Osmanlıda İftar Sofrası

Osmanlı imparatorluğunda iftar - Osmanlıda ramazan ayı hakkında - Osmanlıda iftarın önemi
Osmanlı’da iftar sofrası


İftarla alakalı olarak Peygamberimiz sav’in çeşitli sözleri ve uygulamaları vardır “Kim bir oruçluyu iftar ettirirse oruçlunun sevabı kadar sevap kazanır Oruçlunun sevabından da hiçbir şey eksilmez” (Tirmizî) buyurmuştur Kendisine yemek ikram eden bir sahabiye de “Evinizde hep oruçlular iftar etsin, yemeğinizi iyiler yesin, melekler de duacınız olsun” (Ebu Davud, İbni Mâce) diye dua etmiştir Dolayısıyla oruçlulara iftar sofrası kurmak, yemek ikram etmek Hz Peygamber sav’in sünnetidir


İkramda bulunurken elbette Allah Tealâ’nın “Yiyiniz, içiniz, israf etmeyiniz” (Araf, 31) ayetini ölçü almak durumundayız Herkesin gücüne göre kendi yediğinden yedirmesi yeterlidir Lüks, israf, gösteriş ve reklama kaçmanın hiçbir mantığı yoktur Başka rivayetlerden de öğrendiğimize göre iftar ettirmek bizim bugünkü yaptığımız gibi mükemmel sofralarda onlarca çeşidin bulunduğu yemek türleriyle değil, bir hurma, bir yudum su, birkaç zeytin veya bir bardak süt ile de olabilir ve kişiye aynı sevabı kazandırır


Ahmet Rasim, eski Ramazanları konu edindiği makalelerinde beyzadelerden birine beybabasının konağındaki iftar sofralarını şöyle anlattırır:


“Kibar ve ricalden davet edileceklere rütbelerine, yaşlarına, mevki ve haysiyetlerine göre davetiyeler yazılır yollanırdı


İftar sofraları Selamlık’ta kurulurdu Ama bütün levazımı Harem’den verilir, hatta iftariye tepsisi büyük davetlerde mutlaka Harem’den çıkardı Harem kileri saat onbirbuçukta (Alaturka saatle) tepsiyi tanzime başlardı O vakitlerde alafranga sofra konaklarımızın çoğunda bilinmezdi Onun için evvela alelade on iki kişilik büyük değirmi pirinç veya yaldızlı sini verilirdi Bunun altıbacak denilen bir iskemlesi vardı ki kurulunca üçü bir tarafa, diğer üçü bir tarafa açılır, sini kımıldamaz bir surette üzerine oturtulurdu Sini ile beraber bohça içerisinde örtüsü de verilirdi Bu örtüler daima yuvarlaktı Daha eskiden Bursa bezinden kalem işlemeli idi


Bu on iki kişilik sininin etrafına on iki tane de yine tekerler yer şilteleri dizilir, her şilte hizasına Karamürsel, Bursa bezlerinden küçük küçük havlularla, küçük tabaklar içinde ağız ve el silmeye mahsus sabunlu el bezleri bulunurdu


İftariyelerin çeşitleri varsa da fazla, eksik şeyler tekellüf olduğu için sade, güzel olanı makbuldü Davetliler top atılır atılmaz iftar ederler, sonra kalkıp akşam namazını cemaatle eda ettikten sonra yemeğe geçerlerdi”

Ahmet Miroğlu