Kansızlık Çeşitleri Ve Tedavileri

KANSIZLIK (ANEMİ)
Anemi (Kansızlık) hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre dünya sağlık örgütü tarafından kabul edilen kriterlerin altında kalmasıdır Bu kriterler erişkin erkeklerde 13 g/dL, kadınlarda 12 g/dL nin altı kabul edilir 6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda 11 g/dLnin, 6-14 yaşlarda 12 g/dL nin altı anemidir
En sık rastlanan anemi türleri demir eksikliğine bağlı anemi, Folik asit eksikliğine bağlı anemi, Vitamin B–12 eksikliği anemisidir Bunları kısaca tanımlayalım:
Demir Eksikliği Anemisi
Tanım olarak düşük miktarda demire bağlı olarak kanın kırmızı hücrelerindeki azalmadır Kansızlığın en sık görülen şekli budur Demir, kanda oksijen taşıyan pigment olan hemoglobinin önemli bir parçasıdır Demir eksikliğinin nedenleri:
Diyette az miktarda alınma,
Vücut tarafından az miktarda emilimi
Kronik kanamalar (ağır adet kanaması dâhil)
örneğin: burun kanamaları, hemoroid, mide yada barsak ülseri, polip, gastroenterial kanser gibi… çocuklarda kurşun zehirlenmesi sonucunda da demir eksikliği anemisi görülür Vücutta ve kemik iliğindeki demir depolarının harcanması sonucu kansızlık yavaş yavaş gelişir Genellikle kadınlarda demir depoları daha azdır
Yüksek risk grubu içerisinde doğurganlık çağında olan ve adet dönemi nedeniyle kan kaybı olan kadınlar, demir ihtiyacı artmış gebe veya emziren kadınlar, çocuklar ve diyetinde yeterli oranda demir bulunmayan kişiler bulunmaktadır Kan kaybına bağlı risk faktörü arasında peptik ülser, barsak kanseri, rahim kanseri, uzun dönem aspirin kullanımı sayılmaktadır
Demire bağlı aneminin kendine özel bulgular nelerdir?
Yiyecek dışındaki şeylere istek örneğin: toprak, buz, kireç taşı, nişasta gibi…
Ağız kenarında ve tırnaklarda çatlaklar
Tırnaklarda biçimsizlik: kaşık biçimi almaları gibi…
Tahriş olmuş dil
Günlük demir gereksinimi ve kaybı ne kadardır?
Günlük demir gereksinimi 1–3 mgr kadardır Bunun % 5–10 duedenum ve proksimal ince barsaktan emilir Günlük kayıp 1 mgr dır Ter, dışkı, idrar, dökülen hücreler ile kaybedilir Gereksinim bebeklik, hamilelik, ağır hastalık ve emzirme dönemlerinde artar
Hangi besinler demir açısından zengindir?
Kırmızı et, karaciğer, balık, kuru üzüm ve yumurta sarısı demir açısından zengin gıdalardır Un, ekmek ve tahıllar demir ile zenginleştirilmiş olabilir
Demir eksikliği anemisi düşünülen hastalarda yapılması gereken başlıca tetkikler neler olmalıdır?
Tam kan sayımı, serum demiri, serum demiri bağlama kapasitesi, transferin saturasyonu, serum ferritin düzeyi, dışkıda gizli kan ve periferik yaymadır Tam kan sayımında düşük hemoglobin ve hematokrit değeri, kanda düşük ferritin düzeyi, kanda total bağlama kapasitesi ve kan kaybını değerlendirmek açısından dışkıda gizli kan görülebilir
Tedavi olarak ne uygulanır?
Ağızdan demir tedavisinde kullanılan demir formları demirsülfat, demir glukanat ve demir fumorattır Demir tedavisine başladıktan iki ay sonra hemoglobin düzeyi normale dönecektir, ancak çoğunlukla kemik iliğinde olan demir depolarını doldurmak amacı ile tedaviye 6-12 ay daha devam edilmelidir
Damar içerisine veya kas içerisine uygulanabilecek demir ilaçları da ağızdan alıma dayanamayan hastalarda kullanılabilir Tedavi ile birlikte kan sayımı iki ay içerisinde normale dönecektir
İlaç kullanılırken dikkat edilecek noktalar nelerdir ?
En iyi demir emilimi aç karnına olmasına rağmen pek çok insan buna katlanamaz ve gıda ile almak ister Süt ve sütlü mamüller demir emilimini engelleyeceğinden ilaç ile birlikte alınmamalıdır C vitamini demir emilimini artırırken hemoglobin üretiminde de önemli yer tutar Diyet ile alınacak miktar yeterli olmayacağından gebelik ve emzirme dönemi sırasında kadınların yeterli derecede demir almaları gerekir
Folik Asit Eksikliğine Bağlı Anemi
Vücudun yeterli kırmızı hücreleri yaratmak için folik aside ihtiyacı vardır Folik asit olmadığı durumlarda kan hücresi üretimi azalmaya başlar Bu durum sonunda anemi görülür Folik asitin emilimini ve metabolizmasını etkileyen en önemli madde *****dür Bu sebeple folik asit eksikliğine bağlı anemi en çok *****iklerde görülür Ayrıca keçi sütü ile beslenmekte folik asiti düşürür Diğer nedenler bağırsak hastalıkları, ağızdan alınan doğum kontrol hapları, kanser için alınan çeşitli ilaçlar ve epilepsi
Folik Asit Eksikliğine Bağlı Aneminin kendine özgü bulguları nelerdir?
İshal
Depresyon
Şişmiş ve kırmızı bir dil
Vitamin B–12 Eksikliği Anemisi
B–12 vitamininin emilimi mide de gerçekleşir Bu emilimin gerçekleşmesi için mide B–12 asıl faktörü denilen bir maddeyi salgılaması gerekir Bu faktörün eksikliği bu vitaminin eksikliğine neden olur B-12 vitamini kırmızı kan hücrelerinin kemik iliğinden üretilmesi için gereklidir Yetersiz miktar anemiye neden olur Bu tarz anemi daha çok hayvan ürünleri yemeyen vejetaryenlerde ve mide rahatsızlıklarında (atrofik gastrit) görülür
Bu Aneminin kendine özgü bulguları?
Eller ve ayaklarda ürperme
Bacaklarda, ayaklarda ve ellerde duyu kaybı
Sarı ve mavi renklerle ilgili olarak renk körlüğü
Şişmiş ağrıyan ve yanan bir dil
Kilo kaybı
Kararmış cilt
İshal
Düzensizlik
Depresyon
Entellektüel fonksiyonların azalması

ANEMİ İçİN MAKSİMUM DüZEYDEKİ HEMOGLOBİN VE HEMATOKRİT DEĞERLERİ