Buddhacılıkta Dogmalar

Buddhacılık Nedir - Buddhacılıkta ruh kavramı - Buddhacılıkta inançlarTheravada Buddha’cılığının dogmaları geniş ölçüde Brahman felsefesinden, özellikle Kapila’nın Samkhya okulundan alınmıştır Buddha’cılık da onun gibi ilkel maddenin ebediliğine, yok edilmez olduğuna inanır İlkel madde, önüne geçilmez, mekanik bir kanunun etkisiyle Tanrı gücünü, Tanrı yönetimini işe karıştırmadan, kendi unsurlarını kümeler ve birleştirir Evrende ne varsa böylece vücuda gelir Dünyalar kurulur, durmadan gelişir, geriler, yok olur, sonra yeniden doğar Bu dört aşamanın her birine kalpa adı verilir Canlıların ruhu da dünyaların boyun eğdiği kanunlara uymak zorundadır


Bu ruh bütün yoga’lar boyunca hayvandan insana, insandan Tanrı’ya doğru gelişir Sevaplarına, günahlarına göre kâh yükselir, kâh alçaklara düşer Bu değişiklik, ruh ayıplarından ve erdemlerinden sıyrılıp Nirvana’ya varıncaya kadar sürüp gider Ruhların göçünü bu denli korkunçlaştıran da ebediliği kadar sürecek olan bu durmaksızın yeniden doğuşlardır


Sakyamuni bunu önlemek için dört yüce yol (Arya-Satyani) doğmasını ileri sürer: acı, sebebi, yok edilişi, bu yok edilişe götüren yol Acı, hayattan ayrılamaz Hayatın kaynağı bilgisizliktir Tutkular, arzular, dış nesnelere bağlanış bilgisizlikten doğar Dış nesneler (veya tutkular, arzular, nesnelere bağlanış) duyular yoluyla varlıkları yaratır


Bilgisizlik ortadan kaldırılırsa duyuların gücü de yok olur ve yeni doğuşlar önlenir İzlenecek yolda 4 aşama vardır: bilim dış dünyanın, ölümlü unsurlardan kurulu nesnelerin, ben’in hiçliğini, boşluğunu, kararsızlığını, gerçekdışı olduğunu ve bütün bunlara bağlanmanın ne büyük bir çılgınlık olduğunu gösterir «Beş yasak»a uymak: zina etmemek, hırsızlık yapmamak, cana kıymamak, yalan söylememek, sarhoş olmamak


«On günahtan çekinmek» katilden, hırsızlıktan, zinadan, yalandan, dedikodudan, küfürden, gevezelikten, hasetten, kinden, inanç yanlışından kaçınmak Herkes eylemlerinden sorumludur, ister istemez hesabını verecektir Bilge, erdemlerine göre, ışıklar dünyasının ululan arasında veya sadece daha üstün mevkide bir insan olarak doğar, kemale ermişse bodhisatva, nihayet buddha olur, erdem böyle mükâfalandırılır


Dinsiz veya günahkâr, daha aşağı mevkide bir insan olarak karanlıklar dünyasının ruhları arasında cinler ve hayvanlarla bir arada, 18 cehennemden birinde doğar Cehennem ebedi değildir Çekilen cezaların şiddeti ve süresi islenen suçlara göre değişir Ceza bittikten sonra, ruh varlıklar zincirinde vaktiyle islemiş olduğu edimlere göre lâyık olduğu yeri alır Tanrıların gücü de, mutluluğu da bağımlıdır Basit birer memurdur bunlar Belli bir zaman için evreni korumakla görevlidirler Onlar da ölüp ölüp dirilmek zorundadırlar Yalnız buddhalar yeniden doğmaz Onlar Nirvana’nın sonsuz mutluluğuna erişmişlerdir


Mahayana Buddha’cılığı çok farklı görüşlere dayanır Theravada’nın ileri sürdüğü ahlâk yerine gönül ve düşünce yolunu öğütler Tarih boyunca Buddha’cılığın bu iki şeklini geniş bir edebiyatı olan felsefe okulları temsil eder


alıntı