Nizam-I Cedid’İn Sekban-I Cedid Adıyla Yeniden Kuruluşu 14 Ekim 1808

Nizam-ı Cedid - Sekban-ı Cedid - 14 Ekim 1808 Sekban-ı Cedid'in KurulmasıEski ocaklardaki ilerlemelerin sınırlı olacağı düşünüldügü için 1793 te Nizam-ı Cedid adıyla tanılan yani bir ocak kurulduYeniçerilerin itirazlarını karşılamak için örgüt Bostancı ocağına bağlandı ve resmî adı BostancıTüfenkçisi Ocağı oldu”Talimli Asker” ya da “Mühimmat-ı Cihadiye” nazırı sıfatıyle başına eski Sedaret Kethüdası Mustafa Reşit Efendi getirildiYeniçerilerin güzünden uzak olması için kışlanın Levent çiftliğinde kurulması kararlaştırıldıOcak ağalığına Levent çiftliği kethüdası Veli Ağa getirildiOcak pek hızlı gelişmedi1797 yılında 2536 er ve 27 subay mevcuttuAkkâ zaferi ve Napolyon’nun mısırdan kaçmasından , yani 7 yıla yaklaşan bir zaman sonra 1799 ‘da Üsküdarda kıyafetlerinin rengi farklı olan ikinci orta kurulduMısır’daki başarıları olmasaydı Nızam-ı Cedid belki de bir pilot proje olarak kalacaktı1801 yılında mevcut 9263 ere yükselmiştiİkinci orta da kurulduktan sonra Anadolu’daki valilerde İstanbul‘a yetiştirilecek adam göndermekle yükümlü tutuldular Döndüklerinde bunlarla yerel birlikler oluşturuluyordu1806 da Nizam-ı Cedid’in 22685 er ve 1590 subay mevcudu vardıbunların yarısı İstanbul’da gerisi Anadolu’daydı




Nizam-ı Cedid’in masraflarını karşılamak için İrad-ı Cedid Defterdarlığı kuruldu Nâzır Mustafa Reşit bu görevi de üstlendiNizam-ı Cedid’e tahsil edilen gelirler ; boş kalan dirlikler, içki, tütün, kahve vs mallara konulan yeni vergilerdiBu noktada Nizam-ı Cedid in kurulmasına sebep olmasına yol açan yeniçerideki bozulmaların sebepleri çok çeşittirYeniçeriler savaşçılıklarını kaybedip çoluk çocuğa karışmışlardıOsmanlı fetih savaşları yöneticiler kadar askerler için de bir kazanç kapısıydıAma savunma savaşları için askerde istek yoktuÇünkü vatan kavramı gelişmemişti (ki bu kavram Fransız ihtilalinin getirdiklerinden biridir)Ayrıca savunulan topraklar kendi toprakları değil Hıristiyan topraklarıydıDevletin ekonomik çöküntüsü ve üst kesimin lüks yaşama uğrunda yapılan devalüsyonlarla maaşlı kesim kemiriliniyorduÜstelik Yapılması gerekli ıslahatlar belirtilirken yeniçerilerin maaşlarının zamanında ödenmediği ortaya çıkmıştıBunun sonucunda yeniçeri ocağı halka yönelmiş ; bir kısmı esnaflık yapmış bir kısmı ise harac kesmiştirBu şekildeki bir birlikte de düzenin ve talimin kalması düşünülemezdiFakat yeni gelişen tüfek teknolojisi ve bu teknolojinin savaş alanlarına getirdiği yenilliklerre uyum sağlamak için de yüksek talim gerekiyorduAksi takdirde yeniçeriler çok kolay bir şekilde bozguna uğruyordu




1795’de Mühendishane-i Bahr-i Hümayun, yani Padişahın Kara Mühendishanesi kurulduBuradan Yetişenler , Nizam-I Cedid, topçu , top-arabacı, humbaracı , lağımcı ocaklarında subay oldularBu ocaklardaki mevcut subaylar için zaman zaman Mühendishanede kurslar açıldıIslahatın başka alanlarında olduğu gibi bu alanda da Fransız subaylarından yararlanılıyordu(Mısır istilası sırasında ilişkilere geçici olarak ara verilmişti)


Sekban-ı Cedid :Yeniçeri Ocağı ile diğer 6 ocaktan muvafakat seedi alındıktan sonra 14 Ekim 1808’de eski bir kapıkulu ocağı olan sekbanların adı benimsenerek Sekban-ı Cedid Ocağı kurulduParası iyi olduğundan dolayı Yeniçeriler dahil pek çok yerden bu ocağa başvuru geldiYeni ocak Nizam-ı Cedid ‘in Levent Üsküdar kışlalarına kurulduOcak çabucak gelişti160000 kişilik bir birlik öngörülüyordu ve kısa bir zamanda 10000 kişilik bir ordu oluşturulduAyrıca donanmayı ve diğer ocakları da adam etmek için çeşitli tedbirler alındıYeniçerileri talimden kaçmamaları için İstanbul’daki esnafa bile talim şartı konuldu Sekban-ı Cedid’in kurulmasından 1 ay sonra Yeniçeri isyanı patlak verdiİsyan Sekban-ı Cedi’in kurucusu olan Alemdar,2ın cesedi bulununcaya kadar devam ettiSonunda Yeniçerilerle varılan antlaşmaya göre Sekban-ı Cedid kaldırılacaktıBuna karşılık Sekban’lara karışılmayacaktı




Devlet uzun bir süre iç ve dış çalkantılı bir dönem geçirdikten sonra Yunanistan da isyan çıktıBu isyanın bastırılmasında Yeniçeriler başarısız oldu ve 2Mahmut Mısır valisi Mehmet Ali paşa’dan yardım istediMehmet Ali Paşa’nın kuvvetleri Mora’daki isyanı kısa bir sürede bastırınca Yeniçerilerin aleyhinde güçlü bir kamuoyu oluştuBu başarısızlıktan sonra eşkinciler adında yeni bir ocak kurulması kararlaştırıldı51 Yeniçeri ortasından hepsi 150’şer adam verilecekti ve bunlar da Osmanlı muallimler tarafından eğitilecektiTalimli olacak bu ocak daha sonra Yeniçerileri eğitecekti Ocak kurulduktan 3 gün sonra Yeniçeri isyanı çıktıFakat bu sefer Yeniçeriler beklemedikleri bir durumla karşılaştılarPadişah’ın sancağı çıkarıldı ve halk silahlandırıldıYeniçerilerin kışlaları kuşatıldı buralar ateşe verildi ve top atışına tutulduYeniçeri Ocağı 6000 kalyıp verdikten sonra ılga edildi ve yeniçerilerin kökü kazındıYaklaşık 20000 tanesi idam edildiİstanbul’da bozulan asayiş ise şehirden 20000 tane serserinin sürülmesiyle tekrar sağlandıOcakla yakın ilişkisinde dolayı Bektaşi tarikati de ılga edildiTarikat ancak 2Mahmut’un ölümünden sonra kendini toparlayabildiYeniçeri Ocağının kaldırılması olayına Vaka-i Hayriye adı verilir



alıntı