Bebek Bakımı

Bebek Bakımı
BEBEK BAKIMI
Sevgili anne ve baba, bebeğinizle birlikte yepyeni bir hayata başlıyorsunuz; bu
hayatta çok güzel ve mutlu günler yaşayacaksınız Bunun yanında yabancı olduğunuz
pek çok durumla karşılaşabilirsiniz Biz kurum olarak, sizlere anne-baba olmanın
keyfini doya doya yaşatmak istiyoruz Her şeyden önemlisi bebeğinize
hazırlayacağınız sağlıklı ve mutlu bir gelecek için, bu kitapçıkla biraz da olsa sizleri
desteklemek, önerilerde bulunmak ve çözümler üretmek istiyoruz
ANNE İLE BEBEĞİN AYNI ODAYI PAYLAŞMASININ YARARLARI (ROOMİNG İN)
Anne ile bebek arasındaki psikolojik bağın kuvvetlenmesini sağlar
Bebek her ağladıkça emzirilmesini sağlar, böylece hem süt yapımı artar hem de
bebek daha az ağlamış olur
Emzirme konusunda annenin kendine olan güveninin artmasını sağlar
YENİDOĞAN ÖZELLİKLERİ
Öncelikle bebeğinizin özelliklerinden bahsedelim ve onları daha yakından tanımaya
çalışalım
Cilt özelliği: Doğumdan sonra deri normal renginden daha mor görülebilir
Bebeğinizin cildi yetişkinlere göre daha pembe ve daha hassastır Doğumdan sonraki
ilk günlerde bebeğinizin cildinde ortasında sarı bir alan bulunan kırmızı lekeler
görülebilir Bu lekeler yaşamın ilk günlerinde ortaya çıkar ve 15 günde kaybolurlar,
tamamen zararsızdırlar
Görme ve işitme yeteneği: Bebeğiniz doğumdan itibaren görme, işitme, koku ve
tat alma yeteneğine sahiptir Böylece ilk birkaç gün içinde annesini bu duyuları ile
tanımayı öğrenecektir 15-20 cmden net bir şekilde, daha uzaktan ise siluet şeklinde
görebilirler Bebeklerin çoğunda göz yaşı 2 ayda başlar Fotoğraf çekimi sırasında
flaşın bebeğinizin gözlerine zararlı olduğu yönünde herhangi bir bilgi
bulunmamaktadır
Genel Özellikler
Ağlama nedenleri: Bebeğiniz kendini ağlayarak ifade eder Ağlaması oldukça doğal ve
olmasını beklediğimiz bir davranıştır Bebeğiniz genellikle acıktığında, altı kirlendiğinde
ya da gazı olduğunda ağlar, bu ağlamalar bize uyarı niteliği taşır Acıktım besle, altımı
değiştir, gazımı çıkar mesajlarını verir
Bunların dışında bütün bu sorunları ortadan kaldırdığınız halde nedensiz gibi gelen
ağlamaları olabilir Bebeğinizin fiziksel ihtiyaçları dışında, manevi tatmine de ihtiyacı
vardır Bunu karşılamak için çok fazla bir şeye ihtiyacınız yok, sadece kucağınıza alıp,
şefkat, sevgi ve o sıcaklığı hissettirerek sizinle zaman geçirmesi sağlamanız yeterli
olacaktır
Yatış pozisyonları: Bebeğinizin yatağı içine gömülmeyecek kadar sert olmalıdır
Doktorunuzun önerisine göre ince bir yastık kullanabilirsiniz
Bebeğinizi; besleme sonrası ve özelikle sizin takip edemeyeceğiniz saatlerde (gece)
sırtını ince bir yastıkla destekleyerek, yan tarafına yatırmanız gerekir Bebeğiniz
yoruldukça sağ-sol yan olarak pozisyonunu değiştirebilirsiniz Gündüz ve sizin gözle
takip edebileceğiniz durumlarda kısa süreli olarak yüz üstü yatırabilirsiniz
Yenidoğanın davranışları: Yenidoğan bebeğinizde; çene titremesi, alt dudağın içe
dönmesi, hıçkırık, düzensiz solunum, öksürme, hapşırma, esneme, sesli uyuma,
irkilme, ağlarken el ve kollarının titremesi, ağladığında ve üşüdüğünde morarma gibi
durumlarla karşılaşabiliriz
Vücut özelliği: Yenidoğan bebeğinizin kafası bedene oranla daha büyüktür ve normal
doğan bebeklerde kafa şekli doğum kanalından geçtiği için bozuk olabilir Kafasında
yumuşak kısımlar vardır (bıngıldak) Bacaklar içe doğru kıvrık olabilir, çenesinde ve
burun çevresinde yağ kabarcıkları olabilir (milia), kuyruk sokumu bölgesinde
morluklar olabilir (mongol lekesi) Bütün bunlar normaldir
Kilo kaybı: Bebeğinizin ilk bir haftada, doğum kilosunun %10unu aşmayacak oranda
kilo kaybetmesi normaldir Bundan sonra kilo almaya başlamalıdır Doktor
kontrollerinizde bunun takibi yapılacaktır
İlk çiş-kaka: İlk kakası siyahımsı koyu yeşil ve yapışkandır buna mekonyum denir 2-3
gün sonra anne sütü aldıkça kaka sulu, hardal sarısı rengine dönüşür Anne sütü alan
bebekler her emzirme sonrasında ya da 4-5 günde bir kaka yapabilirler Bebeklerin
günde 7-8 defa idrar ve kaka yapmaları kilo alımları da iyi ise annesinin sütünün
yaradığının göstergesidir
Memelerde şişlik, ******l kanama, akıntı: Anneden geçen gebelik hormonlarının
etkisiyle, hem kız hem erkek bebeklerin göğüslerinden süt gelebilir şişlik ve sertlik
oluşabilir, ovulmaması, sıkılmaması gerekir Kız bebeklerde ******l akıntı hatta
kanama bile görülebilir, bu durumda anneden bebeğe geçen hormonlardan
kaynaklanmaktadır ve normaldir Erkek bebeklerin yumurtalıklarını örten deri şiş
görülebilir 6-12 aylarda bu durum düzelir Erkek bebeklerin % 4ünün testisleri
henüz inmemiştir Bu durumun mutlaka doktor tarafından izlenmesi gerekir
Oda ısısının ayarlanması: Oda ısısının 22-26 derece arasında olması uygundur
Bebeğinizin sağlığı için bulunduğu ortamda sigara içmemeye dikkat ediniz
Yenidoğan sarılığı: Bebeklerin %60ında 2-3 günlerinde ciltlerinde sarılık görülür
Fizyolojik sarılık olarak tanımlanan sarılık tipi zararsızdır Ancak sarılığa neden olan
bilirubin maddesi kan uyuşmazlığı gibi bazı durumlarda tehlikeli düzeylere yükselebilir
ve tedavi gerekebilir Sarılığın fizyolojik olup olmadığını aile cilt renginden tahmin
edemez bu yüzden mutlaka doktor kontrolü gerekir Bebeğinizden kan alınarak
bilirubin seviyesine bakılır Bilirubin sonucuna göre gerekiyorsa bebeğiniz fototerapi
tedavisine alınır
Anne Sütünün Yararları
Anne sütü hazmı kolaylaştırır, daima taze, temiz, bebeğe verilmek üzere hazır ve
uygun sıcaklıktadır
Anne sütü alan bebeklerde kansızlık inek sütü alan bebeklere göre daha az görülür
(anemi )
Anne sütü alan bebekte pişik, karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür
Anne sütü ile beslenen be bekler ek besin alan bebeklere göre daha sık beslenmek
ister buda annenin sütlerinin artmasını sağlar
Anne sütü alan bebeklerde alerjik reaksiyonlar yok denecek kadar azd ır
Anne sütü alan bebekler bağışıklık sağlayan antikorları alırlar böylece enfeksiyonlara
karşı daha güçlü olurlar
İlk emzirme doğumdan sonraki ilk yarım saat içinde olmalıdır
Kolostrum nedir? Doğumdan sonra gelen sarı süte kolostrum denir Bebeğinizin ilk
aşısı niteliğindedir Bebeğinizi ishal, soğuk algınlığı, öksürük ve diğer hastalıklardan
korur
Bebeğinizin Beslenmesi
Bebeğinizin ilk günlerde düzenli öğün saati yoktur, her ağladıkça ve istedikçe
emziriniz 2,5-3 saati geçmesine rağmen bebeğiniz hala uyuyor ise uyandırıp
emziriniz
*MEME HİJYENİ: Meme ucunuzun temizliği için günlük duş almanız yeterli, duş
almamışsanız günde bir defa kaynamış ılık suyla silebilirsiniz Her emzirme sonrası
annenin sütünü kahverengi bölgeye sürerek göğüs pedi ile kapatması yeterli
olacaktır
*EMZİRME TEKNİĞİ: Emzirmeye başlamadan önce mutlaka ellerinizi yıkayınız
§ Bebeğinizi emzireceğiniz ortamın sakin, sessiz, huzurlu bir ortam olmasına özen
gösteriniz
§ Oturacağınız koltuğu rahat edeceğiniz bir şekilde yastıklarla destekleyerek,
ayaklarınız yere değecek şekilde yerleşiniz
§ Bebeğinizi kucağınıza, yüzü size dönük olacak şekilde tutarak ten temasını
sağlayınız Bebeğinizin başını kolunuzun dirsek kısmına yerleştiriniz ve aynı kol ve
elle bebeğinizi kalça ve bacaklarından kavrayınız
§ Bebeğinize gülümseyerek bakınız ve meme ucunuzu bebeğinizin dudağına ve
çenesine değdiriniz ( Arama refleksi başlar )
§ Emzirme esnasında göğsünüzün sadece ucunu değil kahverengi halkayı da
(areola) bebeğinizin ağzına iyice yerleştiriniz Bu işlemi doğru şekilde yapmanız
hem sütünüzün gelmesini hızlandırır, hem de göğsünüzde çatlak oluşmasını
engeller Göğsünüzü bebeğinizin ağzına yerleştirirken 4 parmak göğsünüzün
altında baş parmak göğsünüzün üstünde kalacak şekilde C harfini oluşturunuz Bu
pozisyonda bebeğinizin burnunu açıkta bırakarak kolay nefes almasını sağlamış
olursunuz
§ Bebeğinizin memenize tekniğine uygun yerleştirdiğinizde bebeğinizin çenesi ile
göğsünüz arasında boşluk kalmaz
Bebeğiniz emerken, ağlarken gaz yutabilir Bu nedenle emzirme sırasında ve
sonrası mutlaka bebeğinizin gazını çıkartınız Bebeğinizi omzunuza yüzü size
dönük olacak şekilde yerleştiriniz, sırtına yapacağınız masaj yardımıyla, eğer hava
yuttuysa rahatlıkla gazını çıkartacaktır Masajı, sakin vuruşlarla birkaç dakika
yapmanız yeterli olacaktır Bebeğinizin gaz problemi geçicidir
*ANNE SÜTÜ NASIL ARTIRILIR?
§ İlk aylarda bebeğinizin emmesi çok düzenli olmayacaktır Her istediğinde, istediği
sıklık ve sürede emmesi sütünüzün kısa sürede ve bol gelmesini sağlayacaktır
§ Zamanla bebeğinizin emme süresi ve uyku süresi daha düzenli bir duruma
gelecektir
§ İlk 6 ay bebeğinize anne sütü haricinde su vermenize gerek yoktur, katı besinlere
geçildiğinde su (kaynamış ılık) ihtiyacı olacaktır Bu konuda doktorunuzun önerisini
de dikkate alınız
§ Gece süt yapımı daha fazla olduğundan bebeğinizi geceleri de emziriniz
§ Sütünüzü artırmak için kendi beslenmenize de dikkat etmelisiniz, günde en az 2 -3
litre sıvı almalısınız
EMZİRMENİN DEVAMI
· Bebeğinizin yeterli beslenebilmesi için emmeye başladığı göğüsten 15-20 dakika
aktif emmesi gerekir Bu süre içersinde bebeğinizin emdiği göğüs boşalır
Bebeğiniz göğüsteki ilk sütü, yağlı ve doyurucu olan son sütü almış olur
§ Bebeğiniz her iki göğsünüzü de emmişse, bir sonraki emzirmede son emzirdiğiniz
göğsünüzden başlayınız Her iki göğsünüzü emmemiş ise en dolgun hissettiğiniz
göğüsten başlayınız
§ Bebeğiniz ne kadar çok sizi emerse o kadar çok sütünüz olur
Göğüs Problemleri: Bebeğiniz sizi emdikten sonra göğüslerinizi hala dolgun
hissediyorsanız, sertlik, kızarıklık ve sıcaklık hissi varsa mutlaka göğüslerinizin
boşaltılması gerekmektedir (ANNE SÜTÜ ATEŞİ) Bu işlemi kolaylaştırmak için ılık
uygulama ve masaj öneriyoruz Daha sonra pompa yardımı ile göğsünüzü
boşaltabilirsiz
Göğüslerinizin/göğüs ucunuzun büyük ya da küçük olması bebeğinizin emmesini
etkilemez Önemli olan bebeğinizin emzirme tekniğine uygun emzirmenizdir
ANNE SÜTÜNÜN SAKLANMASI
Göğsünüzden steril bir kaba boşalttığınız sütü 8 saat oda ısısında, 24 saat
buzdolabında, 6 ay derin dondurucuda saklayabilirsiniz Süt kaplarınızı 10-15 dakika
kaynatarak steril edebilirsiniz
Kullanılmak üzere saklanan sütü, bebeğinizin alabileceği miktarda ve sıcak su dolu bir
kaba oturtarak hazırlamalısınız Isıtılmış fakat kullanılmamış süt besin değerini
kaybettiği için tekrar kullanılmaz
CİLT BAKIMI
Göbek bakımı: Bebeğinizin göbek bakımı günde en az 4 defa yapmalısınız Göbek
kordonu idrar ya da kaka ile kirlendiğinde daha sık bakım gerekebilir Göbek bakımını,
bebeğinizin kordonunun her tarafını ıslatacak şekilde göbeğin dibinden mandala
doğru %70lik ***** damlatarak yapınız *****ün cilde temas etmemesi için steril kare
gaz kullanınız Göbek pansumanında ***** dışında tentürdiyot, amerikan tentürdiyodu
gibi iyotlu, cıvalı antiseptik solüsyonlar kullanmayınız Bebeğinizin bezini göbek
kordonu dışarıda kalacak şekilde bağlayınız
Göbek düşene kadar bebeğinize duş şeklinde banyo yaptırabilirsiniz
Göbek kordonu 10-15 gün içinde düşecektir, göbek düştükten sonrada iki gün
%70lik ***** ile bakım yapmaya devam ediniz
Göbekte sulanma, kızarıklık, kötü koku, ateş, akıntı, kanama gibi durumlarla
karşılaşırsanız doktorunuza ulaşınız
Banyosu: Küvet banyosunu, göbeği düştükten iki gün sonra yaptırabilirsiniz Suyun
sıcaklığının 365-37 derece, oda sıcaklığının 26 derece olması uygun olur Banyo
öncesi mutlaka hazırlığınızı yapınız, çünkü bebeğiniz çıplakken kendini güvende
hissetmez ve çok huzursuz olur Bu da sizin telaşlanmanıza neden olabilir Bebeğinizle
ilgili tüm işlemleri keyif alarak anne?baba bir arada yapınız ve lütfen huzurlu olunuz,
bu huzur aynen bebeğinize de yansıyacaktır
Bebeğinizin Giydirilmesi: Kıyafetlerini seçerken; pamuklu, yumuşak, az dikişli
olmasına özen gösteriniz İlk aylarda, iç giyim için body, dış giyim için tulum tercih
etmenizi öneriyoruz Giysiler bebeğinizin hareketlerini kısıtlamayacak bollukta
olmalıdır Baş, el ve ayaklarından çok çabuk üşüyebilecekleri için şapka eldiven ve
çorap mutlaka giydiriniz
Göz Bakımı: Bebeğinizin gözünde akıntı, çapak oluşmuşsa, steril gazlı bezi kaynamış
ılık suda ıslatıp, gözünü içten dışa (burundan-kulağa ) doğru tek bir hareketle
silebilirsiniz İşlemin tekrarlanması gerekirse yeni bir gazlı bez kullanmalısınız Gözde
kızarıklık, aşırı çapaklanma ve şişlik varsa doktorunuzla görüşünüz
Kulak Bakımı: Bebeğinizin kulakları çok hassas olduğu için asla diplerine kadar
temizlemeye çalışmayınız Pamuklu çubuk kesinlikle kullanmayınız Sadece
bebeğinizin kulak arkasını ve dış kulak kepçesini siliniz
Burun Bakımı: Bebeğinizin burun deliklerine birer damla serum fizyolojik damlattıktan
sonra ucu kıvrılmış peçete ile fazla ilerlemeden temizleyiniz Bebeğiniz burun
solunumu yaptığı için burnunun tıkanık olmaması önemlidir
Ağız Bakımı: Bebeğinizin sağlığı için göğüs hijyeninize dikkat etmelisiniz Bebeğinizin
dil ve ağız mukozası normal görünümde ise ağız bakımına ihtiyacı yoktur Ağız bakımı
yapacaksanız kaynamış ılımış suda gazlı bezi ıslatarak ağız içini tek seferde siliniz
Deri Bakımı: Yenidoğan bebeğinizde deri çok ince olduğundan kolayca zedelenebilir
Bebeğinizin derisinin kirli kalması nedeni ile pişikler ve deri enfeksiyonları çabuk
gelişebilir Bebeğiniz çok sıcak ortamda kalır veya çok kalın giydirilirse isilik oluşabilir
Bebeğinizin göbek kordonu düşene kadar kaynamış ılınmış su ve pamuk kullanarak;
baş, boyun, gövde, kollar, bacaklar ve kıvrım yerlerini siliniz ve iyice kurulayınız
Bebeğinizin göbek kordonu düştükten 2 gün sonra normal banyo yaptırabilirsiniz
Bebeğinizin vücudunu banyodan sonra özellikle kıvrım yerlerini bebe yağı ile masaj
yaparak yağlayınız Bebeğinizin iç çamaşırlarını her gün değiştiriniz
Genital Bölge Bakımı: Bebeğinizin alt temizliğini en az 2 ay kaynamış ılınmış suya
batırılmış pamuklarla yapınız Kız çocuklarında temizlik önden arkaya doğru, kakasını
yaptığında akar su altında yapılmalıdır
BEBEĞİNİZLE İLGİLİ YAPACAĞINIZ HER İŞLEM ÖNCESİ VE SONRASI
MUTLAKA ELLERİNİZİ YIKAYINIZ
Kaynak: Pediatriportal