Janus - İki Yüzlü Tanrı

Janus Anlamı - Janus Hakkında - Roma Mitolojisi

Janus, bir yüzü o yana, bir yüzü bu yana bakan iki yüzlü Roma tanrısıdır Bu tanrının resmine Roma paralarında raslanır Janus'a ait olan bu resimde yüzlerden biri kentten içeri girenlere, öteki ise kentten çıkanlara bakar Böylece kent güvenlik içinde yaşamasını sürdürür


January'nin Janus ile ilgisi


Batı dillerinde ocak ayını anlatan January, Janvier, Januar gibi sözcükler Janus'tan gelir Bunun nedeni ocak ayının bir yönüyle geçen yıla, bir başka yönüyle de gelecek yıla bakmasıdır Bu benzerlik ocak ayının january biçiminde adlandırılmasına yol açmıştır


Elbette Türkçedeki ocak sözcüğü bambaşka bir kökten gelmektedir Bu sözcüğün odcak'tan, bunun da od'dan geldiği düşünülmektedir Odun sözcüğüne de kaynaklık eden od ise ateş anlamına gelir Çok odun yakıldığı için yılın bu ayına ocak denilmiş olsa da bu anlam sözcüğün evrimleşmesi nedeniyle unutulmuş gibi görünmektedir


Olasılık kavramının Janus ile ilgisi


Ian Hacking olasılık kavramını da Janus yüzlü olarak niteler Bunun nedeni olasılığın iki yüzlü bir kavram oluşudur Bu yüzlerden biri olayların gerçekleşmesiyle ilgili sıklığı ise öbürü de buna duyulan inanç yeğinliğidir Bunlar ise birbirlerinden çok farklıdırlar Aralarındaki temel fark, birincisinin nesnelliği, ikincisinin ise öznelliğidir Öznellik ile nesnelliğin ayrılabilirliğine dayalı olan bu savı anlayabilmek için şu durumlar örnek olarak gösterilebilir: "Yazı gelme olasılığı 1/2'dir" sözünde olasılık bir para atımı deneyinde uzun dönemli yazı gelme sıklığını gösterir; ki bu nesnel nitelikte olup kişiden kişiye değişmez Herkes bir para atma deneyinde yazı gelme olasılığının 1/2 olduğunu çıkarımlayabilir Oysa "Bugün yağmur yağma olasılığı 1/2'dir" sözünde sıklıkla ilgili hiçbir özellik yoktur, bu söz ile bütünüyle öznel bir gerçeklik dile getirilmektedir Söz konusu sayı (1/2 sayısı) yağmurun yağacağı yönündeki inancın yağmayacağı yönündeki inanç ölçüsünde güçlü olduğunu dile getirir Hava raporunu almış ve yağmur yağmayacağını öğrenmiş biri ise bu olasılığı sıfır olarak niceleyebilir, çünkü yağmurun yağacağına hiç inanmayabilir Görüldüğü gibi, burada sıklık değil, inanç yeğinliği söz konusudur Öyle olduğu için de bu konudaki olasılık kişiden kişiye değişir, öznel nitelikte bir gerçeklik olarak kendisini ortaya koyar


Başka örnekler


Soyut ve somut yönlerinin varlığı da gerçekliğin Janus yüzlü olduğunu gösterir Örneğin üzüntü ve gözyaşı tek bir gerçekliği gösteren iki ayrı yüzdür, yüzlerden biri somut olanı, öteki ise soyut olanı gösterir Bu nedenle üzüntü ve gözyaşı olarak kendisini sergileyen yaşantı da Janus yüzlü olarak nitelendirilebilir

• Vatikan'da sergilenen, Roma döneminden kalma bir Janus büstü