Ateşe Yaklaşım

Ateşe Yaklaşım
BEBEK VE ÇOCUKLARDA
ATEŞE YAKLAŞIM
[/b]


UzmDrHalit ÖZKAYA
[/b]



ATEŞİN TANIMI Bebeklik ve çocukluk çağında "ateş" anne ve babaları endişelendirir Bu açıdan anne ve babaların ateşin nasıl oluştuğu, nasıl ölçülüp değerlendirildiği, ne zaman ve nasıl tedavi edilmesi gerektiği konularında bilgi sahibi olmaları önemlidir Ateş tek başına bir hastalık değil bir bulgudur Ateşin

sebebinin bulunması gerekirVucut ısısının yükselmesi ateş olarak adlandırılır İnsanlar için ortalama normal vücut ısısı 37 ° C dir Vücut ısısı ; makattan 38 ° C , kulaktan 378 ° C, koltukaltından 372 ° C üzerinde ise ateş olarak
kabul edilir

Ateş bazı
biyokimyasal reaksiyonlar sonucunda oluşmaktadır

Vucut organlarının çalışması, kan akımı, kalp ve kas hareketleri ve barsak hareketlerine bağlı olarak ısı oluşur

Vucut ısısının normal sınırlar arasında
tutulması,
kan akımı ve derideki ter bezleri yardımıyla gerçekleşirİç ısının artması durumunda damarlar genişleyerek bu sayede gerçekleşen terleme sonucunda ısı
kaybı sağlanmaktadırİç ısının düşmesi halinde ise deriye giden
kan akımı azalmakta ve bu sayede ısı kaybı önlenmektedirBeyinde bulunan hipotalamus adı verilen bölge vucudun
ısı kontrolünden sorumludur

Bu bölgedeki sinir hücreleri vucut ısındaki değişiklikleri kolaylıkla farkederek normale getirmeye çalışır

Vucut ısısı arttığında bu hücreler kan damarlarına gereken emri vererek deriye giden damarlarda genişlemeye neden olmakta ve bu sayede ısı kaybedeilerek normal seviyeye gelmektedirTersi durumda bu hücrelereden çıkan uyarılarla kan akımı azaltılmakta, çizgili kaslara gönderilen uyarılarla bu kasların kasılarak (titreme) ısı oluşturması sağlanmaktadır
Insan vucudunun normal ısı değeri koltukaltından
yapılan ölçümde
35-

37C
?dir

Vucut ısısı yaş, cinsiyet, ölçülen bölge ve gün içindeki saate göre farklılıklar gösterebilmektedir Çocuklarda vücut ısısı, erişkinlerden daha yüksektir ve ateşin gün içinde belli
bir ritmi vardır Yaş büyüdükçe vücut ısısı normal değerleri erişkin düzeylerine doğru düşer
ATEŞ NASIL OLUŞUR? NİÇİN ATEŞİMİZ ÇIKAR?
[/b]
[/b]
İnsan vucuduna dış ortamdan giren bazı mikroorganizmalar ve viruslar bağışıklık sistemi tarafından karşılanır Bu karşılaşma esnasında vücuttaki bazı hücreler bu mikroorganizmaları yok edebilmek için
pirojen olarak adlandırılan bazı maddeler üretirler Üretilen pirojenler hipotalamusta ısıya duyarlı olan sinir hücrelerine komşu hücreleri uyararak bu hücrelerden Prostaglandin E2 adı verilen maddenin salınmasını sağlar Salgılanan bu madde hipotalamus hücrelerini etkileyerek ısı ayar noktasının yükselmesini sağlar Bu değerin en yüksek olabileceği değer
42 C dır
Daha yüksek ısı değerleri yaşamla bağdaşmaz Bunun yanında
kortizon benzeri bazı hormonlar, vazopressin ve melanosit uyaran faktör gibi bazı hormonlar da ısı ayarını etkileyebilirler
Pirojen maddeler ateşin yükselmesini sağlarken aynı zamanda birçok iltihabi mekanizmayı uyarır ve vucudun topyekün savunması için uyaran görevini görür Bu sayede infeksiyon için önemli belirteçler olan kanda iltihabi hücrelerin artmasına ve karaciğerden infeksiyon göstergesi olarak kullanılan CRP isimli proteinin üretiminin artmasına neden olur
ATEŞİN SINIFLANDIRILMASI

Hafif ateş : 373-

385 C
Koltuk altıOrta düzeyde ateş: 386-

395 C
Koltuk altıYüksek düzeyde ateş:

396 C
ve üstü Koltuk altı Makadi ölçümlerde 05-

1 C
daha yüksek değerler elde edilir
ATEŞİN ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
[/b]
Vücut sıcaklığı termometre ile ölçülür Vücut sıcaklığı ölçen kişiye , ölçüm yapılan saate, ölçümün yapıldığı vücut bölgesine ,ölçüm tekniğine,termometrenin türüne, ölçümün yapıldığı ortama, ölçüm öncesi fiziksel aktiviteye bağlı olarak değişebilirVücut sıcaklığı ağızdan, koltuk altından, makattan, kulaktan ve ciltten
ölçülebilir

Koltuk altı ısısı, gerçek vücut ısısından biraz daha düşüktür Çocuklarda, ağızdan ölçüm gerçek vücut ısısını yansıtır ancak sıcak veya soğuk gıda yemiş olmasından ya da solunum hızından etkilendiği için pek tercih edilmez Küçük çocuklarda ateş, makattan ölçülmelidir

Günlük hayatta ateş ölçümü amacıyla klasik cam termometreler, elektronik termometreler, tek kullanımlık kristal termometreler, kulak termometreleri ve kağıt termometreler kullanılmaktadır
MAKATTAN (REKTAL) ÖLÇÜM
[/b]


Vücut sıcaklığının ölçülmesinde
altın standart olarak kabul edilir Makattatn ölçüm için dijital veya cam termometreler kullanılabilirTermometre ***** ile temizlenmelİdir Civalı termometrede
termometre sapından tutularak sallanır, renkli
kolonun düzyi

35 C

kadar düşürüldükten sonra çocuğun kalçasının hareket etmemesi sağlanır

Termometrenin ucu vazelin
veya jel ile yağlanabilir ve çocuğun makadının içine 15-

2 cm
kadar nazik bir şekilde ilerletilir

2-3 dk süre ile makat içinde kalması sağlanmalıdır

Dijital termometre kullanılacak ise ötene kadar tutulur Cam termometreyi doğru okuyabilmek için parmaklar arasında kalacak şekilde
sapından tutulur, gümüş veya kırmızı renkli ince çizgi
görülene kadar termometre kendi ekseni etrafında döndürülür, renkli çizginin ucunun olduğu yereki değer vücut sıcaklığının C derece olarak karşılığıdır

Normal rektal vücut sıcaklığı 366-

38 C
arasında değişmektedir Rektal bölge kas dokusu ile çevrili olduğundan , vücut kor sıcaklığındaki artış veya azalmanın bu bölgeye yansıması zaman alabilmektedir Ayrıca makatta dışkının bulunması da
rektal ölçümü etkileyebilir Rektal ateş ölçümü sık kullanılan ve vücut kor sıcaklığını en iyi yansıtan yöntemdir Bu yöntemde çok nadirde olsa makat yaralanmaları bildirilmiştir Bağışıklık sistemi baskılanmış olan, kemoterapi alan, kan hücrelerinin sayısı düşük olan
çocuklarda ve prematüre bebeklerde rektal ateş ölçümü yapılmamalıdır

KOLTUKALTI ÖLÇÜM (AKSİLLER)
[/b]

Termometre ***** veya temiz su ile temizlendikten sonra ucu koltuk altına gelecek şekilde yerleştirilir Termometrenin koltuk altında 2-3 dakika
kalması sağlanır Koltuk altı ölçümde
normal değerler 347-

373 C
arasında değişmektedir
Yenidoğan döneminde özle prematürelerde önerilmesine rağmen
yenidoğan dönemi hariç 1 ay -3 yaş arasında önerilmez

AĞIZDAN ÖLÇÜM
[/b]


Ağızdan ölçüm için cam veya dijital termometreler
kullanılabilir Termometre çocuğun dilinin altına yerleştirilir ve ağız kapalı tutularak termometrenin
2-3 dakika
süre ile dil altında
kalması sağlanır Bu süre
sonunda termometrenin göstermiş olduğu değer okunur Ağızdan ölçümde normal vücut sıcaklığı 355 ile

375 C
arasındadır
Termometrenin ağız içinde tutulması gerektiğinden
5 yaşından küçüklerde bu ölçüm tekniği genellikle başarısız olmaktadır Termometrenin ısırılarak kırılması sonucu ağız içi yaralanmalara rastlanabilmektedir Bilinci kapalı olan ve kooperasyon gösteremeyen hastalarda
bu metod ile
ölçüm yapılamaz
Ağızdan nefes verilmesinden etkilenebilir


KULAKTAN
(TİMPANİK) ÖLÇÜM
[/b]Timpanik infrared termometreler kulak zarından salınan termal radyasyonu tespit etme
ilkesi ile çalışmaktadır

Hızlı bir ölçüm sağlamakla birlikte kulak termometreleri diğer termometrelerden daha pahalıdır 6 yaşın altında güvenilirliği sınırlıdır Küçük çocuklarda dış kulak yolu S şeklinde ve
kavisli olduğundan
termometre ucu kulak zarını göremez ise hatalı ölçüm yapabilir Ayrıca diş kulak yolu salgıları (buşon) nedeni ile tıkanmalarda zarı görülememesi nedeniyle okuma yapılamaz

Çocuğun kulak kepçesi üst kısmından tutularak arkaya ve yukarıya doğru hafifçe çekilir Termometrenin sensör kısmı hafifçe kulak içine itilir Termometrenin ölçümü başlatan
düğmesine basıldıktan birkaç saniye sonra kulaktan çıkarılıp dijital göstergedeki değer okunur Ölçüm birkaç kez tekrarlandıktan sonra bulunan en yüksek
değer vücut sıcaklığı olarak kabul edilmelidir Kulaktan ölçümde
normal
vücut sıcaklığı 358-

38 C

arasındadır

PLASTİK ŞERİT
TERMOMETRE
[/b]Plastik şerit termometreler ısıyla değişen duyarlı sıvı kristaller içermektedir Bu termometreler alına yapıştırılır, vücut sıcaklığı bir dakika sonra renk değişikliği skalasından okunur Bu yöntemle ölçüm güvenilir değildir

DERİDEN (ALINDAN)
ATEŞ ÖLÇERLER
[/b]Oldukça hızlı bir şekilde ateşi ölçebilirler ancak
yüksek değer saptandığında
koltuk altı veya makaddan doğrulanmaları gerekir Pahalıdır

CİLT TEMASI İLE ATEŞ ÖLÇÜMÜ
[/b]Bir çok anne veya baba dokunma ile çocuğun ateşini belirlemektedir Yapılan
bir çalışmada
annelerin hastanede yatan çocukların
ateşlerini
% 94 olguda
doğru tahmin ettikleri bulunmuştur

ATE
Ş
İN Y
Ü
KSELMESİ V
Ü
CUTTA NELERE YOL A
Ç
AR?



Ate
ş
in y
ü
kselmesi s
ı
ras
ı
nda titreme, perifer damarlardaki ge
ç
ici daralmaya ba
ğ
l
ı
olarak eller ve ayaklarda so
ğ
uma gibi belirtiler ortaya
çı
kar 37 C derecenin
ü
zerindeki her 1 C derecelik art
ış
ta metabolizma h
ı
z
ı
%10-12 artar Buna ba
ğ
l
ı
olarak kalp at
ış
lar
ı
h
ı
zlan
ı
r, s
ı
v
ı
ve kalori ihtiyac
ı
artarT
ü
m bunlar da kalp ve solunum sistemine ek y
ü
k getirir 6 ay-6 ya
ş
aras
ı

ç
ocuklarda yüksek ateş, ate
ş
li havaleye, huzursuzluğa, say
ı
klamaya, hal
ü
sinasyona
yol açabilir

ATEŞİN FAYDALARI NELERDİR?
[/b]
Ateş vucut için bir savunma mekanizmasıdır ve faydalıdır Mikroorganizmaların kana karışması şeklinde olan infeksiyonlarda, ateşi en yüksek olanların yaşam şansının en yüksek olduğu yapılan çalışmalarda
gösterilmiştirİnsan bağışıklık sisteminin ateşli dönemde normal sıcaklığa göre daha iyi çalıştığı, bağışıklık sistemi elemanları üzerine olumlu etki yaptığı, iltihap hücrelerinin enfeksiyon
bölgesine hareketini artırdığı, mikrop öldürme işlevlerini uyardığı, kan demirini bağlayıp demir düzeyini düşürmek sureti ile
mikroorganizmaların çoğalmalarını engelleyen
"laktoferrin" gibi maddeleri akyuvarlara salgılattığı ve akyuvarlarda
antikorların yapımını artırdığı gösterilmiştir Bazı klinik çalışmalarda
ateşi düşürülmeyen çocukların düşürülenlere kıyasla daha kısa sürede iyileştiğin gösterilmiştir

ATEŞİN ZARARLARI NELERDİR?
[/b]
Ateş ağır akçiğer ve kalp hastalığı olan çocuklarda oksijen kullanımını ve kalp yükünü artırarak oksijene olan bağımlılığın artmasına
neden olur Vücut sıcaklığı

42 C
üzerine çıkarsa kalıcı
nörolojik hasar
oluşabilir

42 C
altındaki vücut sıcaklığının
beyinde hasar yaptığına dair
bir kanıt yokturVücut için faydalı olan ateşin
bazı durumlarda
zararlı olabileceği de unutulmamalıdır Bu durumlar; Daha önceden ateşe bağlı havale geçirmiş olanlar

Sıvı kaybının fazla olduğu ishal ve kusma durumları

Kalp hastalıkları

Bazı kan hastalıkları

ATEŞ-HAVALE
İLİŞKİSİ [/b]


Ateşin toplumda en çok korkulan zararı özellikle 6 ay-3 yaş arası çocuklarda havaleye neden olabilmesidir Havale nöbeti genellikle ateşin yükselmeye başladığı dönemde veya ateşin aksiller 40
C veya daha yüksek değerlere ulaşması ile
oluşmaktadır

Ateşli havale nöbetleri
genellikle kendiliğinden düzelir
ve kalıcı nörolojik hasar bırakmaz

Ateş, çocuklarda sık görülen ve enfeksiyon ile mücadelede yardımcı doğal bir mekanizmadır
VÜCUT SICAKLIĞINI ÖLÇMEDE YAŞLARA GÖRE ÖNERİLEN VÜCUT BÖLGELERİ
[/b]

YAŞ GRUBU

1SEÇENEK

2SEÇENEK

3SEÇENEK
Yenidoğan

Koltuk Altı

Rektal

---
1 ay- 5 yaş

Rektal

Koltuk Altı

---
6 yaş ve Üzeri

Ağızdan

Kulaktan

Koltuk Altı


AŞIRI ATEŞ ( HİPERTERMİ)
[/b]


Vücut sıcaklığının

41 C
üzerinde olmasıdır Vucudun ısı kaybetme ve üretme
dengelerinin
düzenlenememesinden
kaynaklanmaktadır Genellikle
enfeksiyonlara
bağlı olarak değil, nörolojik hastalıklar, sıcak çarpması, zehirlenme
gibi nedenlere bağlıdır

HİPOTERMİ (DÜŞÜK ATEŞ)
[/b]


Vücut sıcakliğinin

35 C
derece
altına inmesidir Sıklıkla küçük prematüre bebeklerde görülür Travma , sepsis, ensefalit, metabolik hastalıklar, şoka bağlı olarak meydana gelebilir

ATEŞİN NEDENLERİ
[/b]


Çocuklarda ateş önemli bir oranda 3 yaş altındaki çocuklarda meydana gelir Bunların çoğunda belirgin bir enfeksiyon kaynağı saptanmaktadır Yaşamın ilk 3 ayında ise ateşe daha az rastlanır Ateşli hastalıklar 3-36 aylık çocuklarda genellikle sonbahar ve
kış aylarında artmakta ve bu artış akut solunum yolu enfeksiyonları
ve sindirim sisteminde hastalığa
yol açan virüs enfeksiyonlarına bağlı olarak meydana gelmektedir ATEŞİN EN SIK NEDENLERİ
[/b]
1Enfeksiyon hastalıkları2 Romatizmal hastalıklar3Kanserler4Sıvı kaybı5 İlaçlar ve Aşılama6 Nörolojik hastalıklar7 Kan Hastalıkları8 Kanamalar9 Yüksek çevre sıcaklığı10 Diğer nadir sebepler (Kawasaki sendromu,FMF,Hipertroidi)
YAŞA GÖRE
ATEŞ NEDENLERİ
[/b]
3 Aydan Küçük Bebekler 3 aydan küçük bebeklerde bağışıklık sistemi
ve nörolojik sistem
gelişimini tamamlamadığı için
enfeksiyonlara yatkınlık
ve ateş cevabının
oluşmasında yetersizlik vardır 3 aylıktan küçük çocuklarda ateşin varlığı önemlidir ve acildir Ateşli yenidoğanların % 20 sinde ,1-2 aylık bebeklerin % 10 ? unda
ciddi bakteriyel enfeksiyon saptanır Bu yaş grubunda enfeksiyonların 1/3 ünü idrar yolu iltihapları oluşturur
Bakteriyel ishaller, sepsis, menenjit ve yumuşak
doku enfeksiyonları bu yaş grubunda sık görülür Bebek
en kısa zamanda bir çocuk doktoru tarafından muayene edilmeli, ateşin kaynağı
araştırılmalıdır Ateşin kaynağı bulunamaz ise
hastaneye yatırılarak izlenmeli, kan, idrar ve beyin omurilik sıvısı kültürü alınmalıdır Kültür sonuçları negatif
çıkana kadar antibiotik tedavisi başlanmalıdır3 Aydan Büyük
Bebekler

Bu yaş grubunda viral ÜSYEları ateşin en sık sebebidir İshallerde bu yaş grubunda
sık görülen bir ateş nedeni olup çoğunlukla virüslere bağlıdır Ateş dışında
önemli bir yakınması olmayan,
genel durumu
iyi olan , muayenesinde
ateşin sebebi saptanamayan
3 ay üzerindeki bebek ve çocukların
% 5-10 ? unda
kan kültüründe
mikrop üremesi
saptanır Bu duruma ?sepsis yani ?gizli kan akımı enfeksiyonu denir
Bu çocuklar tedavi edilmediğinde % 10-20 ? sinde
ciddi
bakteriel enfeksiyonl gelişir Kaynağı
belirlenemeyen ateşi olan
bebek ve çocuklar hastanede yatırılarak antibiotik ile tedavi edilmelidir
ATEŞ
NE ZAMAN
CİDDİ
BİR HASTALIK BELİRTİSİDİR?[/b]


Ciddi bir hastalığın
olup olmadığıın belirlenmesinde
en önemli gösterge
çocuğun genel durumudur Genel durumu
kötü olan
çocuk hasta görünümlü, soluk, halsiz ve huzursuzdur Sık nefes alır, kalbi hızla çarpar Parmak uçlarında ve dudaklarında morarma veya ciltte
döküntüler olabilir, uykuya
eğilimli veya huzursuz olabilir

Yenidoğanlar
ve küçük bebekler annesini
emerken
çabuk yoruluyorlar

ise;
huzursuz , aşırı ağlıyor veya uykuya eğilimli iseler;
el ve ayakları
soğuk,
morarmaları
var ise tanıda
ağır enfeksiyon ve/veya
şok tablosu düşünülmelidir Genel durumu iyi , ateş dışında herhangi bir yakınması olmayan çocuk
ve bebeklerde
muayene ile çoğunlukla
ateşin kaynağı tespit edilir

Buna karşılık çocukların % 20sinde
ateş kaynağı fizik muayene
ile tespit edilemeyebilir

Bu durum kaynağı bilinmeyen ateş olarak değerlendirililr

Daha ileri
tetkik ve incelemelerin yapılmasını gerektirir Ateşi 40 C
üzerinde olan çocuklarda ciddi bakteriel enfeksiyon olasılığı ateşi

39 C
altında
olanlara göre
daha yüksektir
Ateş düşürücüler ile ateşin hızlı veya yavaş düşmesi ise enfeksiyonun ciddiyeti hakkında bilgi vermez

ÇOCUKLARDA CİDDİ ENFEKSİYON BELİRTİLERİ
VE RİSK FAKTÖRLERİ
[/b]
3 ay veya daha küçük bebeğin
makattan ateşi 38 ° C üzerinde ise;

3-6 aylık bebekte makattan ateş 38,3 ° C ve üzerinde ise

6 aydan büyük bebekte makaddan ateş 40 ° C ve üzeri ise

Ateş düşmesine rağmen huzursuzluğun devam etmesi, sürekli uyuklama hali, bilinç bulanıklığı ve sayıklama

Bebekte susuzluk bulguları (ağlarken gözyaşı olmaması, bıngıldakta çöküklük, dudak ve ağız içi kuruluğu, idrar miktarında azalma

Daha öncesinde havale geçirmiş
veya ateşli iken havale geçirmiş ise

72 saatten daha uzun süre ateşi devam ediyor ise

Havale

Genel durum kötülüğü

Emmeme, ağlamama

Rektal 39 C
veya aksiller 385 C üzerinde ateş

Devamlı ağlama, huzursuzluk

Ateş düşürücüler ile düşmeyen ateş

3 günden uzun süren ateş

Ense sertliği, başını öne eğmede güçlük

Işıktan rahatsız olma

Halüsinasyon görme

Ciltte kırmızı veya mor, basmakla solmayan döküntüler

Hızlı soluk alıp verme, hışıltılı solunum, nefes alırken ötme

Tekrarlayan kusma ve ishaller

6 saatten daha uzun süre idrar
yapmama

İdrar yaparken yanma ve ağrı hissi

12 saatten daha uzun süre gaz ve gaita çıkarmama ve karında şişlik

Çocuğun durumunun kötüleşmesi

Devamlı uyku hali

Kusma
ile birlikte inatçı baş ağrısı

Bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklar

Kan hastalığı olan çocuklar

Doğuştan kan hastalığı olan çocuklar

Prematüre bebekler

Kronik hastalığı olan çocuklar

ATEŞE
NE ZAMAN MÜDAHALE
EDİLMELİ
[/b]
Aslında hastaların çoğunda ateş kısa sürelidir ve ateşin zararlı etkileri vücut ısısı ancak 40°Cnin üzerine çıktığında görülmeye başlar

Bir çok çalışma 6 ayın üzerindeki çocuklarda
vücut ısısı yükselmeye başladığında, ateş 39°Cnin üzerine çıkmadıkça ve çocuğun genel durumu iyi olduğu sürece ateş düşürülmeye başlanmadan önce bir süre beklemenin immün yanıtın güçlenmesi açısından faydalı olacağını bildirmektedir Ateşli bir çocuğun tedavisinde öncelik, ateşin kendisinden çok ateşin altında yatan hastalığa yönelik özgün tedavinin verilmesine yönelik olmalıdır
Günümüzde hekimler arasında ateş epizodlarının tedavi edilip edilmemesi gerektiği konusunda tartışmaları halen devam etmektedir Ateşin zararlı olmasından çok, faydalı etkileri olduğuna dair güçlü kanıtlar vardır

Ateş, vücudun infeksiyona karşı geliştirdiği immün yanıtın (konak savunmasının) bir parçasıdır 39°Cnin altındaki düzeylerde immün sistemin güçlenmesini sağlar ve mikroorganizmanın yok edilmesini kolaylaştırır Yüksek ateş birçok patojenin replikasyonunu ve virulansını önlediği gibi, infekte hastaların süratle iyileşmesini de sağlar Bunun yanında ısı artışı, bazı immunolojik yanıtları da (örneğin; lökosit migrasyonu ve fagositozunu, interferon yapımını) güçlendirir En önemlisi ateş bir regülatör mekanizması gibi davranarak, negatif feedback mekanizması yolu ile akut enflamatuar cevabın sitokin aktivasyonunu da azaltır Son olarak ateşin düşürülmesi hastalık sürecini

maskelemekte ve gerekli tanısal çalışmaları veya antimikrobiyal tedavide yapılacak değişimleri geciktirebilmektedirAteşli bir bebek 90 günlükten küçük ise derhal
doktora başvurulmalıdır Bu bebeklerde ciddi bakteriyel enfeksiyon olasılığı yüksektir Ateşi
düşürülmeyen çocuklarda hastalığın daha çabuk iyileştiği
klinik araştırmalarla
gösterilmiştir Uzmanların çoğu ateşin enfeksiyon ile mücadelede
yararlı olduğu ve sadece hastaya verdiği huzursuzluk
ve fiziksel rahatsızlık
nedeni ile rektal

39 C
üzerine çıktığı taktirde düşürülmesi gerektiğini kabul etmektedirler Yüksek ateş çocuklarda titreme, halsizlik, güçsüzlük, baş ağrısı, susama, iştahsızlık, kalp hızı ve solunum sayısında artış, yaygın kas ağrılarına yol açar Ateş düşürücüler çocuklarda ateşin neden olduğu bu belirtileri azaltırlar Ebeveynlerin bir çoğu çocuklarının ateşi düşürülmediği taktirde
ateşin havaleye yol açacağı ve beyinde zarar oluşturabileceği
inancındadır

Bu inanç ciddi bir tedirginliğe neden olmakta, ateşin
düşürülmesi bu tedirginliği azaltmaktadır
Sıcak çarpması, bazı nörolojik hastalıklar ve zehirli
madde alımı gibi
hipertermi
durumlarında ateş

41 C
üzerine çıkar ve bu
durum vücuda
zarar
verebilir Bu gibi durumlarda ateş derhal düşürülmelidir Ayrıca; Ateş koltuk altı 39 C
üzerinde ise,

Huzursuzluk, halsizlik, baş ağrısı gibi diğer fiziksel rahatsızlıklar eşlik ediyor ise,

Ağır kalp ve akçiğer hastalığı var ise,

Öyküde tekrarlayan
ateşli havale nöbetleri var ise
ateşe
müdahale edilmelidir



Kalp ve akçiğer
hastalığı olan çocuklarda ateş, kalp hızı ve solunum sayısını artırmak sureti ile
dokuların oksijen gereksinimini, dolayısı ile
kalp ve akçiğerlerin iş yükünü artırır Bu nedenle ağır kalp ve akçiğer hastalığı olan
çocuklarda ateş düşürülmelidir

Vücuttan ısı kaybına izin vermek için
ateşli çocuğun giysileri çok sıkı olmamalı, giysiler tamamen
de çıkarılmamalıdır Oda ısısı

25 C
civarında olmalıdır Ateşli çocuğun metabolizma hızı arttığı için
sıvı kaybı da artar Susuzluk ateşi
artırabileceği için
çocuklara alabildikleri kadar bol
su, meyva suyu
gibi sıvılar verilmelidir



ATEŞ NASIL DÜŞÜRÜLÜR[/b]


1 İlaçlar ile
[/b]
Beyindeki
termostatın ayarını yükselten prostaglandin (PGE2) yapımını azaltmak sureti ile
ateşi 1-

2 C
derece düşürürler Ateş fobisi nedeni ile birden fazla ateş düşürücü
ilaçlar ardışık olarak veya birlikte kullanılabilmektedir

Parasetamol
[/b]
Çocuklarda en sık kullanılan ateş düşürücüdür 4-6 saatte bir kilogram başına 10-15 mgdır Günlük doz kilogram başına 60 mgı geçmemelidir Günlük
doz 4-6 doza bölünerek
4-6 saat ara ile verilir İlaç ağızdan alındıktan 1 saat sonra en yüksek
düzeye ulaşır Vücutta karaciğerde elimine edilir Önerilen dozlarda karaciğere zarar vermez Parasetamol zehirlenmeleri ilaç dozuna bağlı olarak
hayati tehlike riski taşır

İbuprofen
[/b]
6 aylıktan daha büyük bebeklere önerilmektedir Dozu her 6-8 saatte bir kilogram başına 5-10 miligramdır Günlük maksimum doz 50 mg/kg dır 3-4 eşit dozda 6-8 saat ara ile uygulanır Ağızdan alındıktan 1 saat sonra
kanda en yüksek düzeye ulaşır Nadiren
astım ataklarına
ve allerjik
reaksiyonlara neden olabilir

Çocuğunuz kusuyorsa ve sıvı kaybettiğini düşünüyorsanız ibuprofen vermeyin Ibuprofen bebeklerde ateş düşürmede parasetamolden sonra ikinci seçenektir

Metamizol (Dipiron)
[/b]
Antipiretik etkisinin mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, santral sinir sistemi üzerine direkt etki ettiği ve ek olarak endojen pirojenlerin sentezi ve salınımının periferik inhibisyonunu da yapabileceği üzerinde durulmaktadır Dünyada bazı
ülkelerde kullanılmakla birlikte nadir de olsa
agranülositoza yol açabilmesi nedeniyle gelişmiş
ülkelerde kullanımı henüz onay almamıştır

Kortikosteroidler
[/b]
Bu grup ilaçlar da etkili antipiretikler olmalarına karşın istenmeyen etkileri ve konak savunma sistemi üzerine olan etkileri antipiretik ajan olarak kullanılmalarını sakıncalı kılmaktadır

Aspirin
[/b]
Yan etkileri nedeni ile çocuklarda ateş düşürücü olarak kullanılmnası
tercih edilmemektedir Aspirin bazı bireylerde astım bulgularının
artmasına ve kötüleşmesine neden olur En önemli yan etkilerinden biri de su çiceği ve grip gibi bazı viral enfeksiyonlarda
ateş düşürme amacı ile kullanıldığında 100000 de 1-2
oranında ?Reye Sendromu adı verilen
karaciğer ve beyin hasarı
ile seyreden, yaklaşık % 40
oranında ölümle sonuçlanabilen hastalığa neden olabilmesidir

Ayrıca aspirin midede rahatsızlık ve mide-barsak kanaması gibi yan etkiler yapabilir


1980
li yıllardan itibaren aspirinin çocuklarda ateş düşürücü olarak kullanımı terk edilmiştir

2Destek Yaklaşımları
[/b]
Ateşin tedavisi yalnızca ateş düşürücü ilaçlarla değil, aynı zamanda uygun yaklaşımlarla desteklenmelidir Bu destek yaklaşımlar ateş düşürücülerin kullanılması kadar önemlidira) Çocuk soyularak ince ve gevşek giysiler giydirilmeli,
gerekirse sadece bez veya iç çamaşırı ile kalmalıdır Bu
çocuğun ısı düşürme mekanizmalarına yardımcı olacaktır Çocuk üşüyor veya titriyor olsa bile üzerine kalın örtüler örtülmemelidir, ince bir örtü yeterlidirb) Oda ısısının 21-

22°C
arasında olacak şekilde ayarlanması vücut ısısının kaybını hızlandıracaktırc) Terleme ve solunum sayısının artmasına bağlı olarak ateşli çocuklarda sıvı kaybını karşılamak için bol sıvı gıda verilmeli, böylece sıvı kaybı
ve vücut ısısındaki artış engellenmiş olacaktır Oral sıvı alımı iyi değilse ve vücutta fazla sıvı kaybı var ise serum takılabilird) Metabolizmanın hızlanmasından dolayı yeterli kalori alımının sağlanması önemlidir Ateşli dönemde mide aktivitesinin azalması ve sindirimin yavaşlaması nedeniyle çocukların beslenmesinde yağlı ve zor sindirilen gıdalardan kaçınılmalıdır
e) Ateşli dönemde vücut ısısını daha da artıracağı için çocuğun fizik aktivitesinin kısıtlanması uygun olurf) Ilık tatbikat (su ile pansuman veya banyo), yelpaze, vantilator gibi ısıyı düşürmeye yönelik fiziksel uygulamalar buharlaşma ile ısı kaybını artırıp, ateşin düşmesini kolaylaştıracaktır Ilık su ile ıslatılmış bez ile boyun, yüz, el bilekleri, diz, koltuk altı, kasık kıvrımları ve karın üzerine pansuman yapılması uygundur Ayrıca pansuman veya banyo için ılık su yerine kesinlikle ***** veya soğuk su kullanılmamalıdır; çünkü soğuk su vazokonstrüksiyona veya titremeyle ısı üretiminin artışına yol açmakta ve ***** de deriden absorbe olarak toksisiteye yol açabilmektedir Ilık
su ile cildin ısıtılması ve ıslak tutulması ,ılık su duşu veya ılık su içinde 15 dakika bekletme
ateşi
daha hızlı ve güvenli düşürür
Soğuk su ile duş, ***** veya sirke uygulaması, ventilatör ile soğutma
gibi yöntemler
halk arasında sık
olarak kullanılan ancak yanlış uygulamlardır Banyo suyu sıcaklığı 294- 32 ºC olmalıdır Buzlu su, ya da çok soğuk su tercih edilmez Banyo suyuna ***** eklenmez

Fizik önlemlerin etkileri genelde kısa etkilidir, ayrıca bu tip uygulamalar bazen çocuğun huzursuzluğunu daha da artırabilir, bu nedenle uygulamanın yapılıp yapılmayacağına bireysel bazda
karar verilmelidir
g) Ateş düşürücü bantlar ile destek tedavisi Ateş düşürücü bantlar, çocuklarda ateşi düşürmek için kullanılabilir Yapışkan oldukları
için gece boyunca kaymazlar, hidrojel yapısı sayesinde uzun süre soğuk kalabiliyorlar


Yüksek su oranı ve ateş düşürmeye yardımcı mentollü içeriği ile
etkilidirler İlaç içermedikleri için kullanamı güvenlidir Çocuklarda ve bir yaşından büyük bebeklerde tereddütsüz kullanabilir Kullanılacak yüzeye uyum sağlayarak sıkıca yapışır ve çıkarılırken can yakmaz Kullanılır kullanılmaz etkisini gösterir Sekiz saate kadar etkindir 55 pH'ı ile cilde dosttur ve alerjik değildirler Aslında hastaların çoğunda ateş kısa sürelidir ve ateşin zararlı etkileri vücut ısısı ancak 40°Cnin üzerine çıktığında görülmeye başlar

Bir çok çalışma 6 ayın üzerindeki çocuklarda
vücut ısısı yükselmeye başladığında, ateş 39°Cnin üzerine çıkmadıkça ve çocuğun genel durumu iyi olduğu sürece ateş düşürülmeye başlanmadan önce bir süre beklemenin immün yanıtın güçlenmesi açısından faydalı olacağını bildirmektedir Ateşli bir çocuğun tedavisinde öncelik, ateşin kendisinden çok ateşin altında yatan hastalığa yönelik özgün tedavinin verilmesine yönelik olmalıdır Diğer yandan, ateş, kalp yetersizliği veya kronik anemisi (örn; sickle cell anemi) olan hastalarda kalp yetersizliğini arttırabileceği gibi, kronik akciğer hastalığı ve doğumsal metabolik hastalığı olan hastalarda akciğer yetersizliğini arttırabilir Ayrıca 6 ay-5 yaş arasındaki çocuklar febril konvülziyonlar için risk taşıdıkları gibi, idyopatik epilepsisi olan hastalarda febril hastalık nöbetleri tetikleyebilir Bu nedenle, ciddi kalp hastalığı olan çocuklarda, ateşli dönemlerde metabolik hızın artışı ile hipoksik hasarı önlemek için ateşin düşürülmesi önerilmektedir Antipiretikler metabolik ve nörolojik hastalığı olan yüksek riskli hastalarda faydalıdır
SONUÇ


Çocuğunuzun normal vücut ısısını, yaş, genel sağlık durumu, hareketlilik seviyesi (aktivite), gün içindeki zaman ve giysileri etkiler Vücut ısısı sabah erken saatlerde daha düşük akşam üzeri ve akşam daha yüksek olup egzersiz sonrası da hafif artış gösterirGenel olarak, makaddan 38oC üzerine çıkan vücut ısısı ateş olarak kabul edilir Ancak bu eşik değer, ateş ölçümünde kullanılan yönteme göre de değişir Doktorunuza ateşi nereden ölçtüğünüzü bildirin (koltuk altı, kulak, ağız, rektum) Koltuk altı ölçümler için 372-373, rektal veya oral ölçümler için 38-383 derece eşik değer olarak kabul edilebilirÇocuğun ateşinin olması, onun büyük bir
olasılıkla enfeksiyon ile mücadele etmekte olduğunu,
bağışıklık sisteminin çalıştığını ve vücudun enfeksiyondan kurtulmaya çalıştığını gösteren iyi bir belirti olarak kabul edilebilir

Çocuğun
vücudunda virüs veya bakteri etkenli bir enfeksiyon varsa, vücut ısısını yükselterek, yani ateş ile, buna cevap verebilir Bunu bilmek önemlidir Çünkü sıcak çarpması gibi bir durum dışında, ateşin kendisi bir hastalık olmayıp yalnızca bir belirtidir Çocuğun ateşinin olması mutlaka antibiyotik tedavisi gerektiği anlamına gelmez

KAYNAKLAR
[/b]
1

West J Med
Pediatric fever guidelines
1996 Jan;164(1):62
2



Belfer RA,
Gittelman MA,
Muñiz AE Pediatr Emerg Care 2001 Apr;17(2):83-7
Management of febrile infants and children by pediatric emergency medicine and emergency medicine: comparison with practice guidelines3




Lopez JA,
McMillin KJ,
Tobias-Merrill EA

M
anaging fever in infants and toddlers: toward a standard of care Postgrad Med 1997 Feb;101(2):241-2, 245-52


4 McCutcheon ML
The febril e infant

J Fam Pract 1985 Jun;20(6):584-8


5 Bakır M Çocuğum Ateşlendi Zambak Sağlık dizisi-2006
6 Hacımustafaoğlu M
Ateşli Çocukta Antibiyotik: Ne Zaman?

Güncel Pediatri Dergisi

7
Yücel Taştan*, Gülçin Yapıcı**, Müjgan Alikaşifoğlu

Ateş Ve Tedavisi: Anneler Ne Biliyor, Nasıl Davranıyorlar? Türk Pediatri Arşivi-1998, Cilt 33, Sayı 2, Sayfa(lar) 085-091
8

Yücel Taştan*, Filiz Türkçü**, Ethem Erginöz
***,
Ateş Ve Tedavisi: Hekimler Ne Biliyor, Nasıl Davranıyorlar? Türk Pediatri Arşivi-1999, Cilt 34, Sayı 1, Sayfa(lar) 21-289Baker DM, McCarthy PL: Fever and occult bacteremia in infants and young children Jenson HB, Baltimore RS (ed) Pediatric Infectious Diseases, 2nd ed Kitabında, Philadelphia, WB Sounders 2002; s268-74 10Lorin M I, Feigin RD Fever without source and fever of unknown origin Feigin RD, Cherry JD, Demmler GJ, Kaplan S (ed) Textbook of Pediatric Infectious Diseases 5 th ed Philadelphia, WB Sounders; 2004: s825-36 11Baker MD Evaluation and managements of infants with fever Pediatr Clin North Am 1999; 46:1061-73 12Baker MD, Bell LM Unpredictability of serious bacterial illness in febrile infants from birth to 1 month of age Arch Pediatr Adolesc Med 1999; 153:508-11 13Baron MA, Fink HD Bacteremia in private pediatric practice Pediatrics 1980; 66:171-5 14Jones GR, Bass JW Febrile children with no focus of infection: A survey of their management by primary care physicians Pediatr Infect Dis J 1993; 12:180-1 15Baker MD, Bell LM, Avner JR Outpatients management without antibiotics of fever in selected infants N Engl J Med 1993; 329:1437-41 16Crain EF, Shelov SP: Febrile infants: Predictors of bacteremia J Pediatr 1982; 101:686-9 17Press S Association of hyperpyrexia with serious disease in children Clin Pediatr 1994; 33:19-25 18Baker RC, Tiller T, Bauscher SC, Bellet PS, Cotton WH, Finley AH, Lenane AM Severity of disease correlated with fever reduction in infants Pediatrics 1989; 103:627-31 19Mazur, LJ, Jones T, Kozinetz, CA Temperature response to acetaminophen and risk of occult bacteremia: A case control study J Pediatr 1989; 115:888-91 20Baraff LJ, Bass JW, Fleisher GR, et al Practice guideline for the management of infants and children 0 to 36 months of age with fever without source Agency for Health Care Policy and Research Ann Emerg Med 1993; 22:1198-210 21McCarthy PL, Sharpe MR, Spiesel SZ, et al Observation scales to identify serious illness in febrile children Pediatrics 1982; 70:802-9

Kaynak: Pediatriportal