Dünyadaki Nüfusun Tarihsel Gelişimi

Nüfus artışını etkileyen faktörler:


1- Doğumlar

2- Ölümler,

3- Göçler,

4- Ülkenin sınırlarındaki değişiklikler


Dünya nüfusu tarih boyunca sürekli artmıştır Artış oranları başlangıçta yavaş iken günümüze doğru artış oranları hızlanmış, son birkaç asır içinde hızlanmış adeta katlanarak artmaya başlamıştır

İlk zamanlarda insanlar toplayıcılık ve avcılık ile geçim sağladığı dönemlerde yeryüzündeki herhangi bir saha ancak küçük insan gruplarını besleyebilmekteydi Bu durumda insan nüfusunun ister istemez artışının yüksek olması beklenemezdi

İnsanlar yerleşik hayata geçmesi, tarım toplumuna geçişle küçük sahalarda daha fazla nüfusu besleyebilir duruma gelmiştir Ayrıca sanayi toplumuna geçiş ve üretimin artması ve ekonomilerin büyümeleri, yeni alanların keşfedilmesi ve uygun olmayan alanların yerleşime açılması, beslenme barınma ve sağlık koşullarındaki iyileşmeler, insanın ömrünün uzaması ile insanlığın nüfus artışı ve sayısı günümüze doğru sürekli artarak gelmiştir



Dünya nüfusu sürekli artacak mı?


Saniyede 2–3 kişi dünya nüfusuna eklenmektedir

Dakikada yaklaşık 140 insan dünya nüfusuna eklenmektedir

Günde yaklaşık 200000 kişi dünya nüfusuna eklenmektedir

Her ay yaklaşık 6 milyon insan dünya nüfusuna eklenmektedir (Bir GDoğu Anadolu Bölgesi Nüfusu kadar)

Her yıl yaklaşık 73 milyon insan dünya nüfusuna eklenmektedir (Yaklaşık Türkiye nüfusu kadar)

İnsan nüfusunun artışı günlük ölüm ve doğumların incelenmesiyle belirlenebilir Her gün 328000 doğum olurken 134000 ölüm olduğu hesaplanmaktadır Her gün insan nüfusu 200000'e yakın artmaktadır


Yıllar Dünya nüfusu

1000 310 milyon

1250 400 milyon

1650 500 milyon

1700 610 milyon

1750 790 milyon

1800 980 milyon

1850 1260 milyar

1900 1650 milyar

1910 1750 milyar

1920 1860 milyar

1930 2070 milyar

1940 2300 milyar

1950 2520 milyar

1960 3020 milyar

1970 3700 milyar

1980 4440 milyar

1990 5270 milyar

2000 6060 milyar

15052008 6700 milyar


1950 yılından sonra en fazla nüfus artışlı olmuştur

Dünyada özellikle 1800 yılından sonra dünya hızlı bir nüfus bir artış dönemine girmiştir Dünyada nüfus on bin yıldır artışını sürdürmektedir En fazla nüfus artışı son 200 yılda olmuştur Halen dünya nüfus artışı sürmektedir

1930- 1950 yılları arasında nüfus artışında yavaşlama meydana gelmişBunun nedenleri :

Bu dönem dünyada siyasi ve ekonomik istikrarsızlıklar dönemidir

Bunun öncesinde 1914- 1918 yılları arası yaşanan 1 Dünya Savaşı ve bunun ortaya koyduğu ekonomik, siyasi ve sosyal yıkımların etkisi henüz bitmeden dünyanın 1930 lu yıllardan sonra başlayan siyasi çekişmeler ve 1940 ta başlayan II Dünya savaşı yıllarının ortaya koyduğun siyasi sosyal, ekonomik sorunlar, mal ve can kayıpları ve hastalık ve ölümlerdir Bu yıllarda güvende olmayan insanlarda doğumlar azalmış, genç nüfus silâhaltında oluğu evlilikler azalmış ve savaşın yol açtığı yıkımlar ve can kayıplarıdır


1960 yılından sonra dünya nüfusu daha hızlı bir artış sürecine girmesinin nedenleri :


1- Tarımdaki Gelişme ve Endüstrileşme: Tarım ve endüstri alanındaki gelişmelere yasam koşullarının iyileşmesini sağlamıştır Böylece kötü beslenmeden kaynaklanan ölümler azalmıştır(Gelir düzeyinin artması, Beslenme düzeyinin artması)

2- Tıp Bilimindeki gelişmeler: Tıp bilimindeki gelişmelere bağlı olarak doğum oranlarının artması ve ölüm oranlarının azalması nüfus artışına yol açmıştır(Aşılama çalışmalarının artması, Bulaşıcı hastalıklara karşı etkili ilaçların bulunması),

3-Teknolojik Gelişmeler: Teknolojik gelişmeler, yasam koşullarını iyileştirerek, nüfus artışına dolaylı olarak etki eder

4-Kadınların eğilim düzeyinin ve ekonomik bağımsızlıklarının artması,

5- Güvenli ve yeterli su imkânlarının artması,




Nüfus patlaması:

Dünyada sanayi inkılâbından sonra başlayan hızlı nüfus artışının 1950 den sonra kısa bir sürede katlanarak büyümesi olayına nüfus patlaması adı verilmektedir Paleolotik ve Neolitik dönemde ortalama insan ömrü 30 yıl civarındır Dünyanın nüfus sayısı tarih boyunca sürekli artarak günümüze kadar gelmiştir Nüfus bilim uzmanları dünyanın nüfus artış artışının üç büyük sıçrama dönemi yaşayarak günümüze geldiğini belirtmektedirler


I Sıçrama: Günümüzden 2 milyon yıl önce insanların alet yapmayı keşfetmesiyle, yaptıkları alet aletlerle yabani hayvanlarla mücadele etmeyi, onları daha iyi avlayarak daha iyi beslenmeye başlaması ile çoğalma içine girmişlerdir


II: Sıçrama: İnsanoğlu yaklaşık 10000 yıl önce yerleşik hayata geçişle yapmıştır Bu dönemde insanlar tarım toplumuna geçişle birlikte, toprağı ekip biçmeyi, çeşitli ürünler yetiştirmeyi ve bunları stok yaparak kış dönemlerinde de rahat ve bol beslenmeyi, ayrıca hayvanları evcilleştirerek onların ürünlerinden faydalanmayı öğrenmiş ve daha fazla insanın beslenmesine yetecek bir ortama kavuşmuşlardır

Not: Bu dönemlerde insanların sık yaşadığı ve yoğunlaştığı alanlar oluşmuştur Ancak bu yoğun alanlar fazla yer tutmuyordu Sanayi inkılâbına kadar bu küçük alanların dışında dünyanın büyük kısmı nüfus yönünden boş bir yapıda bulunuyordu


III Sıçrama: Dünya nüfus değişiminde III sıçrama sanayi inkılâbı sonrasında gerçekleşti Bu dönemde kurulan sanayiler, işlenen kaynakların artması, üretimin artması, beslenme ve barınma gibi ihtiyaçların bollaşması ve ucuzlaması yanında ülke ekonomileri ve gelişti, İnsanların alım güçleri arttı, gelişen teknoloji ile doğal şartlarla daha iyi mücadele edilmeye başlandı

Dünyada yeni alanlar tarıma ve yerleşmeye açılmaya başlandı, Gelişen teknoloji ve bilim sayesinde hastalıklarla daha iyi mücadele başladı Bu da ölümleri azaltıp, insan ömrünü uzatmaya başladı Ölümlerin azalması yanında doğumlar aynen devam edince hızlı bir nüfus artışı doğal sonuç olarak ortaya çıktı Dünya 1800’lü yılların ortasında 1 milyar nüfusu aştı



Özellikle 1750- 1850 yılları arasında en yüksek artış Avrupa’da olmuştur


NEDENİ:

Dünyada sanayi inkılâbı Avrupa ülkelerinde başlamıştır Batıda tıp, sağlık koruma, yaşam düzeyi ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak ömür uzamış ve nüfus hızla artmıştır

Avrupa ve Kuzey Amerika’da bu yıllarda başlayan ölüm hızının düşmesi gelişmekte olan ülkelerde günümüzde hızla devam etmektedir Gelişmemiş ülkelerde 1950–1990 arasında çocuk ölümleri üçte iki oranında azaldı 41 yaşı bulmayan ömür süresi 60 yıla çıktı Gelişmiş ülkelerde bir asırda varılan bu noktaya üçüncü dünya 40 yılda geldi

Ortalama ömrün 50- 60 yaş civarında olan yoksul ülkeler ile yaş ortalaması 75 civarında olan gelişmiş ülkeler arasındaki fark, özellikle sağlık alanındaki gelişmeler, bulaşıcı hastalıkların azalması ve iktisadi krizler nedeniyle yavaş yavaş kapanmaktadır

Batıda tıp, sağlık koruma, yaşam düzeyi ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak gerçek bir demografik devrim meydana gelirken, insanların sayısı ile birlikte yaşam süreleri ile doğum oranları da değişmiştir Önceleri ölüm oranındaki gerileme, yüksek bir doğum oranıyla birleşerek önemli bir nüfus artışına yol açmış, daha sonra ölüm oranı düşmeye devam ederken doğum oranındaki düşüş nüfusu dengeye kavuştururken aynı zamanda nüfusu yaşlandırmıştır

1950- 2000 yılları arasında dünyada çok hızlı bir nüfus artışı meydana gelmiş adeta nüfus patlaması yaşanmıştır Dünya nüfusu hızla artmasına rağmen 1970 lerden sonra batıda nüfus artışı yavaşlamaya başlamıştır Hızlı nüfus artışı daha çok gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde devam etmektedir


Unutmamalıyız ki, sağlıklı bir çevre için vereceğimiz her hizmet, kendi sağlığımız ve çocuklarımızın geleceği içindir

wwwcevremizikoruyalimdetl