Seniha Sultan'ın Mektubu

Seniha Sultan - Seniha Sultan Kimdir - Seniha Sultan Hakkında - Seniha Sultanın Yazdığı Mektup

Meşhur tarihçi, ilim ve devlet adamımız Ahmed Cevdet Paşa’nın hanımı Senîha Sultan, bir Fransız diplomatının hanımı olan Madame Simone de La Cherte ile pek çok kez mektuplaşmıştır Bu mektuplarda, 1911’lerin Osmanlı kadınından birçok mevzuda bilgiler mevcuttur İşte bunlardan bir tanesi:


“Sevgili iki gözüm,

Biz Türk kadınları, Avrupa’da hiç tanınmayız Hatta diyebilirim ki, Çin ve Japon kadınları kadar bile tanınmayız Halbuki Pekin ve Tokyo, Paris’e çok uzaktır İstanbul ise çok yakındır Bizim hakkımızda akla hayâle gelmeyecek şeyler uyduruyorlar Ne ehemmiyeti var Bizim esir olduğumuzu, kafes içinde birbirine rakip sayısız zevceler topluluğu hâlinde yaşadığımızı sanıyorlar


Ve nihâyet –sevgili büyük Loti’mizin yazdığı öylesine güzel fakat öylesine yanlış anlaşılan– içimizden çoğunun Latince ve eski Yunanca, cebir ve felsefe bildiğini, câhil olsun, âlim olsun, bütün Türk kadınlarının, gece gündüz hiç ara vermeden “boyunduruğumuzdan” kurtulmayı, “hürriyetimizi ve itibarımızı ve kadınlık haklarımızı” elde etmeye çalıştığımızı sanıyorlar

Oysa siz, bizim eski hayatımızı –ihtilâlden öncekini– biliyorsunuz Çarşafı bir tarafa bırakacak olursak, hemen hemen sizin Batılı hayatınız gibiydi Hoş, çarşaf da sizin yüz örtülerinizden daha kalın bir şey değildi Bir başka fark, yabancı bir erkeği evimize almamak ve hiçbir surette bir erkekle arkadaşlık kurmamaktan ibaretti


Sizi temin ederim ki, benim sevgili iki gözüm, hayatımız o zaman nasılsa şimdi de öyledir Zira ihtilâl, en küçük teferruâtı bile değiştirmedi Aslında bu hayat, Türk kadınlarının yüzde doksan dokuzu için tam, katıksız, mutlak saâdettir Evet saâdet


Bakın şimdi hesap edelim Halk kadınını ele alalım önce Sanır mısınız ki, kadınımız, gelip geçene yüzünü göstermek, yahut tanımadığı biriyle flört etmek için can atmaktadır?


Bizim yüzü örtülü kadınlarımız, dışarıda işe gitmez Sadece evinin işiyle uğraşır Ve bu eve koca, hiçbir zaman aslâ sarhoş gelmez Bu sayede de karı-koca arasında kavga-dövüş olmaz, dayak görülmez, gözyaşı akmaz


Sanır mısınız ki bir Türk ev hanımı, sizin tatlı Paris’inizdeki bir işçi kadınla yerini değiştirir


Şimdi gelelim burjuva sınıfına


Hatırlar mısınız sevgili hemşirem? Bir gün başbaşa gezinirken bir miralaya rastlamıştık Resmî üniforması üzerindeydi ve bir elinde lahana, öbüründe balık vardı Siz nasıl görmüştünüz? Doğrusu, bu miralayın karısının da, işçinin karısı gibi şikâyet edeceği bir şey olmadığına bahse girerim Yeni devrin daha ilk gününden itibaren Paris, Londra yahut daha çok Berlin’den yurda dönen Jön Türkler, Türkiye’nin şartlarını unutmuş gibiydiler Herhalde öyle olmalı; çünkü gelir gelmez “esir hemşirelerini” kurtarmayı va’d ettiler


İyi niyetle va’d etmişlerdi bunu Ama va’dlerini tutmadılar Tutamazlardı da Çünkü on milyon esir hemşireden –en azın-dan– dokuz milyon dokuz yüz doksan beşi kurtarılmayı şiddetle reddediyordu İşte bu yüzden sevgili ablacağım, ihtilâl bizim kaderimizde henüz bir değişiklik yapmadı, daha uzun müddet yapacağı da yok” 12 Ocak 1911



1998-03-08

Fazilet Takvimi