Sezaryan İle Dogum

Anne dogum için hastaneye yatali 6 saat olmustu Sancilar oldukça siddetli geliyordu Baslangiçta hersey yolundaydi Dogum ilerliyordu Ancak son 2 saattir bazi seyler ters gidiyor gibiydi Kuvvetli sancilara ragmen Can in pozisyonunda bir degisiklik olmamisti Ayni yerde duruyordu Sonunda Anne nin hekimi kararini verdi Kemik çati yeterince genis degildi ve bebegin kalp sesleri sikinti belirtileri gösteriyordu Dogumu sezaryan ile sonuçlandiracakti Bu durum Anne nin ve Baba nin pek hazirlikli olmadigi bir karardi Kendilerini hep normal ******l doguma hazirlamislardi Aylarca nefes egzersizleri yapmislar, konu ile ilgili birçok kitap okumuslardi Acaba baska çare yok muydu?

Evet her dogum eyleminin sezaryan ile sonlanma olasiligi vardir Hamileligin son günlerinde en çok merak edilen konu dogumun ne sekilde olacagidir Genelde normal dogum istenir

Normal Dogum Nedir?

Normal dogum Can nin basinin önde olarak ******l yoldan oldugu dogumdur Bir ******l dogumun normal olup olmayacagi Can dogana kadar kesin olarak kestirilemez Son anda bile bazi seyler ters gidebilir Ancak önceden yapilan muayenelerle dogumun normal olma sansi hakkinda hekim bir kani edinebilir

Özellikle Ülkemizde sezaryana karsi bir korku vardir Sezaryanla dogan kadinlarin yarim kalacagi ( O da ne demekse?), iyilesmesinin çok güç olacagi, karninin sis kalacagi söylentileri dolasir durur Bunlarin hiçbiri gerçekleri yansitmaz
Sezaryan nedir?

Sezaryan ile dogum Can in ve sonunun , Anne nin karnindan uterusu açarak çikartilmasidir Can in ve Anne nin sagligini tehdit eden her durumda ya da ******l yolla dogumun imkansiz oldugu durumlarda sezaryan yapilir

Sezaryan ameliyati dünyanin bildigi en eski ameliyatlardandir Tibbin ve teknolojinin ilerlemesiyle ameliyat teknigi çok gelismistir Ameliyatlarin mikropsuz kosullarda yapilmasi, kan verilebilmesi, kuvvetli mikrop kirici ilaçlar, modern cerrahi malzeme ve genel anestezi vermeden belden yapilan uyusturma sayesinde ameliyatin tehlikesi çok azalmis, nerdeyse normal dogum kadar tehlikesiz olmustur

Normal kosullarda ameliyat 45 dakika kadar sürer Can ameliyat basladiktan yaklasik 10 dakika sonra çikarilir Sonra kesilen katlar dikilir Can a ulasmak için cildden baslayarak 8 kat tabaka kesilmekte ve sonra dikilmektedir

Bu tabakalar sirasiylaâ?¦

- Cilt,

- Cilt alti yag dokusuâ?¦

- Kaslarin koruyucu kilifiâ?¦

- Kas tabakasiâ?¦

- Karin iç zariâ?¦

- Uterus zariâ?¦

- Uterus kasiâ?¦

- Amnion zariâ?¦
Sezaryan orani neden artiyor?

Son yillarda tüm dünyada ve ülkemizde sezaryan ile dogan bebek orani hizla artmaktadir Bugün birçok gelismis ülkede sezaryan orani %20-25 arasinda seyretmektedir Yani her 4 veya 5 bebekten biri artik sezaryan ile dogmaktadir Halbuki oran 1970 de %55, 1980 de ise %165 idi Bu da sezaryanin birçok hekim ve aile tarafindan yaygin bir sekilde benimsendiginin göstergesidir

Sezaryan oraninin artisinda bir baska neden hekimlerin egitimlerindeki degisikliklerdir Örnegin eskiden Can in ters gelislerinde ******l dogum daha çok uygulanan bir dogum sekli idi Böyle olunca egitim gören hekimler ******l yoldan ters dogumlari yapmakta ustalasirdi Ama yavas yavas sezaryan orani arttikça ******l yoldan dogan Can sayisi azaldi Uzmanlik egitimi gören hekimler ters gelen bebeklerin ******l dogumunu ögrenemeden uzman olmaya basladilar Bu durumda bugün nerede ise hemen her ters dogum sezaryan ile dogurtulmaya baslandi

Ayni egilim forseps dogum içinde geçerli oldu Forsepsi eline bile almadan uzmanlik egitimini tamamlayan bir hekim dogal olarak her zorlu dogumda sezaryan ile doguma yöneldi

Artan her sezaryan sayisi daha sonraki dogumlarinda sezaryan ile olmasina neden olur

Yani sezaryan sayisinin artisi bir kötü daire seklinde çalisir durur Bu kötü daireyi kirmak için son yillarda daha önce sezaryan ile dogum yapmis Anneleri daha sonraki dogumlarinda ******l yolla dogurtmak egilimi artmaktadir
Aileler sezaryani neden benimsiyor?

Çagdas aileler günümüzde küçük kalmak istiyor En fazla iki çocuk düsünüyor Bu nedenle daha garanti gördükleri sezaryani tercih ediyor ikinci operasyon esnasinda da tüplerini baglatarak bir daha gebe kalma korkusundan kurtulmus oluyorlar

Sosyoekonomik kosullari iyi olan aileler sezaryani daha fazla tercih ediyorlar Çünkü bu ailelerin özel hastanelerde, özel hekimlerle dogum yapma sanslari fazla Tercihlerini daha iyi belirliyorlar Ekonomik kosullari kötü olan aileler ise devlet ya da sigorta hastanelerinde dogum yapiyorlar Bu hastanelerde çok gerekmedikçe sezaryana fazla basvurulmuyor Bu egilim sadece Ülkemizde degil, dünyada da böyle

Bu nedenle özel hastanelerde sezaryan orani kat kat fazladir 30 yasin üstündeki Annelerde ve yüksek ögrenim görmüs Annelerde sezaryan tercihi çok daha fazladir

Sezaryanin üstünlükleriâ?¦

Birçok durumda sezaryan ile dogum tercih edilir Bugün gelismis ülkelerde her 4 dogumdan biri sezaryan ile olmaktadir Bunun nedenleri sunlardir

Sezaryan tehlikesiz bir dogum sekli haline gelmistir

Normal dogum sirasinda Can uzun süreler oksijensiz kalir Sancilar sirasinda olan bu durum uzun sürerse Can da bazi hasarlar olabilir Sezaryanda böyle bir tehlike yoktur

Normal dogum sirasinda ikinmalara ve zorlanmalara bagli olarak rahim ve idrar kesesi sarkmalari olur Uterus agzi yirtiklara bagli akinti sikayetleri olabilir Rahim agzinin genislemesine bagli olarak cinsel iliskide eski zevk kalmayabilir Sezaryan ile bu sakincalar ortadan kalkmistir

Çogu zaman normal dogum sonrasi çekilen sikintilar sezaryan a göre daha fazla olur Epizyotomi dikisleri siser, mikrop kapabilir Anne otururken ve diskilarken siddetli sanci yapabilir Dikisler iltihap kaparsa epizyotomi kesisi açilabilir ve aylarca süren sikintilar dogurur

Sezaryan esnasinda uterus veya yumurtaliklarda mevcut myom, kist gibi olusumlari çikarma sansi dogar, Anne ikinci bir ameliyat olasiligindan kurtulur

Sezaryan ile daha zeki bebeklerâ?¦

Ancak sezaryan ile dogumun en büyük amaci dogacak çocuklarin zeka ve akil yönünden geri kalmamasini saglamaktir

Can anne karninda uterus içinde bulunmaktadir Can Anne ye göbek kordonu ve plasenta araciligiyla baglidir

Dogum eylemi basladiktan sonra sancilar sirasinda göbek kordonu sikisabilir ve bebege giden kan ve oksijen miktari azalabilir Bu durumda Can in beynindeki hücreler ölmeye baslar Bu olay zamaninda farkedilmeyip gerekli önlem alinmazsa bebek tüm ömrü boyunca sakat ya da geri zekali olabilir Bu geri zekalilik çogu zaman farkedilmeyecek kadar hafif olur Ancak çocuk büyüyüp okula gitmeye basladiktan sonra zeka eksikligi belirmeye baslar Derslerde, okullara giris sinavlarinda basari gösteremez
Sezaryanin riskleriâ?¦

Herseye ragmen sezaryan bir operasyondur Karin açilmaktadir Karin içi iltihaplanma riski her zaman vardir Dikislerde, ciltaltinda kanama ve iltihap ile karsilasilabilir

Sezaryan ile kan kaybi normal doguma göre daha fazladir 2 veya 3 kez yapilan sezaryanlar 1 lere göre daha risklidir Çünkü ilk sezaryandan yapisikliklar kalmistir Idrar kesesi yukari kaymis olabilir Idrar kesesinin veya idrar yollarinin zedelenme riski vardir

Sezaryan sonrasi dikis bölgesindeki sancilar 3-4 gün devam eder ve Anne nin hareketlerini ve emzirmesini güçlestirir

Genel anestezi ile yapilan sezaryanlarda anesteziye bagli sikintilar olabilir Bu sekilde sezaryan ile dogum yapanlarda Anne ölüm orani ******l doguma göre 3-4 kat fazladir
NEDEN SEZARYAN ILE DOGUM?

Bas-Çati uyumsuzluguâ?¦

En sik sezaryan nedeni Can in basi ile Anne nin kemik çatisinin birbirine uymamasidir Ya Can in basi çok büyük olmakta ya da Anne nin kemik çatisi ileri derecede dar olmaktadir Ya da bas ile çati birbirine uyar büyüklüktedir Ancak basin kemik çatiya oturus sekli basin çatidan geçisini engeller

Bazan dogum ilerler Bas iyice kemik çatinin içine yerlesir Ama pozisyonu ters oturur Bir türlü son hareketi yapip disari çikamaz Bu durumda sancilar ne kadar güçlü olursa olsun Can in basi belli bir noktadan ileri geçemez Sezaryan yapilmadigi takdirde hem Anne nin hem de Can in yasami tehlikeye girer Hamilelik sirasinda yapilan kontrollerde bu uyusmazligi önceden saptayabilmekteyiz Böylece gereksiz sanci çektirmeden planli sezaryan ile dogum yaptirmaktayiz

- Can Sikinti daâ?¦

Ikinci sik neden Can in sancilar basladiktan sonra sikintiya girmesidir Bu durum Can için bir çesit nefes darligidir Bu durum daha çok gelismesi geri kalmis ve Anne karninda iyi beslenememis Can larda görülür Ayrica dogum gününün geçmesi, kordonun Can boynuna dolanmasi, ya da dügümlenmesi bu sikintiya neden olabilir Bu durumun olusabilecegi düzgün ve dikkatli yapilan kontrollerle anlasilabilir ve uygun zamanda Anne yi normal doguma birakmadan sezaryanla dogurtmak gerekir

Gelisme geriligi olan, yeteri kadar Anne karninda beslenememis Can larin eylem sirasinda sikintiya girme orani yüksektir Bu nedenle belirgin gelisme geriligi olan Canlari fazla sikintiya sokmadan sezaryanla dogurtmak en uygun yol olur

Bazen Can sagliklidir ve dogum normal ilerlemektedir Ama bir süre sonra Can in sikintiya girmeye basladigini gösteren belirtiler ortaya çikar Kalp sesleri bozulmaya, Can in diskisi suyun içinde gözükmeye baslar Bu durumda ya kordon sikismistir, ya da plasentada ayrilmalar olmaktadir Kordonu kisa olan Can, asagi dogru hareket edince sikintiya girer Böyle durumlarda dogum yakinsa Anne ye oksijen vererek, pozisyonun degistirerek ve doguma aktif olarak yardim ederek ******l yoldan dogurtma sansi degerlendirilebilir Ama Anne uzun sürecek bir dogum sürecinin basinda ise sezaryan yeglenmelidir

Kanamalarâ?¦

Üçüncü önemli sezaryan nedeni kanamadir Eger Can in sonu önde yerlesmisse ya da dogum bitmeden son ayrilmaya baslamissa çok siddetli kanamalar olur Düzenli kontrole gelen Annelerde bu tehlikeler önceden farkedilebilir ve zamaninda sezaryan yapilarak hiç bir tehlike yasamadan hamilelik sonlandirilir Yüksek tansiyonu olan veya son aylarda tansiyonu yükselmis hamilelelerde son ayrilma riski daha fazladir P>

Ters Duruslarâ?¦

Dördüncü önemli neden Can in uterusta ters ya da yan durmasidir 100 hamilelikten %95â?²inde en geç son ayda Can in basi asagi dogru dönerek kemik çatiya yerlesir 100 hamileden 5â?²inde ise Can bu dönüsü yapamaz ve poposuyla kemik çatiya yerlesir Burada ters gelis söz konusudur

Dogum eylemi sirasinda bas önden ise dogum yolunu açar Basin geçtigi her yerden gövde rahatlikla geçer Çünkü gövde basa göre daha esnektir Bu nedenle popo önde giderken dogum yavas ilerler Poponun geçtigi yerden bas geçemeyebilir

Ters geliste ******l yoldan dogum yaptirmaya çalismak, Can in gelecegi ile ***** oynmaktir Dogumun son anina kadar neler olacagi bilinemez Can in vücudu dogup kafasi içeride sikisabilir Can canli bile dogsa ileride bir çok sakatliklar ortaya çikabilir Onun için ters gelislerde dogum sancilarini beklemeden sezaryan yapmak en uygunudur

Diger nedenlerâ?¦

Can in çok iri olmasi, Anne ye ait seker, tansiyon gibi hastaliklar, sonun önde gelmesi, ikiz hamilelikler, erken dogumlar sayilabilir

- Eski Sezaryanlilarâ?¦

Bu konudaki genel egilim daha önce sezaryanla dogum yapmis Anneleri yine sezaryanla dogurtmaktir Öncelikle ilk dogumda sezaryana yol açan neden sürüyorsa sezaryan karari verilir Bu neden ortadan kalkmis olsa bile eski dikis yerlerinin zorlanmasindan ve açilmasindan korkulur Bu nedenle yerlesmis bir deyis vardirâ?Bir kez sezaryan, daima sezaryanâ? Ancak bu yaklasim son yillarda degismistir Gelismis ülkelerde sezaryanla dogumun maliyeti normal doguma oranla çok fazladir Bu nedenle özellikle özel saglik sigortasi yapan sirketlerin de zorlamasiyla daha önce sezaryanla dogum yapmis Annelere ikinci hamileliklerinde ******l dogum denenmesi yayginlasmaktadir

Son yillarda ABD de eski sezaryanlilarin %60 a yakini ******l yoldan dogurtulmaya baslanmistir Iyi seçilmis olgularda ******l dogum sansi oldukça yüksektir O korkulan rahim yirtilmasinin görülme sikligi da fazla degildir Ancak ülkemizin kosullari henüz bu yaklasimin çok uzagindadir Çünkü bu hamilelerde dogum eyleminin çok dikkatli izlenmesi gerekirki bu özel hastanelerde bile mümkün degildir Ayrica Ülkemizde hastalara kendilerine yapilan islemleri anlatan epikriz dedigimiz tibbi raporun verilmesi yaygin degildir Bu durumda ilk sezaryanin gerekçeleri bilinemez Uterusa yapilan kesinin yeri önemlidir Eger kesi biraz yukaridan yapilmis ise ******l dogum sirasinda yirtilma riski asagidan yapilmis kesilere göre daha fazladir
Istege Bagli Sezaryanâ?¦

Hiçbir tibbi gereklilik yokken istege bagli sezaryan yapilmasi ne kadar dogrudur? Bu oldukça tartismali bir konudur Bazi hekimler keyfi sezaryana karsidir Gerekmedikçe sezaryan yapmazlar Ama çogu hekim keyfi sezaryani benimsemistir Bana göre de bir ailenin sezaryan tercih etme hakki olmalidir Bir kisi vücuduna ne gibi girisimlerde bulunulabilecegi hakkinda karar verebilir Annede normal dogum yerine sezaryani yegleyebilir

Epidural anestezi ile sezaryan,

1) Anne uyumadigi için Can ini çiktigi anda görebilir

2) Uyusturucu verilmedigi için Can çok saglikli dogar

3) Genel anestezide Can in az ilaç almasi için çok hizli çikarilmasi gerekir Bu nedenle kan kaybi fazla olur, dokular daha fazla zedelenir Oysa epidural anestezide aceleye gerek yoktur Böylece ameliyat sonrasi iyilesme daha çabuk olur

4) Genel anestezi alindiginda, alinan gazlara bagli olarak Can çiktiktan sonra uterus iyi kasilamaz ve kan kaybi fazla olur Epidural anestezide ise böyle bir risk yoktur

5) Ameliyat sonrasi agri duyulmaz Çünkü sadece kesilen yerler uyusmustur Gaz sancisi olusmaz