07-25-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
İ. Dünya Savaşı Ve Çanakkale Savaşları
I Dünya Savaşı ve Çanakkale Savaşları
I Dünya Savaşı tüm şiddetiyle sürerken müttefikler Rusya'ya yardım gönderdi Diğer taraftan yapısı bakımından savunmaya elverişli olan Çanakkale Boğazı Türkler tarafından mayınlandı Savunma düzeni dış, orta ve iç bölgeler olmak üzere 3 gruptu ve komutası Miralay Cevat Bey'deydi Savaş ilanından birkaç gün sonra 3 Kasım 1914'te İngilizler Seddülbahir ve Kumkale tabyalarını topa tuttular 19 Şubat 1915'de boğazın dış tabyaları yok edilmişti Yunanlıların İstanbul'a girmesini isteyen Ruslar 40 000 kişilik bir yardımcı kuvvet göndermeyi teklif ettiler Bunun üzerine İngiliz ve Fransızlar boğazları Ruslara vermeyi önerdiler Düşman, savunma tabyalarını etkisiz hale getirdiği gibi boğazdaki mayın tarama ve temizleme işini de başarıyla gerçekleştiriyordu Ama 7-8 Mart gecesi Yüzbaşı Hakkı Bey komutasındaki Nusret Mayın Gemisi, sezdirmeden liman bölgesine tekrar mayın döşedi Gerek mayınlar ve gerekse bataryaların atışlarıyla İtilaf Kuvvetleri birçok gemi kaybederek geri çekilmek zorunda kaldı
18 Mart hücumu karadan yardım görmedikçe Çanakkale'nin geçirilemeyeceğini gösterdiğinden İngiliz, Fransız ve Anzak' (Avusturya ve Yeni Zelanda Ordusu) lardan oluşan 70 000 kişilik bir kuvvet 25 Nisan 1915'te Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinden karaya çıkarıldı Bu karasal kuvvete 109 savaş, 308 taşıt gemisi ve özel çıkartma taşıtları destek verdi Türk ordusu ise bu kuvvetlere karşı savunma görevini 5 Orduya verdi
Bütün bunlara karşın düşman kuvvetleri başarılı olamıyordu İlk çıkarma günü Mustafa Kemal 17 piyade alayını Conbayırı' nda durdurdu ve Kocaçimen Tepesi' nin düşman eline geçmesini engelledi Ardından Alçıtepe ve Arıburnu'na yapılan diğer bir saldırıyla da 5 Ordu kuvvetleri büyük kayıplar vermek pahasına geri püskürttü
Savaş tüm hızıyla sürdü ve deniz üzerinde de devam etti Türk ordusunun Nurulbahir gemisi battı, Gülcemal vapuru yara aldı Buna karşın İtilaf Kuvvetleri'nin Goliath zırhlısı battı
Haziran ayında Kanlı Siper Savaşları başladı 50 000 kişilik Fransız ve İngiliz Ordusu, 25 000 kişilik Türk ordusu üzerine top ateşi desteğinde hücuma geçti Bu hücum Çanakkale'de en kanlı savaş olmuştur Çıkarmanın başlangıcından o güne değin Türk Ordusu 70 000'e yakın kayıp vermişti Herşeye rağmen düşman ilerlemeyi başaramadı Yeni hedef Anafartalar Platosu'nu ve Kocaçimen'i ele geçirmekti

Anafartalar Zaferi
İngilizler 6-7 Ağustos 1915'te Arıburnu'nda yeniden saldıra geçti ve Suvla kıyılarına baskın halinde çıkarma yaptı Mustafa Kemal'in emriyle başlatılan süngü hücumunun peşi sıra düşman, siperlerinde bastırıldı ve ağır kayıplar verdirilerek geri püskürtüldü Sonuçta Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal 9-10 Ağustos'ta Anafartalar Zaferini kazanmış oldu Bu zaferi 17 Ağustos'ta Kireçtepe, 21 Ağustos'ta II Anafartalar Zaferi takip etti Başlangıçta üç gün içinde Çanakkale Boğazı'nı geçeceklerini sanan İtilaf Devletleri bunu başaramadıkları gibi çok ağır kayıplar vermiştir
Bu savaşlar Mustafa Kemal'in askeri deha ve yeteneklerini ortaya çıkarması açısından büyük önem taşır O, bu savaşları tarihin en çetin savaşları olarak nitelemiştir Savaş yorgunluklarına eklenen ağır bir sıtma da bu sırada Mustafa Kemal'i çok hırpaladı Buna rağmen kesin sonucu almadan Çanakkale'den ayrılmak istemiyordu 21 Ağustos savaşlarından sonra bütün cephede saldırıya geçerek düşmanı denize dökmek istedi Bunun için ikmal ve desteğe gereksinimi vardı Fakat ordu komutanlığı 'harcayacak tek bir erimiz bile yoktur' gerekçesiyle bu saldırıya izin vermedi Bunun üzerine Mustafa Kemal grup komutanlığından istifa etti İstifası kabul edilmedi ve hava değişimine çevrildi Üzüntü içinde ve hasta olarak döndüğü İstanbul'da İngilizlerin bir gece sessizce Gelibolu yarımadasını boşaltıp çekildiklerini öğrendi (19 Aralık 1915) Mustafa Kemal'in rütbesi artık albaydı
Rakamlarla Çanakkale Savaş Kayıpları
Çanakkale Savaşları 8,5 ay sürdü İtilaf Devletleri, Çanakkale'ye önce 70 000 kişi göndermişlerdi Sonradan bu kuvvet 500 000'e çıkarıldı Bunun 400 000'i İngiliz, 79 000'i Fransız ordusundandı İngilizlerin kaybı 115 000'i ölü, yaralı, esir ve memleketine gönderilen 90 000'i hasta olmak üzere 205 000 idi Fransızların kaybı 47 000 idi Türklerde ise ölü, yaralı ve hasta sayısı 252 300'ü buldu
I Dünya Savaşı devam ediyor   
Muş ve Bitlis'in geri alınışı
Mustafa Kemal bir süre İstanbul'da ve Sofya'da dinlendi 1916 yılı başında Edirne'de 16 Kolordu komutanlığına atandı Bir ay sonra aynı numara altında Muş ve Bitlis dolaylarında yeniden kurulan başka bir kolorduya nakledildi Bu göreve girerken tümgeneralliğe yükseltildi (1 Nisan 1916) 16 Kolordunun savunmakla görevlendirildiği cephe, Van gölü güneyinde Çapakçur boğazına kadar seksen kilometre uzunluğundaydı Doğu cephesinin kuzey kesiminde (Kafkas Cephesi) Erzurum kaybedilmişti 3 Ordu Trabzon, Bayburt, Kopdağı çizgisine çekilmişti Başkomutanlık, Rusların güneye sarkmasını önlemek için Diyarbakır'da yeni bir ordu toplamaya çalışıyordu (2 Ordu) Mustafa Kemal burada yalnız değildi Kazım Karabekir Paşa ile beraberdi Önce cephe hattını geri çekti, sonra ani bir saldırıyla Muş ve Bitlis'i geri aldı (6-7 Ağustos 1916) Kendisine altın kılıçlı imtiyaz madalyası verildi 5 Mart 1917'de 2 Ordu komutan vekili, 18 Mart'ta da asaleten ordu komutanı oldu
Mustafa Kemal Sekerat'ta bulunan 2 Ordu komutanlığına gelince orada Ordu Kurmay Başkanı İsmet Bey'le (İnönü) tanıştı Daha sonra Hicaz Kuvvei Seferesi komutanlığını alması önerildi Şam'a kadar gidip durumu yakından inceledikten sonra bu görevi kabul etmedi ve Başkomutanlığa, Hicaz'ın bir an önce Hicaz'ın boşaltılmasını, oradan elde edilecek kuvvetlerle Suriye'nin desteklenmesini önerdi Enver Paşa, Hicaz boşaltmasını Mustafa Kemal'e önerdi Bu suretle Müslümanların kutsal makamını boşaltma işini Mustafa Kemal'e yaptırarak onu harcamaya bir kez daha girişmek istiyordu Bu öneriyi kabule yanaşmadı, tahliyeden ve Suriye'ye yeni bir seferi kuvvet gönderilmesinden de vazgeçti
|
|
|