Hint Seferleri

Hint seferlerinin sebepleri - Hadım Süleyman Paşa yönetimindeki 1 sefer

Piri Reis yönetimindeki sefer - Aceh seferi





Hint seferleri

Tarih 1538-1551

Bölge Hint Okyanusu

Kumandanlar

Hadım Süleyman Paşa

Piri Reis


Osmanlı imparatorluğunun Hint Okyanusunda yaptığı bir dizi sefer



Hint seferlerinin sebepleri


Vasco de Gama’nın (1469-1524) 1498 yılında Afrika’nın güneyini dolaşarak, Atlas Okyanusundan Hint Okyanusuna geçmesinden sonra, Portekizliler Hint Okyanusunda güçlü bir donanma oluşturmuş, Kızıldeniz ve Basra körfezinin Hint Okyanusuna açılan ağızlarının denetimini ele geçirmiş, o zamana kadar Güney Asya mallarının Avrupa’ya ulaşmasında önemli rolü olan Baharat yolunu işlevsiz bırakmışlardı


1517 yılında Yavuz Sultan Selim’in Mısır’ı, 1538 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın Irak’ı ele geçirmesinden sonra, Osmanlı İmparatorluğu Kızıldeniz ve Basra körfezi kıyılarına ulaşmış, fakat deniz hakimiyetini sağlayamamıştı Bu sebepten, Osmanlı imparatorluğu Portekiz’in Hint Okyanusundaki egemenliğine sınırlamak istiyordu


Öte yandan Hindistan’ın batısındaki Gücerat devleti de Osmanlı imparatorluğundan Portekizlilere karşı yardım talebinde bulunuyordu


1538 yılından itibaren bir Osmanlı donanması Hint Okyanusuna gönderildi ve okyanusta Osmanlı Portekiz savaşları başladı Bu seferlerde donanma komutanına Hint kaptanı (veya Mısır kaptanı ) deniliyordu Seferler Hint kaptanının adıyla belirlenen dört ayrı aşamada devam etti (Kimi tarihçiler bu savaşlardan sonraki Aceh seferini de Hint seferinin devamı sayarlar)
Hadım Süleyman Paşa yönetimindeki 1 sefer


Osmanlı İmparatorlu Akdeniz’de büyük bir donanmaya sahipse de, bu donanmanın Kızıldeniz’e geçirilmesi mümkün değildi Bu sebeple Hint kaptanlığına atanan Hadim Süleyman Paşa (1458- ?) Süveyş tersanelerinde 76 parça gemi yaptırdı ve Kızıldeniz üzerinden Hindistan’a hareket etti (Bu gemilerin kerestesi Alanya'dan İskenderiye'ye gönderilmişti)Süleyman Paşa önce Kızıldeniz güneyinde (bugünkü Yemen’de) bulunan Aden’i ele geçirdi Daha sonra Arap yarımadasının ve İran’ın güney kıyılarını izleyerek Hindistan’a gitti


Ne var ki, Osmanlı donanmasını davet eden Gücerat hakimi Bahadır Şah ölmüş, yerine gelenler ise Portekiz ile anlaşmışlardı Süleyman Paşa Kuzey Batı Hindistan’da Diu kalesini ele geçirmek için bazı girişimlerde bulunduysa da, Portekizliler’in kaleye yardıma gelmeleri üzerine geri döndü


Süleyman Paşa’nın asıl faaliyetleri Yemen’de oldu Yemen’in bir bölümünü ele geçirdi Kendisinin Hint kaptanlığından alınmasından sonra, diğer konutanlar Yemen’in tamamını ele geçirdiler Hatta, bunlardan Özdemir Paşa sonraki yıllarda Kızıldeniz’de karşı yakaya geçip, Habeşistan kıyılarını ele geçirmeğe başladı (Yaklaşık olarak bu günkü Sudan ve Eritre kıyı bölgeleri )
Piri Reis yönetimindeki 2sefer


Süleyman Paşa’dan sonra Portekizliler’in Kızıldeniz’e yeniden hakim olmak için Kızıldeniz kıyılarında bazı baskınlar (Süveyş, Cidde, Aden vb) yaptılar Portekiz’e karşı ikinci sefer için Piri Reis görevlendirildi 1551 yılında o sırada 86 yaşında olan Piri Reis yeni bir donanmayla Kızıldeniz’e açıldı ve Portekiz faaliyetlerine son verdi Daha sonra Hint Okyanusuna açılan Piri Reis (1465-1554) Basra körfezinin ağzındaki 1507 yılından beri Portekiz hakimiyetinde olan , fakat halkı Müslüman olan Hürmüz adasını kuşattı(Bu ada günnümüzde İran yönetimindedir) 1552 yılında adayı yağmalayan Piri Reis daha sonra Basra’ya geldi Ancak güçlü bir Portekiz donanmasının geldiğini öğrenince, donanmayı Basra’da bırakıp, kendisine ait üç gemi ile geri döndü Ne var ki, bu durum büyük tepki doğurdu ve görevden alındı Mısır’a döndükten sonra bir süre sonra 1554 yılında İstanbul’dan gelen emir gereği idam edildi



Koca Murat Reis yönetiminde 3 sefer


1552 yılında Piri Reis’ten sonra, Hint kaptanlığına atanan Koca Murat Reis’in ( ?-1609) görevi Basra’da sıkışmış donanmayı Kızıldeniz'e geri getirmekti Basra’da onardığı 18 kadırga ile denize açılan Murat Reis 25 kadırgadan oluşan bir Portekiz filosu ile karşılaştı ve Portekizlileri gerilemek zorunda bıraktı Buna rağmen, Portekiz’in Hint Okyanusundaki üstünlüğü devam ediyordu ve Murat Reis donanmayı geri getiremedi Bu sebepten, kısa süre sonra görevden alındı



Seydi Ali Reis yönetiminde 4 sefer


1553 yılında Hint kaptanlığına atanan Seydi Ali Reis’in (1498-1562) görevi de 15 parçaya inmiş donanmayı Kızıldeniz’e getirmekti Seydi Ali Reis donanmayı Basra körfezinden çıkarttı ve Arabistan yarımadasının güneyini (bugünkü Umman kıyıları ) izleyerek geri dönmeğe başladı Üzerine gönderilen iki Portekiz donanmasından da kurtulmayı başardı Fakat gemileri Tufan’ı fil denilen o yöreye mahsus şiddetli bir fırtınaya tutuldu Kalan dokuz gemisiyle doğuya sürüklenen Seydi Ali Reis sonunda Hindistan'a gitmek zorunda kaldı Elinde sadece altı harap gemi kalan Seydi Ali Reis deniz yoluyla dönemeyeceğini anladığından, kara yoluyla dönmeğe karar verdi 1555 yılında Gücerat başkenti Ahmetabat’ta Ahmet Han ve Delhi’de Baburoğullarından Hümayun Şah’ın huzuruna çıktı ve aldığı yardımla kara yoluyla geri dönmeğe başladı (Adamlarından bir kısmını Hindistan'da bırakmıştı) Kara yolunda çeşitli maceralar yaşıyan Seydi Ali Reis sonunda 1557 yılında Osmanlı toprağına ayak bastı Seydi Ali Reis’in bu maceralı yolculuğu padişaha takdim ettiği Mir'at Ül' Memalik adlı eserinde özetledi