Atatürkün Aklındaki Türk Bayrağı

Atatürk’ün Aklındaki Türk Bayrağı

Atatürk, ay yıldızlı bayrağı, Osmanlı'yı ve Arap dünyasını çağrıştırdığı gerekçesiyle değiştirmeyi düşünmüş ve bunu dönemin başbakanı Celal Bayar'a söylemişti Yerine düşündüğü, Göktürklerin bayrağıydı: Mavi fon üzerinde profilden görünen yeşil bir kurt


Atatürk'ün sağlığında yazılan tek biyografisi HCAmstrong'a aitti ve "Bozkurt" başlığını taşıyordu Nazım Hikmet, Kurtuluş Savaşı Destanı'nda Mustafa Kemal'den söz ederken "Sarışın bir kurda benziyordu" diye yazmıştı

"Kurt", Türklük ile olduğu kadar onunla da özdeşleştirilmiş bir simgeydi adeta


"Ay yıldız, Osmanlı'nın bayrağı"


10 Kasım belgeseli için Bayar ailesiyle görüşürken, Celal Bey'in damadı Ahmet İhsan Gürsoy çok ilginç bir bilgi verdi O da bunu bizzat Celal Bayar'dan dinlemişti


Bilgi şuydu;


Atatürk, kendini tarih araştırmalarına verdiği 30'lu yıllarda Türklerin alfabesinden, giysisinden, müziğinden sonra bayrağını da değiştirmek istemiş, bunu da son başbakanı Celal Bayar'a söylemişti


Nedeni basit: Cumhurbaşkanlığı forsunu süsleyen 16 Türk imparatorluğunun bayraklarını incelerseniz, şu andaki kırmızı fon üzerine beyaz işlenen ay yıldızlı bayrağın Osmanlı İmparatorluğu'na ait olduğunu görürsünüz



Atatürk, bu bayrağın hem genç Cumhuriyet'in geçmişten kopuş çabasını engellediği kanısındaydı, hem de üzerindeki ay yıldızın ilk bakışta Arap dünyasını akla getirdiğine inanıyordu Oysa o, yeni Türk devletine bir ulusal kimlik kazandırma çabasındaydı


Bu bayrakla o kimliği kanıtlamak mümkün değildi



Daha 1927'de Türkiye Cumhuriyeti'nin piyasaya çıkardığı 5 ve 10 liralık ilk banknotların üzerine, karlı dağlarda koşturan bir bozkurt resmi konmuştu

Atatürk 1930'da tarihçilere "Türk tarihinin ana hatları"nı yazdırmaya başladığında da istediği şey, İslam'ın Türk tarihinin sadece bir bölümünü oluşturduğunu, oysa ondan önce de Türkler'e ait pek şanlı bir mazi bulunduğunu kanıtlamaktı


Bu amaçla okullar için hazırlanan ders kitapları, bir bozkurt önderliğinde Orta Asya'dan çıkan Türkler'in dünyaya nasıl yayıldıklarını gösteren haritalarla doldurulmuştu


Atatürk, bu yolla halkına bir ulusal gurur ve tarihi özgüven aşılamak niyetindeydi


Bu eğilim, bütün dillerin Türkçeden türediğini öne süren "Güneş Dil teorisi"ne kadar varacaktı


Göktürkler


Peki ay yıldızlı bayrak yerine nasıl bir bayrak düşünüyordu?


Ahmet İhsan Gürsoy, bu konuda da son derece ilginç bir ayrıntı veriyor:

"Atatürk, ecdadımız olarak Göktürkleri benimsemiş Türklüğü öne çıkarmak için onların bayrağını benimsemeyi düşünmüş ve bunu Bayar'a söylemiş"

Yukarıda sözünü ettiğim internet sitesindeki 16 Türk imparatorluğu içinde Göktürk İmparatorluğu'nun bayrağı hemen dikkati çekiyor:

Mavi fon üzerinde yeşil bir kurt profili




Meydan Larousse, Çin kaynaklarına atfen, bayrağın aslındaki kurt başının altın rengi olduğunu yazıyor


Aslında Anadolu'da Göktürklere gösterilen bu ilgi yeni değil

19 yüzyılın sonunda Orhun Yazıtları'nın şifresini çözen Danimarkalı bilgin Wilhelm Thomsen'e Danimarka'daki Türk sefirinin önerisiyle, 29 Aralık 1915'te "Türk kavminin kökenlerini aydınlattığı için" saray tarafından imparatorluk nişanı verilmişti


İşte şimdi İmparatorluğun ardından kurulan Cumhuriyet de, kendi ulusal kimliğinin kökenlerini o kavmin kalıntıları arasında arıyordu


"Bayrakları bayrak yapan"


Peki, sonra bu öneri ne oldu?

Celal Bayar'ın damadı Ahmet İhsan Gürsoy, sonrasına ilişkin bir bilgi hatırlamıyor


Muhtemelen, Atatürk'ün zihninde parlayıp sönen ve kimi gerçekleşip kimi gerçekleşmeyen yüzlerce projeden biri olarak rafa kaldırıldı


Ve Cumhuriyet, bu durumdan habersiz nesillerin okuduğu "kırmızı-beyazlı/ ay yıldızlı bayrağım" şiirleriyle kutlanmaya devam etti



Can Dündar