerin tenine hafif vernik sürüldüğü anlaşılmaktadır

Ağlayan Kadınların Lahdi






İskender Lahdi ile aynı Kral Nekropolünde bulunmuş olan Ağlayan Kadınlar Lahdi, bulunmasından önceki bir dönemde soyulmuş olduğu için, içinde ait olduğu kişinin kemiklerinden ve bronz bir kemer tokasından başka bir şey bulunmamıştır Mermerin üzerinde yer yer günümüze kadar ulaşan izlerden, ilk yapıldığı zaman mavi ve kırmızı tonlarda boyalı olduğu anlaşılmaktadır Lahit arkeolojide 'Sütunlu Lahitler' olarak adlandırılan grubun en iyi örneği olup, bir mezardan çok 'Halikarnassos Mausoleim'u ya da Nereid Anıtı gibi, bir son dinlenme yeri olarak yorumlanmaktadır Mimari özellikleri İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nin klasik binasının mimarisinde de kullanılmıştır Yunan yontu sanatının, doğulu etkiler taşıyan bir örneğidir Figürlerin tıraşlı kafaları, yalın ayakları, yırtık giysileri ve üzüntülerini yansıtan hareket ve ifadeleri Semitik topluluklara ait özelliklerdir Lahdin zevk ve eğlenceye düşkün bir insan olduğu söylenen Sidon kralı Straton'a (MÖ 374-358) ait olduğu sanılmaktadır Lahit, bir Ion tapınağı biçimindedir

Sütunların arasında yer alan 18 üzgün kadın figürünün, Ortadoğu ülkelerinde yaygın olan ağlayıcı kadınlardan çok ölünün eşlerini ya da haremindeki kadınları temsil ettiği sanılmaktadır

Vize Tümülüsü






Kırklareli'nde bulunmuş olan tümülüs MS 1yüzyıla tarihlenir Bu tümülüsün mezar hediyesi olan maske miğfer, genç bir erkeğin portresini yansıtır Maske ve başlık olmak üzere alnın üzerinde menteşe ile bağlanan iki kısımdan meydana gelmiştir Alınlığın üzerinde, mitolojik bir sahne vardır; Odiseus'un gemisini parçalayan Skyla -deniz canavarlarının en korkuncu olan bu canavara Odiseus 6 gemiyi kurban etmiştir- tasvir edilmiştir Yüzlük kısmına rastlayan yanaklıklar üzerinde savaş ganimetleri taşıyan Nike tasvirleri vardır




Araba Yarışcısı Porphyrios'un Heykel Kaideleri




Topkapı Sarayı II Avlusu'nda bulunmuş olan bu heykel kaideleri Bizans Dönemine, MS 5 yüzyıla aittir Konstantinopolis'te eğlence amaçlı olarak yoğun olarak kullanılan Hippodrom'a dikilmiş heykellere aittirler Heykel, Arabacı Porphyrios için İmparator Anastasius'un emriyle dikilmiştir 4'er yüzden oluşan bu kaidelerden birinde Porphyrios dört atlı arabada, ayakta, cepheden tasvir edilmiş olup sol elinde hurma dalı sağ kolu ise yukarı kalkmış ve elinde bir obje ile gösterilmiştir Üzerinde Yunanca yazıtı da bulunan kaideler Hippodrom'da yapılan at yarışları hakkında da bilgi vermektedir

• Gezer Takvimi
  
  
  
  MÖ 10 yüzyılda yazılmış olan ve Gezer Takvimi olarak adlandırılan bu yazıt ayların isimleri ve ekin dönemlerini belirtmektedir İbranice dilinde bilinen en eski yazıtlardan biri olma özelliğini taşımaktadır
  
  
  
  

• Simurg Kabartmaları
  
  
  
  
  Bizans Dönemi, MS 10 yüzyıla tarihlenen Simurg kabartmaları, kurt başlı, bedeninin ön kısmı aslan, arka kısmı tavus kuşu kuyruklu olarak betimlenmişlerdir Bizans sanatına İran'da hüküm süren Sasanilerin etkisi ile giren Simurg figürü, kumaş, taş ve gümüş eserlere de konu olan yaygın mitolojik bir figür haline gelmiştir
  
  
  

• Palmyra Mezar odası
  
  
  
  
  
  
  Müzede canlandırılan mezar odası, MS 108 yılında Palmyralı zengin bir aile tarafından en az 219 kişi için yapılmıştır Mezar odasının aslı Palmyra'da Mezarlar Vadisinde bulunur, müzedeki modelde kullanılmış olan portreler orijinaldir Ölüler üst üste ve yan yana sıralanan çekmece şeklindeki mezar bölmelerine yerleştirilmiş ve önlerine de üzerlerinde ölünün kabartma büstü ve kimliğini belirten yazıların bulunduğu kireçtaşı levhalar kapatılmıştır
  
  
  
  
  Hipoje veya yer altı mezarları, kule mezar ve ev mezarları ile birlikte MS 1 ve 2 yüzyıllarda Palmyralılar'ın tercih ettikleri zengin anıtsal mezarlardır

• Sıloa Yazıtları
  
  
  Kudüs'te Aynı-Silvan çeşmesi suyunun, kayadan çıktığı yerde yapılan yer altı kanalının içinde meydan çıkarılmıştır Fenike alfabesi ile yazılmış en eski İbrani yazısı olan bu yazıt, kanalın çıkış noktasına yakın, sol taraftaki kayaya yazılmıştı Yazıt değişik uzunlukta altı satırdan meydana gelmiştir
  
  
  
  
  Bu yazıtta, yapılışı tarif edilen ve kaya içine kazılan tünel, suyunu şehir dışındaki Ceyhun kaynağından şehir içindeki Aynı-Silvan'ın bulunduğu noktaya gelmesini sağlıyordu Bu kanal Kral Hezekiah (MÖ 725-697) tarafından yaptırılmıştır Tevrat'ta 'Hükümdarlar Tarihi' bölümünde kanaldan bahsedilmektedir