Atatürkün Eğitim Anlayışı

Atatürkün Eğitim Anlayışı nasildi - Atatürkün Eğitim Anlayışına verdigi onem - Atatürkün Eğitim Anlayışı hakkinda bilgiler


Herhangi bir ülkede eğitim siyaseti, o ülkede nasıl bir gençlik istendiği, gelecek kuşakların temel değerlerinin ne olması gerektiği, nasıl bir insan gücüne gereksinim duyulduğu konularında temel ilkeler belirlendikten sonra, bu temel ilkeler çerçevesinde saptanır

Osmanlı İmparatorluğunda medrese ağırlıklı eğitim göze çarpmaktadır Medreseler temel eğitim kurumuydular Vakıflar tarafından kurulup, idare edilirlerdi İlk medrese Orhan Bey zamanında İznikte açılmıştır ll Mehmet döneminde Sahn-ı Seman medresesi, Kanuni döneminde de Süleymaniye Medresesi açılmıştır

Medrese eğitimi ilk, orta ve yüksek olmak üzere üç kısımdı Devlet, halkın eğitimiyle uğraşmazdı

Yükselme döneminde medreselerde din derslerinin yanında müspet bilimler de okutulmuştur Sahn-ı Seman ve Süleymaniye Medreselerinde fen dersleri okutulmuştur

Medreseler dışında en önemli yüksek öğretim kurumu olarak Enderun Mektepleri vardı Devlet yöneticisi yetiştiren bu okullara devşirme öğrenciler alınırdı Enderun, bir başka deyişle, İç Saray Eğitimi demekti

Osmanlı ülkesinde yaşayan azınlıkların kendi okulları vardı Bir de ABD, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya gibi devletlerin açtığı yabancı okullarda eğitim öğretim yapılıyordu Bu okullar, devletin denetimi dışındaydı

Ülkemizde Tanzimatla beraber meydana gelen hareketlenme eğitim alanında da görülmüş ve izlenen eğitim politikaları sorgulanmaya başlanmıştır 1916da Ziya GÖKALP, İttihat ve Terakki Kongresine verdiği raporda; başka milletlerde en karakterli ve ahlaklı kimselerin iyi eğitim görmüş insanlar arasından çıktığını, fakat Türkiyedeki durumun bunun tam tersi olduğunu, vatan için en zararlı kimselerin medrese veya mektepte okumuş olanlar arasından çıktığını, Türkiyedeki medrese ve mekteplerin kişilerin ahlak ve karakterini bozduğunu söyler Bunun sebebinin, diğer milletlerin eğitim sistemlerinin milli olmasına rağmen, bizim eğitim sistemimizin kozmopolit bir halde bulunmasına bağlar Ve bu düşünceleriyle, çağın yetiştirdiği en büyük devrimci ve devlet adamı olan Mustafa Kemali etkileyerek yeni bir eğitim sisteminin oluşmasına kapı açar

Atatürk, eğitim ile ilgili düşüncelerini ve tasarladıklarını Kurtuluş Savaşı sırasında paylaşmaya başlamıştır Sivas Kongresi sırasında Amerikalı gazeteci Mr Brownla yaptığı görüşmede şunları söylemiştir: Türk halkı iyi bir eğitim görmeli ve iyi bir hükümete sahip olmalıdır Eğitim, okul demektir Türk köylüsünün pek azı okuryazardır Ama bu köylüler öğrenmeye isteklidir, çocuklarının iyi bir eğitim almasını isterler

Atatürk, bu sözleriyle milletin içindeki öğrenme isteğini dile getirmiş ve eğitim alanındaki yapılacak yeniliklerin sinyalini vermiştir Öyle ki bir savaş stratejisinin belirleneceği ve toplumu örgütlemek amacıyla toplanmış kongrede bile geleceği düşünerek eğitime de yer vermiştir

Önemli bir nokta da, Kurtuluş Savaşının devam ettiği sırada, 1621 Temmuz tarihlerinde Ankarada toplanan Maarif Kongresidir Bir milletin varolma mücadelesi verdiği bir sırada belki pek çok devlet adamının aklına bile gelmeyecek, gündemi arasında yer almayacak olan eğitim meselesini Atatürk memleket için en önemli mesele olarak görmüş ve böyle bir kongreyi gerçekleştirmeyi başarmıştır Atatürk, düşüncelerini şöyle dile getirmiştir: Bugün Ankara, Milli Türkiyenin Milli Eğitimini kuracak olan Türkiye Öğretmenler Kongresinin toplanmasına da sahne olmak mutluluğu ile övünmektedir Yüzyıllar süren derin bir umursamazlığın devlet yapısında açtığı yaraları sarmak için gerekli olan çabaların en büyüğünü, hiç kuşkusuz eğitim alanında, esirgemeden göstermek gerekir Ancak geniş ve yeterli koşullara ve araçlara kavuşuncaya dek, geçecek savaş günlerinde de, tam bir dikkat ve özenle işlenip çizilmiş bir milli eğitim programı yapmak ve eldeki örgütlerimizi bugünden verimli bir çalışmaya yöneltecek ilkeleri hazırlamak için çalışmalıyız

Görüldüğü gibi Atatürk bu sözleriyle eğitimin artık programlanması gerektiğini ve milli bir kimlik kazanarak etkili bir şekilde uygulanması gerektiğini ortaya koymaktadır

Atatürk şu sözleriyle de eğitimde şimdiye kadar izlenen yöntemleri sorgulamış ve ulusun geri kalmışlığında eğitimin oynadığı rolü ortaya koymuştur Bugüne dek izlenen eğitim ve öğretim yöntemlerinin, ulusumuzun gerileme tarihinde en önemli etken olduğu inancındayım Onun için bir milli eğitim programından söz ederken geçmişin boş inançlarından ve yaratılışımızın nitelikleriyle ilgisi olmayan yabancı düşüncelerden, doğudan ve batıdan gelen tüm etkilerden büsbütün uzak, ulusal yaratılışımıza ve tarihimize uygun bir kültür düşünüyorum Çünkü ulusal dehamızın tam olarak gelişmesi ancak böyle bir kültürle sağlanabilir Herhangi bir yabancı kültürü, şimdiye dek izlenen yabancı kültürlerin yıkıcı sonuçlarını tekrar ettirebilir Kültür; yapıldığı, geliştiği yerin özelliklerine bağlıdır Bu yer, ulusun seciyesidir Eğitim bir kültürleme işidir Kültür aktarımında en önemli rolü eğitim oynamaktadır Atatürk bu sözleri ile eğitimin bir kültürleme işi olduğunu ortaya koyarak eğitime bilimsel bakış açısıyla yaklaşmıştır

Atatürk, Maarif Kongresine katılan öğretmenlere seslenerek kendilerine düşen görevi ortaya koymuş, ülkemizin iyi yetişmiş ve yetenekli bireylere olan ihtiyacını da belirtmiştir Büyük tehlikeler karşısında uyanan ulusların ne ölçüde kararlı olduklarına tarih tanıklık etmektedir Silahlarıyla olduğu gibi, kafasıyla da savaşmak zorunda olan ulusumuzun, birincisinde gösterdiği üstün gücü, ikincisinde de göstereceğine hiç kuşkum yoktur Ancak bu doğuştan gelen yetenekleri geliştirebilecek bilgilerle donatılmış yurttaşlar gerekir Bu ödev de sizlere düşmektedir

Maarif Kongresi için, 18 Temmuz 1921 tarihli Hâkimiyet-i Milliye gazetesi şunları yazacaktır: Cephelerde felah ve istiklal ordusu Yunanla mücadele ederken, Ankara da muallimler ordusu cehalete karşı müdafaa programı hazırlıyor Harb ve Maarif cephelerinin ikisinde de faaliyetler var Milli ordu vatandan düşmanı, muallimler ordusu da cehalet ve zulmeti kovacak, iki hizmetin aynı anda tecellisi ulvi bir tesadüftür

Maarif Kongresine 250den fazla öğretmen katılmış, Halk Mektepleri projesi, ilköğretimin 4 yıldan 5 yıla çıkartılması, öğretim programlarına gerçek hayata dönük dersler konulması, köy öğretmeni yetiştirilmesi gibi konular ele alınmış fakat kongrenin savaş sebebiyle erken sona ermesi ile verimli sonuç alınamamıştır Fakat içinde bulunulan şartlar göz önüne alındığında kongrenin çok önemli bir adım olduğu su götürmez bir gerçektir

Atatürk, 1 Mart 1922de TBMMyi açış konuşmasında; Hükümetin en verimli ve en önemli ödevi eğitim işleridir diyerek eğitime verdiği önemi belirtmiştir

Atatürk, yapmış olduğu bu konuşmalarla milletin geri kalma nedenlerini analiz ettiğini, eğitim sisteminin bu konuda en büyük suçluluk payına sahip olduğunu, eğitim sisteminde devrim yapılması gerektiğini, eğitimin toplumun özellikleri ve ihtiyaçları yanında, çağın gereklerine de uyması gerektiğini, uygar bir toplum olmak için kültürümüzün yüceltilmesi gerekliliğini,eğitimde milliliğin yanında çağdaş çizgilere de yer verilmesi gerektiğini ortaya koymuştur

Ziya Gökalp ile başlayan eğitim üzerine etkili düşünme süreci Mustafa Kemal ile kendine vücut bulmuştur Eğitimin millileştirilmesi için gerekli adımlar atılmış ve yatırımlar yapılmıştır Kemalist Eğitim Modelinin tohumları geçmişi sorgulamak ve var olan koşulları iyi analiz etmekle atılmış ve uygulanmaya başlandıktan sonra meyvelerini en kısa zamanda vermiştir

atatürk ve eğitim anlayışı - atatürkün eğitim hakkındaki düşünceleri - atatürk'ün eğitime katkıları


Cumhuriyetin hedefi Kurtuluş Savaşı'nın sürdüğü ateşten günlerde çoktan belirlenmişti


Çağdaş demokratik bir toplum yaratmak


Kurtuluş Savaşı'nın en bunalımlı günlerinde 16 Temmuz 1921'de Ankara'da "Maarif Kongresi"ni toplar Atatürk Açılış konuşmasının odak noktası kesinlikle eski devrin hurafelerinden boş inançlarından arındırılmış yepyeni bir kültüre doğru yol almanın kaçınılmazlığıdır


Tek çözüm eğitimdir


Kollar sıvanmalıydı hemen


Eğitim için uygun atmosfer ve koşullar bir an önce yaratılmalıydı


Kaybedecek bir saniyesi yoktu genç Cumhuriyetin


Cumhuriyet Türkiye'sinin devraldığı mirasa baktığımızda bir hayli karanlık bir tablo ile karşılaşırız geniş halk kitlelerine ulaştırılmamış bir eğitim bir türlü aşılamayan okuma-yazma sorunu


Rakamlar oldukça ürkütücüdür halkın yüzde doksanı okumasız yazmasız bir dünyanın içinde bırakılmıştı


Eğitimdeki ikilik ise birbirine taban tabana zıt bireyler yetiştirerek toplumdaki kültür çelişkisini daha da tırmandırıyordu "Dünya medeniyet ailesinde saygı toplayan bir yer sahibi olmaya layık Türk milleti evlatlarına vereceği eğitimi mektep ve medrese adıyla bu birbirinden büsbütün başka iki çeşit kuruma bölmeye katlanabilir miydi?"


3 Mart 1924 tarihinde "Öğretim Birliği Kanunu"nun kabul edilmesiyle öğretimdeki ikilik uygulamasına son verilir


Yüzyıllar boyunca ülkemizde kız çocukları için eğitim yok sayılmıştı bu yanlış bakışın kesinlikle değiştirilmesi gerekiyordu Türk milleti kadını ve erkeği ile bütündü Atatürk'e göre kadının yücelmesi milletin yücelmesi demektir

Bugün yürürlükte olan "Milli Eğitim Temel Kanunu"nun başlıca ilkesi eğitimde kadın-erkek farkı gözetilmemesi görüşünden yola çıkmasıdır


Atatürkçü Milli Eğitim anlayışı yaygın demokratik bir eğitimi yaşama geçirmeyi hedefler Bu amaçla herkese okuma-yazma öğretmek için bir seferberlik başlatır tüm ülke coğrafyasında Atatürk


Harf İnkılabı yeni bir alfabeye duyulan gereksinim yanında eğitimi yaygınlaştırmak okuma yazmayı kolaylaştırmak için etkili bir araç olarak düşünülmüştür


"Millet Mektepleri" açılmış ve çok kısa sürede çok sayıda yetişkin yurttaş okuma-yazma öğrenmiştir


Bireyleri eğitimden geçmiş bir devlet değişen dünya koşulları ilerleyen bilim ve teknoloji karşısında gerekli atılımları dinamik şekilde gerçekleştirebilir ancak


Atatürk'e göre Milli Eğitim Türk Milletini daha güçlü daha donanımlı yapma aracıdır Çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkma yoludur


Atatürk'ün üzerinde çokça durduğu konulardan biri de eğitim ve öğretimde uygulanacak yöntemdir Amaç bilgiyi insan için bir süs aracı olmaktan çıkarıp yaşamda başarıyı sağlayan pratik bir araç haline getirmektir


Eğitim bir bütündür ve her alanda gerçekleştiğinde toplumlar dünya ülkeleri arasında istenilen yere gelecektir Atatürk'te bunun bilincindeydi Yaptığı bir çok konuşmasında bunu dile getirmiştir