Diabet Ve Gebelik

Diabet ve Gebelik
Diabetle

birlikte yaşamayı öğrenmiş olan, düzenli kontrol edilen ve evde sürekli kan şekeri takibi yapan bir diabetli sağlıklı bir bebek sahibi olabilir Ancak gebe

kalmadan önce, bilmeniz ve uymanız gereken bazı önemli kurallar bulunmaktadır
Gebelikte karşılaşabileceğiniz sorunları nasıl azaltabilirsiniz?
Kan şekerinin yüksekliği gebeliğin ilk dakikalarından itibaren anne karnındaki bebeği olumsuz yönde etkileyebilir İyi kontrol,

özellikle organ gelişiminin gerçekleştiği ilk 3 ayda çok büyük önem taşır Bu nedenle diabetli bir kadının gebeliği mutlaka planlı olmalıdır Böyle bir

diabetlinin takibi; Diabet Uzmanı, diabet konusunda bilgili Kadın Doğum Hekimi veya Perinatolog, Eğitim Hemşiresi ve Diyetisyenden oluşan bir ekip tarafından

yapılmalıdır

Gebelikten en az 6 ay önce iyi kan şekeri kontrolü sağlanmalıdır Diabetin tipi

ve daha önce kullanılan tedavi şekli ne olursa olsun, gebelik planlanıyorsa hemen yoğun insülin tedavisine, yani günde 4 kez insülin kullanımına

geçilmelidir Hemen bir glukometre alınmalı ve evde günde 4 kez yapılan kan şekeri ölçümleri ile kan şekeri takibine başlanmalıdır
Gebeliğin başlangıcında ayda1, son 3 aya girince 2 haftada bir ve son ay her hafta hekimlerinizi ve diyetisyeninizi ziyaret etmelisiniz Sizin sağlığınız

bebeğinizin sağlığı demektir
Gebelikten önce ne gibi tetkikler yaptırılmalı?

Gebelik düşünüyorsanız en az 6 ay önce aşağıdaki muayeneleri tamamlamalısınız;
Göz dibi muayenesi

Kan basıncı ölçümü

HbA1c

İdrarda mikroalbuminüri, kan kreatinin düzeyi,

Kalp ve kan dolaşım sistemi muayenesi

Meme muayenesi ve jinekolojik muayene, smear testi

Tiroid muayenesi
Gebelikten önce gözde retinopati saptanmışsa tedavi edilmeli ve her üç ayda bir takibi yapılmalıdır Eğer gerekirse gebelik

döneminde laser tedavisi uygulanmasında sakınca yoktur Gebelik süresince retinopatinin seyri hızlanabilirse de doğumdan sonra yine geriler
Nefropati de gebelikten olumsuz yönde etkilenebilir Eğer mikroalbuminüri varsa artabilir, bacaklarda ödem gelişebilir Ancak bütün

bulgular doğumdan sonra gebelik öncesi düzeye döner Kan basıncının normal sınırlarda seyretmesi, nefropati açısından özellikle önem taşır
Gebelikte insülin dozu ayarlanması ve diyetle ilgili öneriler:
Her

öğünden önce ve yatarken kan şekeri ölçümü yapmanız kontrolünüz açısından çok önemlidir Bazen daha sık ölçüm yapmanız gerekebilir Ancak bu sayede gebelik

döneminde değişen insülin gereksiniminizi tam olarak saptayabilirsiniz İnsülin gereksinimi gebelikte sürekli bir artış gösterir ve bu doğaldır Doğumdan sonra

yine eski dozlarınıza dönebilirsiniz
Diyetinizi günde 3 ana 3 ara öğün şeklinde planlamalı, öğün atlamaktan kaçınmalısınız Günlük 2200 - 2400 kalori almanız gereklidir

Diyetinizin bileşimini diyetisyeninizle işbirliği içinde olarak belirlemelisiniz Dengeli beslenmek bebeğin sağlıklı gelişimi açısından çok

önemlidir Fazla kilo almamalı ve kilo vermemelisiniz Ortalama 10 kg almanız idealdir İlk üç ayda bulantı ve kusmalarınız varsa, hipoglisemi riski artar,

insülin gereksiniminiz azalabilir Özellikle bu dönemde sık kan şekeri takibi yapmalısınız Kusmalar açlıkta idrara keton çıkışına neden olabilir
Sabah yataktan kalkmadan önce kraker, kuru ekmek yemek, 2,5 - 3 saatte bir ve az miktarlarda gıda almak,kahve, baharatlı ve yağlı gıdalardan

uzak durmak, yemek aralarında su içmemek yakınmalarınızı azaltacaktır Sakkarin içeren tatlandırıcılar plasentadan geçebilir, ancak bebek üzerine zararlı bir

etkisi olduğu gösterilmemiştir Aspartam içerenler ise plasentadan bebeğe geçemez ve bu nedenle rahatlıkla kullanılabilir
İdrarda keton takibi:
İnsülinin yetersiz olduğu ve bu nedenle ana enerji kaynağı olarak şekerin kullanılmadığı durumlarda vücuda gereken enerji yağlardan elde

edilir ve keton cisimleri oluşur Asit yapısındaki bu maddeler zararlı bileşiklerdir Kanda artan ketonlar idrarda da çıkar ve özel idrar çubukları

yardımıyla ölçülebilir Gebelikte sabah açken ve özellikle de kusmalar varsa, idrarda az miktarda keton çıkabilir ve ancak karbonhidratlı gıda alımı ile

düzelen bu durumun, sık tekrar etmiyorsa fazla bir önemi yoktur

Kan şekeri 200 mg/dlnin üzerine çıkarsa, mutlaka idrarda

ketona da bakmalı ve pozitif bulursanız hemen doktorunuza danışmalısınız Çok fazla miktarda keton yapımı ve vkanda artışı ketoasidoz olarak adlandırılır ve

ciddi bir tablodur Hemen tedavi edilmezse bebeğinize zarar verebilen bu durumun gelişimi saatler alır ve kan şekerini iyi takip eden gebelerde kolay kolay

oluşmaz İnsülin dozunun atlanması veya taşlı bir hastalık gibi insülin gereksinimini arttıran durumlarda dozda gerekli değişikliklerin yapılması

ketoasidoz gelişimine neden olabilir
Ketoasidozlu bir gebede mutlaka hastane tedavisi gereklidir Ağızda kuruma, susuzluk hissi, bulantı, kusma, sık idrara çıkma,

nefeste aseton kokusu, karın ağrısı gibi yakınmalarınız varsa, vakit geçirmeden doktorunuza haber verin
Hipoglisemiler
Az karbonhidrat almak, insülini yapıp öğünü atlamak, egzersiz yapmak, gebelik kusmaları gibi nedenlerle hipoglisemiye girebilirsiniz
Sık kan şekeri takibi yapmak, ketoasidoz gibi hipoglisemiyi de büyük ölçüde önleyecektir Ancak özellikle kan şekeri iyi kontrollü olanlarda herşeye rağmen

hipoglisemi gelişebilir

Hipoglisemi belirtilerini farkeder etmez hemen 3-4 kesme şeker veya 2 glukoz

tableti almalı, ardından da bir dilim ekmek yiyerek hipogliseminin tekrarlanmasını önlemelisiniz
Gestasyonel Gebelik
Gestasyonel

gebeliğin kesin olarak nedeni bilinmemekle birlikte, gebelikte bebeğin beslenmesini sağlayan plasentanın salgıladığı ve bebeğin gelişimi için çok

önemli olan bazı hormonlar, insülinin etkisini engelleyerek insülin direncini yaratabilirler Gebeliklerin tümünde bir ölçüde insülin direnci bulunmaktadır

Gebe kadının pankreası, bu insülin direncini aşabilecek miktarda insülin salgılayamaz ise gebelik sırasında diabet ortaya çıkabilir Gestasyonel diabet,

genellikle gebeliğin 24 haftasından sonra ortaya çıkar Çünkü bu dönemde plesentanın salgıladığı hormonlar fazla miktarda kanda bulunmakta ve daha ileri

derecede insülin direncine neden olmaktadır Gestasyonel diabet, gebelik sona erdikten sonra kadınların çoğunda ortadan kaybolur Ancak gestasyonel diabet

öyküsü olan kadınlar, yaşamları boyunca diabet olma riski taşıdıklarından sürekli kontrol edilmelidir
Bu kadınların en az % 50si, ileriki yıllarda Tip 2 diyabetli olacaklardır
Gestasyonel diabetli olduğunuzu nasıl anlarsınız?
Gestasyonel diabet, klinik belirtileri olmadığı için mutlaka kan testleriyle ortaya çıkarılmalıdır Bu ve de diabetin artık çok sık

rastlanan bir hastalık olması nedeniyle, tüm kadınlar gebeliklerinin 24 haftasından sonra (genellikle önerilen 28 hafta civarı) gestasyonel diabet için

taramaya girmelidirler Bu amaçla, gebeler aç olup olmadıklarına bakılmaksızın, günün herhangi bir saatinde 50gr glukoz verilerek tarama testine

alınmalıdırlar Bu tarama testinde glukoz alımından 1 saat sonra alınan plazma glukoz düzeyi 140mgı geçiyorsa, bu gebelere 100 gr glukoz verilerek yükleme

testi yapılır Bu tanı amacıyla yapılan glukoz tolerans testi için gebe, en az 3 gün serbest karbonhidratla beslenmelidir Glukozun alımından önce ve onu izleyen

3 saat boyunca her saat başı kan örnekleri alınır Eğer alınan 4 kan örneğinden en az ikisinde glukoz değerleri anormal ise gestasyonel diabet tanısı konur

Eğer gebede, önceki gebeliklerle ilgili düşük, ölü doğum, iri bebek gibi sorunlar, ailede diabetli kişiler var ise gestasyonel diabet riski fazlaca

olduğundan, 24 haftadan da önce tarama testi yapılabilir Yine, eğer risk fazla ve 28 hafta glukoz tolerans testi normal ise 30 veya 32 haftalarda glukoz

tolerans testi tekrarlanabilir
Bebek için olası sorunlar Doğumsal anomaliler için bebekler çok büyük bir risk taşımasalar da gestasyonel diabet, bebekler için sorun yaratabilir Makrozomi

(büyük beden) normal gelişmeden fazla bir gelişim gösteren bebeklere işaret eder Bunun çok basit gözüken ancak çok önemli nedeni, gestasyonel diabeti olan

annenin kanındaki fazla miktardaki glukoz, aminoasitler ve yağların plasenta yoluyla serbest şekilde fetusa geçmesidir Fetusta ise pankreas sağlam

olduğundan yeterince insülin salgılanarak bu maddeler kullanılmakta ve bebeğin şişmanlamasına yol açmaktadır Büyük/iri bebeğin doğumu zor ve sorunlu

olacaktır Doğum travmaları nedeniyle omuz zedelenmeleri bu bebeklerde sıklıkla görülebilir Ultrasonografi gibi bir yöntemle, doktorunuzun bebeğin büyüklüğünü

saptayıp en doğru doğum şekline karar verebilir Bebeğin karşılaşabileceği diğer sorunlar arasında hipoglisemi, sarılık, solunum sistemi ile ilgili bozukluklar

sayılabilir Bütün bu bilgiler ışığında sizi izleyen ve doğuma hazırlayan doktorunuza, gebelik diabeti taramasını eğer yaptırmazsa hatırlatmanız, eğer

böyle bir durum var ise tanı konup tedavi edilmesini sağlayacaktır Böylelikle sağlıklı gebelik, sağlıklı bir bebek ve de diabet olma olasılığı daha az olan

bir çocuk sahibi olmak elinizdedir

Kaynak :
Türk Diabet Cemiyeti

Prof Dr Celal Öker Sk No: 10

80230 Harbiye / İSTANBUL
Tel: 0212 233 60 86 - 87

0212 230 49 00

Fax: 0212 248 55 23