Birleşmiş Milletler Örgütünün Kuruluşu 24 Ekim 1945

Birleşmiş Milletler - BM - Birleşmiş Milletler AtlaşmasıBirleşmiş Milletler Örgütü ya da kısaca Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslar arasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş global bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır Uluslararası İlişkilerde, kuvvet kullanılmasını ilk olarak evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma Birleşmiş Milletler Atlaşması'dır


Örgütün, kurulduğu yıllarda 51 olan üye sayısı şu an itibariyle üyeliği kaldırılan Vatikan ve değiştirilen Çin Halk Cumhuriyeti son katılan üye Karadağ dahil 192'ye ulaşmıştır Örgütün yönetimi New York'ta bulunan genel merkezinden yürütülür ve üye ülkelerle her yıl düzenli olarak yapılan toplantılar yine bu genel merkezde gerçekleştirilir


Örgüt yapısal olarak idari bölümlere ayrılmıştır; Genel Kurul, Güvenlik Konseyi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Yönetim Konseyi, Genel Sekreterlik ve Uluslararası Adalet Divanı Örgütün en göz önündeki merciisi Genel Sekreterdir


Birleşmiş Milletler fikri ilk olarak, II Dünya Savaşı'nın bitiminde savaşın galibi ülkeler tarafından, ülkeler arasındaki anlaşmazlığı ortadan kaldırarak ileride meydana gelebilecek ve kendi güvenliklerini tehdit edebilecek bir savaşın önüne geçebilmek amacıyla ortaya atılmıştır Örgüt yapısının halen bu amacı koruduğunu BM Güvenlik Konseyi'nin varlığı ve çalışmalarıyla ortaya koymustur Güvenlik Konseyi on beş ülkeden oluşmakta olup,bu üyelerden beşi daimi üye statüsündedir ve mutlak veto yetkisine sahiptir Bu ülkeler ABD, Rusya, Çin Halk Cumhuriyeti, Birleşik Krallık ve Fransa'dır Güvenlik Konseyinin karar alabilmesi için 9/15 oranı gerekli olup, daimi üyelerden birisini aksi yönde oy kullanmaması gereklidir BM içtihatlarına göre Güvenlik Konseyi karar alırken veto yetkisine sahip üyelerden biri veya birkaçının oylamaya katılmaması bu üyelerin kararı veto ettiği anlamına gelmemektedir Ayrıca daimi üyelerin çekimser kalmaları da aynı sonucu vermektedir


Kuruluşu

BM kuruluş anlaşmasının imzalanmasıBirleşmiş milletler (United Nations) terimi ilk olarak Franklin D Roosevelt tarafından II Dünya Savaşı sırasında müttefik ülkeler için kullanılmıştır İlk resmî kullanımı ise 1 Ocak 1942 yılında Birleşmiş Milletler'in beyannamesinde ve Atlantik Bildirisi ndedir Bu tarihten sonra müttefik devletleri kendilerini "United Nations Fighting Forces" olarak adlandırmışlardır


Birleşmiş Milletler fikri 1943 yılında Moskova, Tahran ve Kahire'de müttefiklerin toplantıları sırasında çıkmış olup Fransa, Çin, Birleşik Krallık, ABD, SSCB'nin temsilciliğiyle oluşmuştur

Birleşmiş Milletler Genel Kurul Birleşmiş Milletler'in New York'taki karargah binası


Genel Kurul, üye devletlerden oluşur Her üyenin Genel Kuruldaki temsilcileri 5 kişiden çok olamaz Genel Kurul'un görevleri şunlardır:


* Silahsızlanma ve silah denetimi konusunda önerilerde bulunmak

* Barış ve güvenliği etkileyecek görüşmeler yapmak, her konuda önerilerde bulunmak

* Ülkeler arasındaki iyi ilişkileri bozucu sorunların, barışcıl yollarla çözümü için önerilerde bulunmak

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Siyasal alanda bir yürütme organıdır Konseyin 5 daimi üyesi olan ABD, Çin, İngiltere, Fransa, Rusya'nın veto hakkı bulunmaktadır 10 geçici üye ise iki yıllık bir süreç için seçilirler Türkiye 2009 yılı itibariyle iki yıllığına seçilen geçici üyelerden biridir Seçimlerinde coğrafi denge esas alınır 15 üyesi olan bu kurulun görevleri şunlardır:


* Birleşmiş Milletler'in amaç ve ilkelerine uygun biçimde barış ve güvenliği korumak

* Uluslararası bir anlaşmazlığa yol açabilecek her türlü çekişmeli durumu soruşturmak

* Uluslararasında çekişmeli konularda anlaşma koşullarını önermek

* Silahlanmayı denetleyecek planlar hazırlamak

* Barışa karşı bir tehlike veya saldırı olup olmadığını araştırarak, izlenecek yolu önermek

* Saldırganlara karşı askeri birlikler kurularak önlemler almak


Güvenlik Konseyinin Karar Alma Süreci


Güvenlik Konseyinin karar alabilmesi için 9/15 oranı gerekli olup, daimi üyelerden birisi aksi yönde oy kullanmaması gereklidir BM içtihatlarına göre Güvenlik Konseyi karar alırken veto yetkisine sahip üyelerden biri veya birkaçının oylamaya katılmaması bu üyelerin kararı veto ettiği anlamına gelmemektedir Ayrıca daimi üyelerin çekimser kalmaları da aynı sonucu vermektedir


Konseye bağlı başlıca kuruluşlar



* Ticaret ve Kalkınma Konferansı

* Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)

* Mülteciler Yüksek Komiseri Ofisi (UNCHR)

* Dünya Gıda Konseyi

* Dünya Gıda Programı

* Eğitim ve Araştırma Enstitüsü

* Kalkınma Programı (UNDP)

* Silahsızlanma Araştırmaları Enstitüsü

* Sinaî Kalkınma Örgütü (UNIDO)

* Çevre Sorunları Programı

* Birleşmiş Milletler Üniversitesi

* Birleşmiş Milletler Özel Fonu

* Sosyal Kalkınma Araştırma Enstitüsü

* Kadının İlerlemesi İçin Uluslararası Araştırma ve Eğitim Enstitüsü



vikipedia